Hơnăm 2021, a thôn 3, cheăm Ea Bung ai tơdroăng tơbriât hno têa ki vâ ăm têa hiu mot tung klâng. Ai mâu rơpŏng ki ‘nâ vâi pơxi lôi hno têa ki hiăng xúa tơdjuôm vâ chê 30 hơnăm kố, pro ăm mâu rơpŏng peăng pá xôp ôh ti ai têa vâ tôh ăm dêi klâng chiâk. Tơdroăng tơhôu kố hiăng ton, mâu rơpŏng hiăng djâ dêi rơpó lăm troh a cheăm vâ tơleăng tơdroăng tơbriât, la ôh ti hlo tơƀrê klâ ƀă hlối tơhôu dêi rơpó pơla mâu rơpŏng rế ó tâ nếo. Troh hâi lơ 3/7 kố nah, klêi 2 hâi kăn pơkuâ cheăm nếo châ mơjiâng, mâu rơpŏng ki tơhôu dêi rơpó mê pơtối pro đơn ƀă djâ dêi rơpó lăm a cheăm vâ pơsăm tối. Klêi kơ’nâi tơmâng mâu rơkong tơpui tối dêi péa pâ, kăn pơkuâ cheăm Ea Bung ƀă mâu kăn ƀô̆ pơkuâ hiăng lăm chu troh a tíu, pêi cheăng nhên ƀă mâu rơpŏng ƀă pơkâ mơ’no mâu túa pơkâ pro pơlĕm. Klêi kơ’nâi 2 chôu, mâu tơdroăng tơhôu châ tơleăng, 4 rơpŏng kuăn pơlê vâi hiăng môi tuăn pro hno têa vâ ai troăng têa hiu mot tung klâng tơniăn. Ai klâng ki ối má mơ’nui troăng têa, jâ Lê Thị Liên, ối a thôn 3 tối:

“Kăn pơkuâ cheăm lăm chu troh a klâng vâ ngăn, kơhnâ, vâ ƀă kuăn pơlê, mơnê kăn pơkuâ cheăm vâi hiăng gum gá, mơdoh dêi chôu ăm á vâ tơleăng pro tơniăn, nôkố xuân hiăng lĕm, ai troăng têa hiu tơniăn”.

Tơhôu hiăng ton châ 4 hơnăm châ tơleăng tung pơla tá hâi châ 2 chôu, mê cho kơnôm túa pêi nếo hmâ achê ƀă kuăn pơlê, ‘nâi nhên tơdroăng lăm troh a tíu ki ai tơbriât vâ ngăn, tơmâng ƀă tơleăng. Tiô pôa Đỗ Duy Toại – Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Ea Bung, klêi kơ’nâi drêng kơ koan cheăng tơnêi têa kăn pơkuâ cheăm châ mơjiâng tiô pơkâ péa râ, tâi tâng khu pơkuâ tơdroăng kal kí cheăm hiăng chêh pro túa pơkâ “100 hâi apoăng pơkuâ pêi”. Tung mê, malối tối nhên túa pơkâ: lăm troh a tíu pêi cheăng, achê ƀă kuăn pơlê, hmâ ƀă kuăn pơlê, xo kuăn pơlê pro ngế ki kal.

Cheăm hiăng mơjiâng mâu tôh pêi cheăng lăm chu troh a 3 thôn ki ai tơdroăng tơhôu ‘na tơnêi, gâk kring tơniăn vâ trâm, tơmâng mâu tơdroăng tơpui tối ƀă tŏng gum tơrêm tơdroăng cheăng.

“Pakĭng tơdroăng ki pêi cheăng a tíu pêi cheăm xiâm mê athế lăm chu troh a tíu ki ai tơdroăng tơhôu tơhêng dêi rơpó tơmâng mâu rơkong tơpui tối dêi kuăn pơlê, mâu tơdroăng hêng hôu ki hiăng ton sap ing nah tá hâi châ tơleăng mê kơjo tơleăng tơdrêng. Klêi 22 hâi pêi cheăm mê cheăm hiăng pêi cheăng ƀă 3 thôn. Mê cho tơdroăng ki achê kuăn pơlê, hmâ ƀă kuăn pơlê vâ tơleăng mâu tơdroăng gá kal pêi tơdrêng, gá kal nhên athế lăm chu troh trâm kuăn pơlê mê tơdroăng kố gá kal khât. Ôh ti xê môi tiah nah xếi hmôu pơ ‘nân ối a tíu pêi cheăng tơkôm kuăn pơlê vâi troh pâ thế mê nếo tối mê pin nếo ‘nâi”.

Pakĭng hiâm mơno nếo ƀă túa pêi nếo, Ea Bung xuân tối ôh ti iâ xơpá. Tíu pêi cheăng nôkố cho kơchuâ chêh pro tá hâi troh 30 ngế kăn ƀô̆, nôkố hiăng kal vâ chê 70 ngế pêi cheăng, tung pơla kế tơmeăm xúa tơdjuôm tá hâi châ roê tŭm. Pôa Nguyễn Văn Phú, phŏ kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm, pơkuâ ‘na tơdroăng cheăng tơdjuôm, tối:

“Má môi cho mâu kơmăi kơmok tơmeăm xúa, troăng kơxái tơdjêp măng ƀă mâu cheăng ki tơná hmâ pêi nôkố tá hâi ai tŭm. Tơ’nôm a mê nếo, kăn ƀô̆ tung pơla klâ xoăng tá hâi châ hnê hriâm, hnê mơhno ƀă hên ki ê. Troăng mơ’no on tơhrik hiăng ton ôh tá kâi mơ’no châ tiô tơdroăng púi vâ troh ƀă tơdroăng cheăng, gá mơgon hâi chôu, khế hơnăm mê choâng ai tơdroăng CP ƀă tơtit kơxái chiâng chếo, tơdjâk troh tơdroăng cheăng, chiâng ton ăm tơdroăng tơleăng pro mâu tơdroăng cheăng ăm kuăn pơlê ƀă kăn ƀô̆ drêng pêi cheăng”.

Mâu tơdroăng ki ôh tá tơniăn kố hiăng châ cheăm tối tơbleăng tơdrêng tung rôh pêi cheăng ƀă kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Lak a hâi lơ 23/7. Tơdroăng ki ai mâ teăm tơdrêng dêi kăn pơkuâ kong pơlê ôh ti xê mơhno nhên hiâm mơno tơmâng, vâ, mê ối tối rơdêi tơdroăng ki hbrâ rơnáu, hmâ achê dêi kăn pơkuâ péa râ: cheăm achê ƀă kuăn pơlê, kong pơlê achê ƀă cheăm. Tơdroăng kố dế pro chiâng tơdroăng cheăng nếo dêi kơ koan cheăng kăn pơkuâ, tâi tâng pơrá tơmiât troh kuăn pơlê. Pôa Tạ Anh Tuấn, phŏ kăn pơkuâ ngăn Đảng ŭi, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Dak Lak tối:

“Ngin dế pơkâ thế Khu ngăn khoa hok kong ngê̆ séa ngăn tâi tâng ‘na mâu kơmăi kơmok ƀă tơdroăng pơhlêh kơxô̆ dêi kong pơlê vâ ai túa pơkâ ‘no liăn lơ ‘mêng rơnêu.  ‘Na mâu kơmăi kơmok điê̆n tưh mê pơkâ thế Ƀơrô cheăng Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê pêi cheăng ƀă kơvâ on tơhrik vâ pêi pro châ tơdroăng púi vâ châ xúa on tơhrik. Tíu ki ai ai kuăn pơlê rêh ối, ai tơdroăng cheăng mê athế ai on tơhrik tơnêi têa ƀă athế ai hyôh phôn râng kŏng vâ ví kơpong ki ôh ti ai hyôh kơpong thông”.

Klêi kơ’nâi lối 3 hơnăm pêi túa pơkâ kăn pơkuâ péa râ a pơlê, kuăn pơlê Ea Bung dế rế hía rế hlo nhên tơdroăng ki pơhlêh nếo sap ing kăn pơkuâ ôh ti xê to kơ koan cheăng tơnêi têa, mê cho pơhlêh tung túa pêi, túa xúa, tung tơdroăng ki pêi cheăng. Rêm tơdroăng cheăng châ tŏng gum, mâu tơdroăng tơbleăng tối châ tơmâng xo teăm tơdrêng mê cho tơdroăng ki mơhno nhên ăm ki tơtro dêi túa pơkâ kăn pơkuâ cheăm péa râ, drêng kơ koan cheăng pro lế lĕm, achê ƀă kuăn pơlê ƀă xua vâ gum kuăn pơlê tâ nếo.