Klêi kơ’nâi 20 hơnăm pêt [ă rak ngăn kơphế, pôa Nguyễn Kim Tần, ối a thôn Thăng Tiến 3, cheăm Hòa An, tơring Krông Pac\, kong pơlê Dak Lak hlo tiah kố, tơdroăng rak ngăn kơphế ôh tá xê drêng lâi xuân bú ngăn tiô túa pêi pêt rak ngăn ki hmâ ton hơnăm mê ối ngăn a tơdroăng ki ê. Xua mê, pôa đi đo tăng ‘nâi ple\ng tơdroăng ‘na rak ngăn loăng plâi ing mâu troăng hơlâ hmâ pêi.

Tiô pôa Tần, [ă loăng kơphế, tơdroăng hnêi tơkâng pêi pro tung hơnăm la  la rôh hnêi tah tơkâng ki tơ’lêi má môi cho klêi krí kơphế. Tâng pêi pro mâu tơdroăng hnêi tơkâng tro tiô kih thua#t, hnêi tơkâng tro tíu, tro tơdroăng kô pro ăm tơkâng loăng chiâng dâi le\m tơdâng tơ’mô ăm loăng kơphế, kô kum loăng kơphếchâ hrik xo trếo kơhiâm ki vâ drêh dêi plâi. Klêi  krí xuân cho rôh loăng hiăng pá ai ivá ki vâ xông mơdêi  mê pôa hiăng pêi pro tơdroăng rak ngăn krâu khât vâ rak loăng drêng ai ôa hdrong lo kâ ‘nhiê, kơnôm ing mê kơdrum kơphế dêi rơpo\ng hngêi pôa xuân xông rơdêi le\m, mâu tơkâ hlá xông mơdêi, drêh le\m.

‘’ Klêi krí hmâ hlo hlá kơphế rêa, má péa nếo ai kơmeăn ki pro khêi iâ cho kơmeăn ki pro ăm loăng lo têa nheăn. Drêng gá tum [ă rế pă ai ivá  drêng mê pơreăng kô lo kâ ‘nhiê hlối [ă kâ pro hlá loăng rêa tr^ng drêng mê pá ai xếo trếo kơhiâm klêi mê loăng re\ng tơ’lêi tro pơreăng kâ ‘nhiê. Klêi krí plâi thế xo pơkeăng xôh, má môi pin thế choi tơ;nôm iâ phon. Pơtih gá tâng ối ai kong mêi phin choi phon vâ kơjo kum ăm loăng xông mơdêi klêi mê hlối xôh pơkeăng ăm loăng châ hrik xo trếo kơhiâm hlối kơdế pơreăng ah loăng kô re\ng xông rơdêi nếo’’.

Xuân môi tiah hên kơdrum kơphếki ê a Dak Lak, pơla kố, kơdrum kơphế 27 hơnăm dêi rơpo\ng ngoh Nguyễn Hữu Chiến, ối a thôn Tân Thịnh, cheăm Tân Lập, tơring Krông Buk, kong pơlê Dak Lak, hiăng ai xiâm ki tơpo reăng. Tiô ngoh, tơdroăng ki mê hlo ai apoăng rơnó mơdrăng drêng kong mêi tô hmâng vâ, kong mêi oh tá tro rơnó, loăng hlối nếo klêi kri plâi hâi teăm châ hrik xo trếo kơhiâm vâ drêh dêi loăng la loăng hiăng lo reăng. Xua mê, reăng chiâng tơpo ôh tá tơ’mô tơdrêng môi hdrôh, pro tơdjâk troh hên ‘na rak ngăn [ă vâ ai plâi hơnăm ki pơtối.

Tơdroăng ngoh Chiến tơmâng khât nôkố pro tri lâi vâ rak ngăn kơdrum loăng ăm xông mơdêi, kơtóu plâi hên,kơdroh ôa hdro kâ ‘nhiê hlối châ kơd^ng liăn ki ‘no thế a kơlo ki tơ-tro má môi. Ngoh Chiến tơmiêt tiah kố, kơdrum kơphế dêi ngoh hiăng krâ, ôh tá kơtóu plâi hên mê trếo kơhiâm ki vâ drêh plâi ôh tá hên, loăng ôh tá tro răng rêa, ngăn hlá xuân ối hlo ngiêt [ă tung loăng xuân ối tu\m vâ loăng rêh luâ rơnó tô mơdrăng. Xua mê, klêi krí hâi teăm kal vâ tơ’nôm ăm loăng trếo kơhiâm.

‘’Mâu hơnăm achê pơla kố xua kong prâi ôh tá tơniăn le\m mê plâi kơphế ôh tá châ xo hên, bú dâng sap 2 ta#n tơdếtroh 3 ta#n tơdế kloăng hiăng uâ, oh tá châ xo hên môi tiah rơpo\ng hngêi pú vâ. Xua loăng ôh tá ai plâi hên mê mâu loăng tung kơdrum ki ôh tá dâi xếo ôh tá ’nho hên to lâi, pro ăm loăng ôh tá tro hía ivá ki vâ xông rơdêi. Pơla rơnó klêi krí plâi pôi tá tơ’nôm trếo kơhiâm xua hiăng tung rơnó mơdrăng mê ai rơvât phon klâi a xiâm xuân ôh tá chiâng vâ rơvât [ă phon xôh hlá vâ tối a rơnó mơdrăng mơhé vâ xôh ôh tá ‘nho tơ-[rê to lâi’’.

Nôkố a Tây Nguyên hiăng troh rơnó mơdrăng. Tiô mâu khu cheăng ‘na khoa hok vie#n khoa hok ngăn ‘na chiâk deăng pêt kong Tây Nguyên, klêi krí plâi, loăng kơphế hiăng ai ai ivá mê chiâng tơdjaka troh ki vâ hrik xo trếo kơhiâm [ă ôa hdrong kâ ‘nhiê loăng. Xua mê, tâng ôh tá pơkâ troăng hơlâ rak ngăn tro tơdroăng, kô tơdjâk troh ivá xông rơdêi dế loăng, chiâng tơdjâk troh ‘na cheăng kâ rêh ối dêi kuăn pơlê pêi chiâk deăng [ă cho môi tung mâu tơdroăng ki xiâm pro tâk kơxo# liăn rôe phon pơkeăng tung tơdroăng vâ rơvât, sôh pơkeăng ăm loăng tung mâu hơnăm kơ’nâi ah.

H’Xíu chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng