T^ng kâ báu nếo cho vâ mơhno tối tơdroăng ki loi t^ng xeăng báu dêi hdroâng mơngế K’ho. Vâi krâ-nho\ng o tối ăm ‘nâi, tâ tá tơdroăng rêh ối, pêi cheăng kâ rêm hâi ai hên khu xeăng, môi tiah xeăng têa kroăng, xeăng ngo, xeăng on [ă hía hế đi đo prôk tiô [ă to\ng kum kuăn pơlê. Pôa K’Bes a thôn Bồ Liêng, pơlê kân Đinh Văn, tơring Lâm Hà tối ăm ‘nâi:

‘’T^ng kâ báu nếo cho vâ mơhno tối hiâm tuăn koh mơnê kơ khu xeăng hiăng kring vế, tơrak ngăn ăm báu prá alâi le\m dâi, ai plâi kơtóu hên. Mơnê kơ khu xeăng hiăng pơtroh báu phái ăm rơpo\ng hngêi, pơlê pơla châ phâi tơtô [ă pói rơhêng vâ rơnó kơ’nâi ah kô pơtối châ pôe dêi báu hên tâ, kuăn pơlê phâi tơtô tâ’’.

T^ng kâ báu nếo mơngế K’ho hmâ po tung pơla sap ing khế 11 troh tơdế khế 1 riân tiô hâi mâ khế, klêi kơ’nâi xuâ báu chiâk tiah hmâ roh vâi krâ nah, nôkố cho klêi kơ’nâi rơnó krí kơphế. Tơdroăng po mơd^ng ngăn tiô kơ rêm rơpo\ng hngêi, hdroâng hdrê [ă pơlê pơla.

Apoăng, vâi krâ-nho\ng o lăm troh a chiâk ki ai báu kơpâu hên má môi, xối xeăng pâ xeăng báu ăm kuăn pơlê pôu djâ báu vêh a hngêi. Klêi mê, tung rơpo\ng hngêi lo lăm xuâ báu, um ching lê báu, tâ ‘măn tung hnôu. Klêi mê nếo, pro T^ng kâ báu nếo, kuăn pơlê hmâ po mơd^ng dêi a hngêi trá tơná lơ a hngêi tơchuâm dêi pơlê.

Vâi rơtăm to\n chêng, mâu vâi droh K’ho xuâng tâ tá loăng kâng

Môi tơdroăng ki ôh tá păng lôi tung T^ng kâ báu nếo mê cho tơdroăng ki tâp loăng kâng. Hnoăng cheăng ki kố cho xua vâi rơtăm pro (vâi kơdrâi, vâi droh ôh tá khoh). Klêi mê hbrâ mâu kơtum chêng koăng, to lâi drôu xiâm, 2 to í, mâm kơchâi nhâ sok, priê, mâ xâng ko\ng, môi chêa báu, xiâm báu râ [ă hía hế. Vâi krâ-nho\ng o tung pơlê rơtế dêi pó hbrâ tơnáu mâu phái tơxông, poh chu, poh í hnối pơchên hmê kơchâi.

Drêng mot tung roh mơd^ng, krâ pơlê teăng mâ kuăn pơlê xối rơkâu xeăng, pâ xeăng báu, nâl Kơ’ho tối dêi ‘’Yàng Kòi’’ troh ối [ă kuăn pơlê. Pôa K’Ken, ối a cheăm Tân Văn, tơring Lâm Hà, tối ăm ‘nâi: mâu tơdroăng rơkâu xối xeăng châ pêi pro rơhí rơhó [ă koh nhuo#m păng ‘nâng:

‘’Ki hdrối tâ pin athế rơkâu xối xeăng, klêi mê, pin pâ phep. Xối rơkâu pin tơpui iâ tê. Klêi mê, rơkâu pâ ga ton tâ, ai drêng ‘nâ sap ing 10 troh 20 phut’’.

Mâu tơmeăm hdroăng rơkâu xối t^ng kâ báu nếo

Drêng hiăng châ tơku\m kơdrâm vâi krâ-nho\ng o tung pơlê, ai môi ngế ki rơkâu xối xeăng:

‘’Hâi kố, á kuăn pâ xeăng plêng xeăng tơnêi lăm ngăn ngin pro t^ng kâ báu nếo. Rơkâu pâ xeăng báu đi đo ối tung hngêi trăng á kuăn, ăm rơpo\ng á kuăn ai hên báu phái pêng hnôu pêng hneăm, tơdroăng rêh kâ ối phâi tơtô. Pâ rơkâu xeăng báu, xeăng kong hâi kố chu troh akố vâ hơniâp ro [ă rơpo\ng hngêi á kuăn’’.

Klêi mê cho rơkong rơkâu pâ:

‘’Ô xeăng, á pêt báu klâng, á pêi báu chiâk

Ing báu hdrê, ai kơpâu báu kơtóu. Báu chiâng tung klâng, báu ối á chiâk

Báu hiăng siu, báu ai kơpâu. Báu ro [ă plêng, báu phiu [ă tơnêi.

Drêng á mơdâ pêt a tơnêi rơnâk, báu pôi tá tơkróu klêh tung thông.

Ô khu xeăng! Pó chu ngăn mâu kơpâu báu ki kơtóu. Báu dêi Ka Măng a pơlê Lạch, báu K’Klach a Tơm Bồ, a Păng Dung ai báu dêi K’Pit, K’Pô, a Phi Tô ai báu dêi K’Klach, K’Klơr, a M’nơr ai báu dêi K’Ke.

Klêi kơ’nâi xối rơkâu xeăng dêi krâ pơlê, mâu vâi rơtăm rơtế dêi pó to\n chêng tơgôu koăng hơniâp ro, sôk suâ. Mâu vâi droh kơhnhon xuâng rơpâ rơmuăn tâ tá loăng kâng ki xo\n a’ngêi. Tung mê, ai hên mơngiơk khêi, prăng, bông, tr^ng vâ mơhno tối um mơngiơk dêi plêng tơnêi, dêi tơdroăng rêh ối rế hía rế châ tơtêk. Drôu xiâm [ă kế kâ dêi rêm rơpo\ng hngêi xuân hiăng châ mơ’no, tâi tâng pơlê pơla rơtế ôu kâ, rơtế hơdruê xuâng, to\n chêng, tơgôu koăng, vâi ối po mâu tơdroăng xah hêi, tơdroăng xah tiô túa vâi krâ roh nah, xah hêi, hơdruê xuâng tá troh a kơmăng dế. Drêng khâng on hiăng pâ, drôu hiăng xêa bluôk, rêm ngế prếo dêi a hngêi pơtê, [ă pro t^ng ‘’Kâ báu nếo’’ dêi hdroâng K’ho Srê hiăng klêi. Mâu hâi kơ’nâi mê, vâi krâ-nho\ng o xuân pơtối ôu drôu hơniâp ro dêi a mâu rơpo\ng hngêi tơná.

T^ng kâ báu nếo châ bro a kong pơlê Dak Lak

Nôkố, tơdroăng pêi chiâk pêi deăng dêi kuăn pơlê ôh ti ai tơkôm tơngah to tô mêi. Kuăn pơlê hiăng ‘nâi xúa khoa hok kih thuât ‘mot tung pêi chiâk pêi deăng [ă rak vế ngăn dêi tơmeăm pêt, tơdroăng pêi lo kế tơmeăm hiăng hên tâ, tê dêi tơmeăm xuân châ liăn hên tâ, la t^ng kâ báu nếo xuân ôh tá châ pêi pro đi đo môi tiah hdrối nah. Pôa K’Thế, Kăn pho\ pơkuâ ngăn Hngêi mơhno túa le\m tro tơring Lâm Hà tối ăm ‘nâi: T^ng kâ báu nếo hâi kố, ti xê cho tơdroăng ki loi nhuo#m to khu xeăng tê, mê cho roh ki vâ ăm kuăn pơlê châ tơku\m, tơtrâm mâ, topui tơno, xah ôm hêi, hơdruê xuâng [ă pơtê pơto klêi kơ’nâi môi hơnăm pêi cheăng tơbrê tơbrêh, xuân ing mê, vâ thăm pơtối mơnhông mơdêk [ă rak vế ki le\m tro ‘na mơhno mơjiâng túa le\m tro, khôi hmâ dêi vâi krâ-nho\ng o hdroâng kuăn ngo:

‘’Nôkố kơnôm ai tơdroăng to\ng kum ngăn khât dêi Đảng, Tơnêi têa vâi krâ-nho\ng o khoh châ pơtối rak vế dêi t^ng kâ báu nếo a mâu pơlê cheăm dêi kong pơlê Lâm Đồng, môi tiah 1 hơnăm ai po môi hdroh a tơring Lâm Hà, cho vâ mơhno tối tơdroăng t^ng kâ báu nếo dêi kuăn pơlê hdroâng K’ho Srê, mơngế Mạ. Tơring xuân ối pơtối rak vế tơdroăng t^ng kố cho khôi túa ki le\m tro vâ pơtối rak vế mơhno mơjiâng túa le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo a kơpong’’.

{ă tơdroăng ki xiâm cho vâ pơtối rak vế khôi túa, mơhno mơjiâng túa le\m tro dêi pơlê pơla, T^ng kâ báu nếo dêi mơngế K’ho hiăng châ pơtối rak vế, mơhno tối tung roh Leh mơd^ng kơphế roh má 6 [ă Mơđah to\n chêng tơgôu koăng Tây Nguyên hơnăm 2017 nếo po a kong pơlê Dak Lak, vâ mơhno tối mâu túa ki le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo troh [ă tơmối achê, tơmối hơngế, tơdrêng amê xuân kơbông krếo thế rêm ngế veăng rơtế tơchuâm ivá mơno vâ pơtối rak vế Mơhno mơjiâng túa le\m tro Tây Nguyên.

K’Hạnh chêh tối

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng