Pơkeăng ki vâ kơ’nhâm pro mơngiơk kuăn pơlê châ trâm hlo tung kong, drêng lăm pêi chiâk deăng, lăm tung kong mê kô trâm hlo mâu hdrê loăng ki ai chhá, têa nhe\n krêa a ếo, a kơleăm, a hmôu, lơ a chêng ko\ng, a ếo pơtâk. Lơ tung pơla lăm chiâ xo mâu pôm, rêi loăng tung kong, krí plâi tung kong ki ai mơngiơk ing mê khoh chiâng tơmiât troh tơdroăng kơ’nhâm prế, lơ tâm kơleăm hmôu chiâng ai mơngiơk pơrá phá dêi pó.

Tung tuăn tơmiât dêi vâi krâ nho\ng o kố cho tơdroăng cheăng ki kal, ga ai pơxúa khât môi tiah tơdroăng ki khu xeăng hiăng mơhno\ng kum ăm kuăn pơlê. Xuân chiâng vâ tối kố cho môi tung mâu tơdroăng ki hloh rơkê dêi tơdroăng ki hmâ lăm krí, tôm xo plâi, pôm, chiâ xo rêi loăng, hnêi hlá tung kong hmâ hlo cho xua mâu vâi kơdrâi ki pro, xua mê tơdroăng ki mơjiâng pơkeăng vâ tâm, kơ’nhâm prế, hmôu cho xua khu vâi kơdrâi ki rơkê ple\ng má môi. Vâi cho mâu ngế ki ai tuăn mơno kâi chân, rơkê chiâng vâ mơjiâng mâu mơngiơk, um rơneăm ki le\m ro ăm ếo pơtâk dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

Loăng kong châ tâ tung vó kân vâ tâm pro têa kơ’nhâm mơngiơk

Tơmeăm ki xiâm mê cho châ xo ing mơngiơk prăng dêi loăng kong-cho hdrê loăng ki hmâ huăn chiâng xêh tung kong. Vâi lăm ko tung kong ‘na tơdroăng ki xo kông [ă hlá vâ tâm [ă têa trêng tung vó ki kân ăm ga i pok, u\m. Klêi mê, xo loăng kong mê tâ ‘măn pá gong klêi mê xo loăng pâm ăm ga i lo chiâng mơngiơk.

Vâ loăng pơkeăng ki kơ’nhâm mê châ pik chiâng dâi le\m khât, ‘mâi rơnêu ăm mơngiơk i tơdah tâ [ă têa ki pro chí le\m, kuăn pơlê ối mơjiâng mâu têa pik ki ê pro ing kơtôu hjuô, pơ’leăng alâi, pôm xo\ng. Rêm hâi vâi tâ prế tung vó têa ki mê troh a 3 hdroh [ă luâ 3 hdroh mê hơ’leh têa pik ki ê nếo. Drêng hlo tá hâi teăm lo mơngiơk ki eăng vâi kô hơ’leh tơpoăng dêi kơtôu hjuô tung têa klêi mê, dâi loăng rơvâ ăm ga i mot tá troh ga hiăng chiâng têa mơngiơk ki prăng vâi nếo kơ’nhâm ăm prế lơ hmôu.

Mơngiơk ngiât xuân châ mơjiâng ing têa loăng kong [ă kơtôu hjuô têa plông, la vâi tâm iâ tâ, bu 2 hdroh kơ’nhâm, châ 1/4 hdroh tâng vâ pơchông ngăn [ă mơngiơk prăng (rơhêng vâ ai mơngiơk prăng athế tâm châ 8 hdroh, mơngiơk ngiât bu kal kơ’nhâm 2 hdroh pik tê). Tung roh tâm mơngiơk má mơ’nui vâ khoh chiâng ai mơngiơk prăng lơ mơngiơk ngiât, kuăn pơlê athế chiê pôm xo\ng chiâng kơlêa ki rơtăng, tơvât môi iâ pơ’leăng alâi hiăng krâ ki hiăng kơ-óu chiâng kơchâ râm tung hdro ki dế tơnăm têa. Pơtối mê, vâi xo prế ki hiăng châ tâm râm tung hdro vâ âp.

Tiô tơdroăng ki rơkê roh vâi krâ nah, kố cho túa pro vâ pơtối rak mơngiơk ôh tá tơklo, pro rơpâ, rơmuăn ăm prế, drêng te\n pơla mâu prế mê kô ôh tá krêa dêi pó. Mâu ngế ki tâm, kơ’nhâm mơngiơk ki rơkê mê ối mơjiâng mơngiơk prăng rơmon, drêh ngiât tá troh a mơngiơk vâ prăng, vâ ngiât i iâ.

Prế châ têng a kơxái têng klêi kơ’nâi kơ’nhâm têa mơngiơk

{ă mâu hdroâng kuăn ngo a kơpong kong ngo, cheăng te\n hmôu cho kal khât tung tơdroăng rêh kâ ối. Klêi kơ’nâi vâi krí xo kơpê, kuăn pơlê hmâ ai kơpê ki rơbông le\m, klêi mê, tâm tung têa mơngiơk, têa kơtôu, rêi, hlá loăng vâ khoh mơjiâng chiâng hên mơngiơk pơrá phá dêi pó. Mâu kú prế ki ai mơngiơk pơrá phá dêi pó cho ki xiâm vâ djâ te\n a túa, mơjiâng chiâng hmôu. Tung pơla mê, mâu hdroâng kuăn ngo peăng kơnho\ng, môi tiah mơngế Dao, mơngế Hmông te\n chiâng ché ki rơtăng klêi mê, nếo tâm mơngiơk.

Mơngiơk prăng lơ mơngiơk ngiât prăng cho mơngiơk ki xiâm, cho ki hmâ hlo hên a ếo pơtâk dêi mâu hdroâng kuăn ngo Rơđế, Jrai, Bơhnéa, Jêh – Triêng Kơ-tu, mơngiơk ki kố xuân cho mơngiơk ki xiâm dêi kơpong hdroâng kuăn ngo ki rêh ối a hbeâ ngo Trường Sơn-Tây Nguyên, xua mơngiơk prăng [ă mơngiơk ngiât  prăng cho ối pơla dế, ga chiâng vâ pro tơtro ăm mơngiơk ếo pơtâk.

Thâo ga, xua kong prâi tô mêi a kơpong kong ngo, vâ tơtro [ă tơdroăng rêh ối, tíu pêi cheăng, mê kuăn mơngế khoh chiâng tăng xêh ăm dêi tơná ếo pơtâk ki krá kâk, tơ’lêi dâi, ôh tá eâ eăng bâ luâ râ, thăm nếo, môi tiah tơdroăng mơhno ki pá puât tung rêh kâ ối. Pak^ng mâu ếo pơtâk ki hmâ leh mơd^ng châ pro ăm i hên mơngiơk, eăng le\m, tâng vâ tối, tâi tâng mâu ếo pơtâk kơpe\n châ dâi tung rêm roh, ing dâi, sâp, truâ rêm hâi tá troh lo lăm a chiâk deăng, xua mê kal ai tơmeăm ki krá kâk, ôh tá êa eăng bâ, rế hía mơngế ki tâm, kơ’nhâm mê rế tơmiât troh vâ tâm, kơ’nhâm mâu mơngiơk ki mê tâ.

Hdrối nah, kuăn pơlê hmâ sap ếo, dâi pơtâk mơngiơk ngiât prăng, klêi mê, ai bro rơnuâ ăm ai troăng drô k^ng lơ um rơneăm ki te\n [ă prế ki hiăng tâm hên  mơngiơk ki eăng le\m tâ. Hmôu ki te\n pro [ă loăng kong mê xâp ga rơngiâp le\m, roh a têa xuân tơ’lêi tơklo kơmôu, ôh tá tro hơkéa. Vâi hdroâng kuăn ngo hmâ xúa ché, hmôu tâm [ă têa loăng kong vâ pơchoh hmân ếo, pơtâk, pro kên klup ko, pơchoh kơtong ki piăng a kơxah, pơchoh pơkhom, kế lêk [ă hên tơdroăng ki ê. A hmôu ki ki pro [ă mơngiơk têa loăng kong kố, mâu ki vế prế, te\n hmôu ối mơhno dêi tơdroăng ki rơkê tung chêp kơpó, pôe, chêp mơjiâng hên um rơneăm ki le\m mơnâ mâ ngăn. Túa ki tâm têa mơngiơk ing loăng kong tiô chal vâi krâ nah ga le\m tơtro [ă tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê. Drêng tâm têa pơkeăng kong mê, têa ga xuân chiâng vâ tơvât ăm xiâm loăng vâ loăng chiâng dâi le\m.

Maluâ cho mơngiơk ngiât prăng, la mơngiơk ki kố xuân ối le\m bâ tơtro [ă pơlê pơla kong ngo, tơtro [ă kong kế, nhâ loăng, ngo ngối drêng ai ngế ki xâp ếo lơ dâi pơtâk ki te\n mơjiâng mê. Ếo ki tâm [ă têa pơkeăng loăng nhâ kong ga cho tơmeăm ki tăng mơjiâng bro ing kong kế, tơtro [ă khôi hmâ pêi chiâk pêi deăng, tơdroăng rêh kâ ối, mơđah hơdruê xuâng, tơdroăng mơhno túa ki loi t^ng, tiô khôp, xuân môi tiah tơdroăng ki leh mơd^ng dêi mâu hdroâng kuăn ngo tiô chal vâi krâ roh nah hiăng hnê chôu ăm pin chal nếo nôkố.

Diệu Hà rah xo ing Hlá tơbeăng Dak Lak

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng