Kơxo# kơphế tê ngi kong têa ê [a\ kơlo ki hên cho 1 rơtuh 700 rơpâu ta#n, ối má 2 tung lâp plâi tơnêi laga bu châ a kơlo dâng 3 rơtal dollars. 960 ha kơphế [a\ rơtuh mơngế pêi pêt, tê mơdró mê hlo nhên khât ki kơnâ tê ngi kong têa ê kơphế môi tiah mê cho iâ. Ki châ tơ-[rê tung pêi pêt, tê mơdró dêi kơvâ kơphế a tơnêi têa pin bu iâ [a\ ôh tá tơniăn, kuăn pơlê pêi kơphế bu pói vâ drêng krí kơphế tê châ yă mê ôh tá ai tíu ki kuâ râng vâ tơniăn tung pêi kơphế.

{a\ mâu khu tê mơdró ki rôe, uâ mơdiê [a\ tê ngi kong têa ê mê kơnôm to tíu rôe xiâm mê tíu kố tăng to troăng vâ kâ ăm dêi tơná. Pôa Đỗ Hà Nam, Kăn hnê ngăn Ho#i đong pơkuâ, Kăn xiâm pơkuâ Ko\ng ti tơlo liăn Grup pơkuâ Intimex, Pho\ Hnê ngăn Khu tơru\m kơphế - ca cao Việt Nam mơnhên, xiâm kối dêi tơdroăng ôh tá tơniăn yă kơphế nôkố mê ai troh 90% kơxo# pơ’leăng kơphế dêi tơnêi têa pin tê ngi kong têa ê tá hâi pro ăm i le\m.

Tơdrêng amê, yă kơphế pơ’leăng kơnôm to a tíu mơdró kơphế tiô rơnó London [a\ New York. Amê tiô mâu ngế ki rôe pro ăm pơxúa ăm dêi tơná tê, xua mê yă chiâng to chu ôh tá tơniăn, pro khu tê mơdró xuân môi tiah kuăn pơlê pêi chiâk deăng Việt Nam  đi đo ôh tá tơniăn ‘na yă.

‘’Mâu khu rôe kơphế kân má môi lâp plâi tơnêi pơrá xo kơphế Việt Nam vâ uâ mơdiê laga pin tê [a\ yă rơpâ. Tơdroăng ki mê ăm hlo tơdroăng mơjiâng inâi kơphế dêi pin tá hâi ai. Má péa nếo, tơdroăng mơjiâng ki dâi le\m kơphế vâ mơjiâng ki kơnâ kơphế ối iâ. Kố cho tơdroăng pin kal tơmâng xua mê cho tơdroăng la ngiâ dêi kơvâ kơphế’’.

Mơhé cho tơnêi têa ai kơxo# kơphế tê ngi kong têa ê hên má 2 lâp plâi tơnêi laga ai troh 90% kơxo# kơphế tê ngi kong têa ê tá hâi pro le\m. Thăm nếo ki dâi le\m kơphế pơ’leăng dêi Việt Nam ối iâ xua mê yă tê rơpâ. Kố cho xiâm kối pro ăm kơvâ pêi pêt-tê mơdró kơphế tơnêi têa pin đi đo ôh ta kâi tơtêk [a\ trâm hên pá puât tung pơla kố nah.

Pôa Hoàng Trọng Thủy, Ngế rơkê pêi chiâk deăng tơnêi têa tối, vâ mơdêk ki kơnâ dêi kơvâ kơphế, Việt Nam kal mơjiâng inâi [a\ ki kơnâ tung tê mơdró kơphế krá tơniăn. Tiah mê, tơdroăng vêh pêt kơphế, teăng mâu [a\ng loăng hiăng krâ thế rah hdrê ki le\m, mơdâ pêt, rak ngăn tro tiô kih thuât, rak tơniăn tro tiô pơkâ ‘na kih thuât, pêi lo pơ’leăng kơphế dâi le\m. Tơ’nôm amê, kal hơ’leh kơvâ kơphế tung uâ mơdiê, kơdroh tê ngi kong têa kơphế ki tá hâi pro ăm i le\m, mơdêk tê ngi kong têa ê mâu kơphế hiăng uâ mơdiê vâ ing mê kơdroh tơdroăng ki kơnôm [a\ mâu tíu tê dế tro mâu khu ki rôe pro ăm pơxúa dêi tơná.

‘’Ki dâi le\m gá cho ôh tá tơdâng tơ’mô [a\ ôh tá tơniăn, tơdroăng má péa, kuăn pơlê pêi chiâk deăng ôh tá ai tơdroăng hnê mơhno ‘na kơchơ tê mơdró, xua mê, kuăn pơlê pêi chiâk deăng ôh tá chiâng pro tơ-ê tâ mê nếo mê vâi po rơdâ [a\ng pêt kơphế. Ing mê, kum ăm [a\ng kơphế hên hluâ pơkâ. Tung tơdroăng kố hlo nhên pêi chiâk deăng tá hâi djâ ki kơnâ krá tơniăn’’.

Môi tuăn [a\ troăng tơmiât kố, pôa Thái Như Hiệp, Kăn pơkuâ Ko\ng ti pêi cheăng tiô rơnó kơphế Vĩnh Hiệp xuân tối, hiăng hluâ rơxông khu tê mơdró mơ’no liăn re\ng châ kâ, khu ki rôe pro ăm pơxúa dêi tơná hên tâ mơ’no, ôh tá tơru\m [a\ kuăn pơlê pêi chiâk deăng. Kố cho drêng kal mâu khu tê mơdró ai hiâm le\m, ai ivá kâi pêi, ai hnoăng [a\ kuăn pơlê. Vâ kơvâ kơphế châ tâk a kơlo tê ngi kong têa ê 6 rơtal dollars a hơnăm 2030 cho tơdroăng ki chiâng pêi tâng mâu khu tê mơdró pêi cheăng ai hnoăng, pro tíu tơngah vâ kuăn pơlê pêi chiâk deăng pêt kơphế hmiân tuăn mơjiâng  pro mâu kế tơmeăm khoăng ki dâi le\m.

‘’Tiô troăng hơlâ dêi Chin phuh a hơnăm 2030 pin thế mơdêk châ 6 rơtal dollars, tơdroăng ki mê cho ôh tá pá. Vâ chiâng pêi tơdroăng mê, mâu khu tê mơdró a kong pơlê thế ai ivá, thế ai tơdroăng pâ nhuo#m, ai hnoăng [a\ pơlê pơla, rêh ối pơlê pơla, kơvâ cheăng. Ki kal pin pro tiah lâi vâ mơjiâng ăm mơngế pêi chiâk deăng kuăn pơlê ai tíu tơngah krá tơniăn, pro ăm vâi hơ’leh troăng pêi tiô khôi vâi krâ nah, hơ’leh vâ vâi mơdêk châ tơ-[rê tơmeăm dâi le\m, vâ vâi rơtế khu tê mơdró, rơtế mot tơru\m, vâ mơnhông kơvâ kơphế’’.

Tiô pôa Nguyễn Hoàng Hiệp, Ngế xiâm pho\ pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng [a\ mơnhông chiâk deăng tối, vâ châ tiô pơkâ 6 rơtal dollars a hơnăm 2030, Khu xiâm pơkuâ ‘na chiâk deăng [a\ mơnhông thôn pơlê hiăng tơbleăng hên troăng pêi ing hdrê troh troăng rak ngăn, krí xo, mơhnhôk mơ’no liăn uâ mơdiê, pơkâ [a\ tơru\m kơpong pêi pêt, thăm mơhnhôk tê mơdró, mơđah tơbleăng inâi [a\ hía hé vâ mơnhông kơvâ kơphế:

‘’Ahdrối kal séa ngăn troăng uâ mơdiê kơphế, tơtro tiô kal vâ dêi kơchơ tê mơdró. Rak tơniăn [a\ng kơphế dâng 600 rơpâu ha a hơnăm 2025, tung mê, mơnhông mâu kơpong kơphế dâi le\m [a\ pơkâ uâ mơdiê [a\ kơmăi kơmok uâ mơdiê pro kơphế i le\m. Mơhnhôk mâu ko\ng ti uâ mơdiê tê kơphế ngi kong têa ê mơ’no liăn rôe kơmăi kơmok uâ mơdiê tiô rơxông nếo [a\ thăm mơhnhôk tê mơdró, mơđah tơbleăng inâi [a\ khôi túa le\m tro kơphế Việt Nam’’.

Tung hneăng ôh tá tơniăn môi tiah dế nôkố, kơvâ kơphế hiăng mơhno nhên mâu tơdroăng tơvâ tơvân nôkố xuân môi tiah tăng troăng ki eăng, troăng prôk vâ tơkâ luâ. Ki kơnâ kơphế Việt Nam kal mơjiâng krá tơniăn hnoăng dêi Tơnêi têa, tơru\m [a\ mơjiâng troăng pêi vâ khu pêi chiâk deăng, ngế cheăng khoa hok [a\ khu tê mơdró rơtế pêi tơtro hnoăng dêi tơná. Drêng mê, ôh tá xê kal to hên kơphế mê thế ngăn ki kơnâ dêi kơphế ki kơvâ kơphế pêi pro châ tơ-[rê.

Drêng mê, tơdroăng rêh ối dêi rơtuh ngế pêi kơphế Việt Nam, dêi mâu khu tê mơdró uâ mơdiê [a\ tê ngi kong têa ê kơphế Việt Nam ôh tá kơnôm to mâu khu ki rôe kơphế xiâm tung lâp plâi tơnêi tăng hdjip yă khoh vâ châ kâ.

VOV1

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng