Vâi krâ hdroâng kuăn ngo Hre a thôn Làng Teng, cheăm Ba Thành, tơring Ba Tơ, kong pơlê Quảng Ngãi hmâ tơku\m tung tíu ‘’Rak vế [a\ mơnhông ki kơnâ khôi túa le\m thôn Làng Teng’’ rêm roh ai leh tơku\m xah hêi. Môi tiah roh Têt kố nah, tơdroăng ki vâ tơku\m po ki kal má môi dêi mơngế Hre cho xối tơdah xeăng, jâ pôa vêh kâ Têt. Mơngế Hre ngăn kố cho tơdroăng vâ mơnê mâu xeăng, jâ pôa hiăng kum ăm vâi krâ tung pơlê trâm hên pon mơhúa; pói vâ hơnăm nếo tơniăn le\m, mo le\m.

Klêi kơ’nâi leh xối Xeăng, tung hngêi trá hlá xá tiô khôi vâi krâ nah, kuăn pơlê tơku\m dêi pó tâ tá xiâm drôu, tơpui tơno, tah lôi mâu tơdroăng ki tâ sôk ro hơnăm ton, rơtế tơmiât troh la ngiâ mâu tơdroăng le\m tro. Ngoh Phạm Văn Sây, ối a thôn Làng Teng, cheăm Ba Thành, tơring Ba Tơ, kong pơlê Quảng Ngãi tối, [a\ mơngế Hre, kơpôu cho kuăn kiâ kong ki krih tơviah [a\ achê [a\ tơdroăng rêh ối kuăn pơlê. Ahdrối kâ Têt pơlê, rêm rơpo\ng tơku\m po leh xối kơdroăng kơpôu.

‘’Vâi krâ Hre akố xối kơpôu klêi kơ’nâi môi hơnăm tơ’nôm hơnăm. Pói vâ kơpôu lăm rêi nhâ, lăm pơchoh, lăm pơchoh rơdêi, ôh tá tro tâ pơrea\ng. Leh xối pleăng ai môi to í pói tơngah kuăn kiâ ki krih tơviah achê [a\ vâi krâ mơngế Hre tíu kố’’.

Tung mâu hâi leh Têt, mâu kơpe\n, pơtâk, ếo te\n ki le\m má môi xua mâu nôu, mâu nâ mơdoh hâi khế te\n tung hơnăm châ kuăn pơlê xâp mơhno ki le\m mơnâ mâ ngăn. Rêm tíu rơnuâ pơ’lâng mơhno ki rơkê tung mơngiơk khêi, prăng [a\ rơbông. Jâ Phạm Thị Điền, hơnăm kố hiăng lối 70 hơnăm laga rêm hâi xuân te\n rơneăm ếo pơtâk tiô khôi vâi krâ hdroâng mơngế Hre. Jâ Điền cho môi tung kơxo# iâ mâu vâi krâ dêi pơlê Làng Teng rak tơdroăng teăn rơneăm [a\ hnê ăm kuăn cháu:

‘’Á te\n sap ing ối ku\n. Jâ á nah hnê ăm á, bu chiâng pêi, te\n, rơneăm tê. Nôkố te\n rơneăm hiăng le\m tâ, mơnâ mâ ngăn tâ, hnê ăm mâu vâi muăn, mâu vâi kuăn te\n. Á pêi đi đo, ôh tá lôi. Ối rêh mê pêi, hlâ mê lôi’’.

Châ ngế nôu hnê teăn ếo pơtâk, kuăn kơdrâi dêi jâ Điền cho nâ Phạm Thị Sung hiăng khên tơnôu po shop Hre (tíu tê hmân ếo pơtâk le\m) a pơlê xiâm, thôn Làng Teng, cheăm Ba Thành. Mâu ếo pơtâk tiô khôi vâi krâ nah, kế tơmeăm pêi cheăng, mâu kế xah [a\ hía hé hmâ [a\ tơdroăng rêh ối dêi mơngế Hre châ nâ Sung tơbleăng [a\ tê rơdâ troh pú hmâ, tơmối hơhngế achê.

Mâu tơmeăm kố tê rế hía rế hên tâ. Hên nâ o Hre a pơlê Làng Teng, cheăm Ba Thành kơnôm tiah mê xuân pêi lo tơ’nôm liăn ngân, mơdêk tơdroăng rêh ối rơpo\ng. Kố xuân cho troăng vâ mâu ngế ối nếo môi tiah Phạm Thị Sung rế pêi cheăng kâ, rế veăng kum rak vế, mơnhông mâu ki kơnâ khôi túa le\m tiô khôi vâi krâ dêi mơngế Hre:

‘’Á po shop kố, kum tung tơdroăng rak vế khôi túa dêi mơngế Hre. Ôh tá xê to rak vế tơdroăng te\n rơneăm dêi mơngế Hre ing rơxông kố troh rơxông ki ê mê ối kum pêi lo liăn tơniăn ăm kuăn pơlê akố’’.

Nôkố, dâng 70% pơ’leăng mâ mơngế dêi tơring kong ngo Ba Tơ cho vâi krâ hdroâng kuăn ngo Hre. Kế tơmeăm mơhno túa le\m tro dêi mơngế Hre hên h^n, tu\m têk. Pak^ng mâu leh mơd^ng, khôi túa le\m tro rơtế hên kế xah hdroâng kuăn ngo Hre ối rak vế mâu tơdroăng hơdruê ta lêu, ka choi phá tơ-ê. Pôa Trần Trung Triết, Kăn hnê ngăn Vi [an tơring Ba Tơ, kong pơlê Quảng Ngãi tối ăm ‘nâi, kong pơlê pơtối tơmâng tơdroăng rak vế mơnhông ki kơnâ kơnía git khôi túa le\m tro [a\ hlối mơnhông ôm hyô.

‘’Teăn rơneăm ếo pơtâk Hre Làng Teng châ mơnhên cho kế tơmeăm khoăng mơhno túa le\m tro râ Tơnêi têa. Kố xuân cho tíu vâ rak vế. Tơring hiăng hnê mơhno tơdroăng mơjiâng, hnê tơ’nôm vâi krâ, pro tơ’lêi hlâu vâ vâi mơnhông tơdroăng teăn rơneăm ếo pơtâk. A ngiâ cho rak vế tơdroăng pêi cheăng, kơ’nâi mê mơnhông pêi tiô troăng pêi cheăng kâ. Ki rơhêng vâ tối cho rak vế khôi túa le\m tro dêi vâi krâ hlối ru\m mơnhông mơdêk ôm hyô dêi kong pơlê’’

Vinh Thông-VOV Miền Trung

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng