Ai môi kơxo má ki mê troh a thôn 1, cheăm Krông Ana, ối pá kơdâm hơkôp ki lêm pá pêng mâu ƀaih, hlá xá ki pơtân, cho a kơdrum ki mơdâ pêt kơxêt kân rơdâ bu dâng to lâi chât met karê, ngoh Dương Huỳnh Linh dế rơtế ƀă dêi kuăn khuih, ‘măn dêi hrái báu i lĕm, mơdâ dêi khu rêi kơxdêt vâ mơjiâng chiâng kơxêt hrái báu. Ki xú lĕm dêi rêi kơxêt mê ga tơmot ƀă hyôh ki chiá tôu tâ tá tung kơdrum ki mơdâ kơxêt mê âi. Ngoh Linh hiăng hbrâ ƀă tơdroăng pêt kơxêt châ 14 hơnăm kố, hdrối nah, ngoh bu mơdâ pêt tung tíu ki kŭn, iâ êt, la nôkố, túa mơdâ pêt, mơjiâng túa cheăng kâ ki nếo dêi ngoh Linh ôh tá xê to pro pơxúa tơniăn mê ối tŏng gum đi đo ăm lối chât ngế pêi cheăng a pơlê cheăm kố. Tơdroăng hơ’muăn tối ki pơxiâm ngoh mơjiâng tơdroăng cheăng pêi mê nah troh nôkố xuân hiăng pro ăm hên rơpŏng tơmiât, pơhlêh túa pêi cheăng, vâi hiăng khên vâ pêt mơjiâng kơxêt ki krúa lĕm kố, preăng tro oâ hdrong, pơreăng lo kâ ‘nhê, laga, klêi kơ’nâi kơxêt hiăng kân ah, châ hnêi xo dêi tê châ liăn ngân xuân chía hên.
“Tâi tâng rơpŏng hngêi ing nôu pâ á, kơdrá á, tâi tâng hdrông hdrê, nhŏng o ngin xuân hiăng chiâng hmâ ƀă tơdroăng mơdâ pêt kơxêt hrái báu, mâu hơnăm hdrối mê hía nah, rơpŏng hngêi á kơtiê ó khât, la klêi kơ’nâi ing pêt kơxêt kố, tơdroăng rêh kâ ối á xuân hiăng chía bê kế kâ, ai tơmeăm dâi, tơmeăm xúa hên”.
Xuân a tơnêi tíu ki mê, khu rơxông nếo nôkố dế pơtối pêi pro tiô túa ki krê dêi tơná ƀă xúa kŏng ngê̆ ki rơkê plĕng. Tiah ngoh Huỳnh Đức Cường, 30 hơnăm, hdrối nah ngoh hiăng klêi hriâm hngêi trung Đăi hok Kih thuât a Pơlê kong kân Hồ Chí Minh, cheăng mơdâ pêt kơxêt ôh tá xê to tơdroăng ki rêh kâ ối rêm hâi, mê ối cho môi túa cheăng chiâk deăng ki pơtối pêi đi đo ki lĕm tro, mơdâ pêt kơxêt ga tơtro ƀă tơnêi tíu, hyôh kong prâi, tê kơxêt xuân châ yă kơnâ há.
“Cheăng ki kố ga tơ’lêi tơveăng gum ăm vâi krâ-nhŏng o tung cheăm ki kố chiâng pêi tơ’lêi, ki má péa nếo, mơdâ pêt kơxêt, tê kơxêt xuân chía châ liăn hên. Á pơtih, hngêi á mơdâ pêt tung 10 kơdrum mê môi khế á ôh tá riân liăn ki mơ’no hrê rôe hdrê, rôe phon, kế ki kố ki mê tung rêm khế á châ xo dêi sap ing 20 troh 30 rơtuh, laga, ngăn tiô kơ mâu rơnó, mâu yă ga kô ai pơhlêh phá tơ-ê dêi pó. Á hlo tơdroăng pêt kơxêt kố ga ai pơxúa, châ liăn ngân, ga cho tơdroăng ki pêi đi đo, pơtối, ing hrái báu ki pin hiăng klêi pôe dêi báu a klâng, klêi mê, pin djâ hrái báu mê chôu chiân vêh a kơdrum tâ tá hngêi, pin mơdâ pêt kơxêt, klêi mê, pin xo hrái ki pin hiăng klêi hnêi xo dêi kơxêt mê vâ pơtối pro phon rơvât ăm xiâm kơphế, tiu, sầu riêng, ga dâi lĕm ó ‘nâng”.
Tiô tơdroăng riân chêh tối dêi cheăm, hdrối nah bu ai to lâi rơpŏng tê ki mơdâ pêt mơnúa ngăn, troh nôkố, tâi tâng cheăm Krông Ana hiăng ai lối 1.000 kơdrum ki mơdâ pêt kơxêt, vâi pêi cheăng plâ rơnó, plâ hơnăm, mơjiâng cheăng pêi ăm lối 2 rơpâu ngế kuăn pơlê. Ôh ta xê to gum kuăn pơlê pêi lo dêi kơxêt tơniăn, châ liăn hên, mê cheăng mơdâ pêt kơxêt ối gum mơdât tơdroăng ki chôu hrái báu, pro chiâng ai pló, ai ngôi kơlung kơlăng, pro ‘mêi ăm hyôh kong prâi, ƀă hnối châ xúa mâu hrái, kông, hnông tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng vâ pơtối pro tơmeăm ki mơdâ pêt, vâ pro mâu phon rơvât ƀă hên tơdroăng ki ê. Pôa Hùynh Đức Phúc, Kăn hnê ngăn kuăn pơlê pêi chiâk deăng dêi cheăm hneăng hdrối nah, tối ăm ngin ‘nâi:
“Ki tơ’lêi akố, xua kuăn pơlê a cheăm Krông Ana ai pêi klâng hên, kân rơdâ, kơnôm ing báu klâng kố mê kuăn pơlê khoh chiâng ai hên hrái báu, klêi mê kuăn pơlê mơhriâm tơ’nôm tơdroăng mơdâ pêt kơxêt vâ mơnhông dêi tơdroăng rêh kâ ối. Tâng vâ riân ngăn nhên, rêm rơpŏng mê ai 2 ƀăng kơdrum, ai rơpŏng ki ‘nâ pêi troh a 10 kơdrum, thăm nếo, xuân ai mâu rơpŏng ki ‘nâ pêi troh a 20 kơdrum, vâi krâ-nhŏng o hâk vâ khât, tơbriât dêi pó mơdâ pêt kơxêt xua hlo ga ai pơxúa ‘nâng. Ki má môi, mơjiâng kơxêt, kế kâ ki krúa lĕm, tơdroăng tê xuân châ tơ’lêi hlâu, yă tê xuân chía kơnâ ha, tơniăn ăm tơdroăng cheăng kâ dêi kuăn pơlê”.
Ing mâu hrái báu klêi kơ’nâi pôe dêi báu, kuăn pơlê a Krông Ana, kong pơlê Dak Lak hiăng ai môi troăng prôk ki krá tơniăn; xúa ing mâu hrái báu mê vâ mơdâ pêt kơxêt, mơjiâng túa pêi chiâk deăng tiah khôi hmâ chiâng túa pêi kâ ki châ lo hên kế tơmeăm, liăn ngân.
Viết bình luận