Xuân môi tiah hên mâu hdroâng kuăn ngo ki rêh ối a kơpong Tây Nguyên, hdroâng kuăn ngo Cơ Tu xuân ối râng vế tung pơlê pơla hên tơdroăng mơd^ng, t^ng  ki le\m tro, ki rơhêng vâ tối cho t^ng pro nho\ng o. {ă hdroâng kuăn ngo ki ê, rêm ngế tung pơlê lơ mâu hdroâng kuăn ngo ki ê pro nho\ng o cho vâ thăm achê, tơru\m dêi pó, veăng kum dêi rơpó ai tơdroăng rêh ối le\m tro tâ, hlê ple\ng tâ, tơtêk hên tâ. Pro nho\ng o cho vâ pro 2 ngế chiâng tơchiăng ki tơhmâ dêi pó, rak tơniăn ăm tơdroăng ki pro nho\ng o mê tá troh a rơxông kuăn, rơxông cháu. Tung pơla mê, pro nho\ng o dêi hdroâng kuăn ngo Cơ Tu cho ki xiâm vâ tơleăng mâu tơdroăng tơhôu tơhêng.

Pơlê ton nah dêi Cơ Tu môi tơdroăng mơhno tối 'na tơdroăng tơru\m

Pôa Ploong Plenh ối a cheăm Lăng, tơring Tây Giang, kong pơlê Quảng Nam tối ăm ‘nâi: Pro nho\ng o dêi mơngế Cơ Tu a Quảng Nam hmâ pro tung kong [ă bu to pơla mâu ngế Cơ Tu [ă dêi pó. Tung tơdroăng rêh ối ai hên tơdroăng ki hmâ iăng eh, rêng, tăm nâ, hêng hôu dêi pó. Vâ pro pơle\m mâu tơdroăng ki tơhôu tơhêng mê vâi athế pro nho\ng o.

‘’Tung rêh kâ ối kô ai mâu tơdroăng ki tơhôu tơhêng pơla mâu pơlê dêi pó, lơ a chiâk, a deăng, a [ăng tơnêi chiâk deăng dêi pơlê kố pơlê tá. Klêi kơ’nâi ai tơdroăng tăm nâ mê ga chiâng tơhôu dêi pó. Mâu rơxông mơngế Cơ Tu tơmiât tiah kố, ôh tá chiâng lôi tơdroăng tơhôu tơhêng mê đi đo ối ai tiah mê. {ă mơngế Cơ Tu ai khôi túa ki lăm tong kơdrâi, tơkéa vâ tối, tâng ai môi ngế rơtăm tung pơlê mê kơhnâ, rơkê, ing tơdroăng lăm lúa, lăm tăng kế kâ, lăm pêi kơtro, pro kơnó tung kong, pro hngêi trăng la ngế rơtăm mê kơtiê, vâ xo mế la ôh tá kâi châ, xua tơdroăng roh nah ga cho hngăm hngo, kơtăng ó ‘nâng, vâ xo mế cho athế ai kơpôu ro, chu í vâ pro tơmeăm hdroăng ăm vâi krâ peăng ngế kơdrâi. Ôh tá châ xo mế tung pơlê, athế lăm tong xo kơdrâi vâi tê. Pơtih tâng lăm tong kơdrâi dêi pơlê ki tá ngế droh ki mê hiăng ai pơyô ‘lo... mê tơdroăng ki tơvâ tơvân mê vâi hmâ ai khôi túa lăm tong kơdrâi’’.

Pơlê tiô khôi hmâ vâi krâ nah dêi hdroâng Cơ Tu - môi um méa ki tơru\m tơrôa tung pơlê pơla.

Vâ tơleăng mâu tơdroăng ki tơhôu tơhêng tung pơlê pơla mê vâi khoh chiâng ai T^ng pro nho\ng o dêi mơngế Cơ Tu. Ing tơdroăng ki pro nho\ng o mê, cho vâ mơhno tơdroăng ki achê, rơtế veăng kum dêi pó vâ ai tơdroăng rêh ối le\m tro-ro phiu tâ. Maluâ ti mê, tơdroăng ki pro nho\ng o cho ing hiâm mơno tơná kuăn pơlê mơhno\ng vâ dêi xêh, ôh tá ai peăng lâi pơklât lơ mơdât, ki rơhêngvâ tối, drêng pro nho\ng o kal athế ai Khu krâ pơlê dêi péa pâ pơlê tơku\m po.

‘’Tung Khu vâi krâ pơlê mê cho xua kuăn pơlê rah pôk [ă loi tơngah, cho mâu ngế ki pôu râng hnoăng cheăng, ai tơdroăng veăng kum ăm pơlê. Drêng ai tơdroăng xía vâ, khu vâi krâ pơlê péa pâ athế môi tuăn dêi pó, vâ ti lâi tơdroăng cheăng ga cho tơtro pơla péa pơlê’’.

Tơmeăm hdroăng dêi hâi pro t^ng nho\ng o mê, cho ai drôu [ă kơpôu rơtế [ă mâu kế tơmeăm dêi kong kế, ngo ngối, tơmeăm xúa ki kơnâ dêi mơngế Cơ Tu, môi tiah chêng, koăng, vó, hdro kăng. Maluâ ti mê, mâu hơnăm achê pơla kố, hdroâng kuăn ngo Cơ Tu ôh tá ai xếo tơdroăng pôh kâ kơpôu ăm mâu hâi mơd^ng kân mê, vâi bu pro iâ vâ kơ tro khôi túa vâi krâ roh nah tê.

‘’Drêng pro nho\ng o tiô khôi hmâ pơlê mê kô pro môi tiah o\ng mế ha, môi pâ cho peăng hngêi kơdrâi, môi pâ cho peăng hngêi kơnốu. Peăng hngêi kơnốu kô hbrâ kơpôu ro, pế hmê phái xú ho\m. Peăng hngêi kơdrâi kô rôe ká, pế hmê, tơku\m po ôu kâ, to\n chêng tơgôu koăng, tôu hơkâ [ă tơku\m kâ kơpôu ki pro nho\ng o pơla péa pâ pơlê’’.

Drêng hiăng hbrâ tu\m têk mâu kế tơmeăm mê, a peăng kơxo dêi hâi ki tơku\m po pro nho\ng o, vâi kô to\n chêng tơgôu koăng, pôa pơchâu kô kơxối xeăng, rơkâu pâ xeăng kum ăm nho\ng o đi đo ai tơdroăng hơniâp ro, sôk suâ, tơru\m tơrôa dêi pó. Drêng pro mơd^ng mê, pôa pơchâu kô tâng ối vêh pá mâ hâi lo, tơdah xo ki eăng trâ, ki kơnhéa dêi mâ hâi vâ pơtroh ăm rêm ngế, mê cho vâ mơhno tơdroăng ki le\m tro, tah lôi mâu tơdroăng ki tăm nâ, eh iăng dêi pó ki hiăng ai hdrối mê hía  nah. Klêi kơ’nâi rơkong rơkâu pâ dêi pôa pơchâu, péa pâ pơxiâm tơpui tơno, êng tiâ dêi pó, pro mơnhên mâu tơdroăng vâ rêm ngế rơtế hlê ple\ng, mơjo pâ dêi pó hên tâ.

Ki hmâ hlo a mâu roh ki tiah mê, mơngế Cơ Tu kô hmâ tơpui pơto pơtih, tơpui tơdjếi, hơdruê, rơngê ting ting vâ mơhno tối tuăn mơno, tơdroăng tơmiât dêi tơná [ă pú vâi krâ-nho\ng o.

‘’Ing mâu tơdroăng mê, mâu ngế ki veăng ai mâ a hâi pro nho\ng o mê athế hlê ple\ng khôi túa, vêa vong, tơkăng kong dêi pơlê, rêm to troăng tung kong, troh a têa plông, mâu tơmeăm khoăng i kơnía git dêi pơlê vâ ing mê, tơpui pơto pơtih, tơpui tơdjếi dêi pó. Plâ măng ki mê, mâu vâi krâ, vâi kơnốu, vâi kơdrâi, vâi ‘ne\ng pơrá tơku\m ối a hngêi trá vâ rơngê ting ting vâ ing mê thăm hlê ple\ng dêi pó hên tâ [ă tơru\m dêi pó hên tâ nếo’’.

Ing mâu rơkong ki rơngê, ting ting, mâu roh tơpui tơno, tơdroăng tơhôu tơhêng pơla rêm pâ hiăng pá ai. Drêng mê, kô ai ai tơdroăng tơhrâ, tơkêa dêi hnoăng cheăng tơná vâ pêi pro tung la ngiâ ki péa pâ hiăng tơpui tơno pro mơnhên dêi pó i tơdrăng, mơjo pâ dêi pó khât. Klêi kơ’nâi t^ng pro nho\ng o mê, péa pâ kô lăm pôu pơlê dêi pó, lăm tung kong rơtế dêi pó, droh rơtăm chiâng hmâ dêi pó, mơjiâng on veăng dêi pó. Sap ing hâi ki mê, tung pơlê ôh pá ai tăm nâ dêi pó xếo, [ă rêm tơdroăng ki tơhôu tơhêng hiăng châ xut tah lôi tâi tâng.

VOV5

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng