Sap ing mơjiâng, Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó môi khu Minudofarm Care dêi pôa Lê Đình Tư hiăng mơnhên troăng prôk: ôh tá tê ngi kong têa ê tơmeăm ki tá hâi bro lĕm mê tơkŭm mơjiâng kơphế ki dâi lĕm, kơphế ki mơhiâm má môi ƀă uâ bro dâi vâ mơdêk ki kơnâ pơ’leăng kơphế Việt Nam tung kơchơ lâp plâi tơnêi.

Nôkố kŏng ti rak khu 6 – 7 ngế châ hnê mơjiâng tơtro uâ bro dâi lĕm. Laga, tiô pôa Tư, tơdroăng ti tăng ƀă rak chêng mơngế pêi cheăng kố ôh tá hlâu klâi, ki rơhêng vâ tối tung pơla pơkâ dêi kơchơ mơdró rế hên, pơkâ mơngế pêi cheăng thế chiâng pêi rơkê, chiâng xúa kơmăi kơmok rơxông nếo, tơxâng pơkâ lâp plâi tơnêi. Pôa Lê Đình Tư ai tối.

‘’Ki kal má môi cho mơdêk ki kơnâ ki mơ’nui. Tơdroăng tê tơmeăm dêi kuăn pơlê pêi chiâk deăng mê ôh tá pá, tơdroăng akố cho mơngế uâ bro dâi lĕm pin dế ôh tá tŭm. Ahdrối pin thế hâk vâ kơphế kơ’nâi mê pin hnê mơjiâng rêm troăng môi xúa mâu kŏng ngê̆ ki chiâng pêi xêh, kơmăi kơmok rơxông nếo ƀă ai troăng hơlâ kơjo. Hâi khế cho xŏn mơngế ki uâ bro thế trâu thế châ hnê mơjiâng hên tâ’’.

Pôa Nguyễn Văn Hòa, teăng mâ Viê̆n ki dâi lĕm Kơphế lâp plâi tơnêi a Việt Nam mơnhên, uâ bro kơphế cho tơdroăng ki tơdjêp pơla khoa hok ƀă ngê̆ thuât, pơkâ mơngế pêi kơphế thế châ hnê mơjiâng tơtro, tơmiât pêi rơkê ƀă hiâm mơno pêi cheăng. Klêi kơ’nâi krí kơphế, troăng pêi uâ bro hiăng pơxiâm ƀă tơdroăng ki veăng dêi kih sư uâ bro, kơ-ốu ƀă ngế ki bro, tơvât. Tơdroăng mơngế pêi cheăng kố pơkâ thế tơdroăng pơ’leăng kơphế hôm păng ‘nâng ‘’xông rêh’’ ƀă ki kơnâ nếo lơ ôh. Pôa Nguyễn Văn Hòa tối, vâ tơxâng inâi ‘’kơphế dêi lâp plâi tơnêi’’, Dak Lak thế tơxâng ki dâi lĕm má môi cho kơphế ki kơhiâm, cho phá ƀă khôi túa hrĭng hơnăm dêi kơvâ kơphế kong pơlê.

‘’Kố cho tơdroăng pơkâ ki kal: mơngế ôu kơphế vâ hlê plĕng xiâm kối dêi pơ’leăng, troăng pro, troăng kơ-ốu, troăng hơ’lâk, tơvât...Ngế ki châ pơ-ô tối ngê̆ nhân kơ-ốu ôh tá xê to mơjiâng ki xú lĕm mê ối pơtroh tơdroăng hơ’muăn, hiâm mơno ƀă khôi túa lĕm ing rêm kơ’lo kơphế’’.

Pôa Lê Đức Huy, Kăn hnê ngăn Hô̆i đong ối tung Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó môi khu Tê rôe ngi kong têa ê 2/9 Dak Lak tối ăm ‘nâi, mâu hơnăm hiăng hluâ, Dak Lak hiăng châ hên tơdroăng ki rơkê tung pêt mơjiâng kơphế krá tơniăn. Ƀă troăng prôk ki dâi lĕm pêi cheăng ƀă mơ’no liăn cheăng, Dak Lak hiăng ai hên tơmeăm kơphế châ plah lâp plâi tơnêi ƀă châ tê ngi kong têa Mih, châu Âu, Nhuk. Pôa Lê Đức Huy tối, klêi kơ’nâi mâu troăng pêi ki hôm ‘na tơmeăm, kơphế Dak Lak tối krê, kơphế Việt Nam tối tơdjuôm, kô tơmiât troh troăng prôk pro chiâng tơmeăm, troh kŏng mơngế ôu kơphế:

‘’Tá a châu Âu – tíu ai khôi túa vâi krâ nah kơ-ốu Arabica – nôkố vâi xuân thế hriâm troăng kơ-ốu Robusta. Tơdroăng mê ăm hlo Việt Nam ôh tá xê to kong têa pêt kơphế kân má môi lâp plâi tơnêi, mê ối dế djâ troăng ahdrối tung kơvâ kơphế ki kơhiâm Robusta. Việt Nam ai kơphế lĕm, kih thuât kơ-ốu lĕm mê mơngế ki tơdrêng pêi cheăng ƀă mơngế ki rôe xúa ‘nâi kơ-ốu kơhiâm ƀă hơ’muăn tơdroăng dêi kuăn pơlê tung rêm kơ’lo kơphế. Bu drêng mê, ki kơnâ kơphế Việt nếo châ mơdêk ki kơnâ ƀă kơchơ mơdró nếo mơnhông krá tơniăn’’.

Tơdroăng pơkâ Hneăng hôp Đảng ƀô̆ kong pơlê Dak Lak hneăng 2025 – 2030 mơnhên mơjiâng mơngế pêi cheăng, ki má lối cho mơngế pêi cheăng ki rơkê, cho môi tung pái troăng mơnhông ton xŏn hiăng po roh tơ’lêi kân ăm mơnhông kơphế ki dâi lĕm ƀă kơphế ki kơhiâm má môi. Cho ngế ki tơrŭm ƀă kơvâ kơphế, pôa Trịnh Đức Minh, Kăn hnê ngăn Khu tơrŭm Kơphế Ƀuôn Ma Thuột tối, mơngế pêi chiâk deăng xuân kal pơtối hnê mơjiâng ‘na pêt rak ngăn ƀă pêi lo châ hên, dâi lĕm tiô mâu kơpong kơphế phá dêi pó. Laga ki xiâm kal pơtroh hnê mơjiâng khu kih thuât viên, mâu ngế ki rơkê uâ bro, hơ’lâk, tơvât. Pôa Trịnh Đức Minh pâ thế:

“Mơjiâng khu ‘noăng chư chêh, clip, ƀai hnê hbrâ vâ mơngế hriâm kô châ achê hmâ alâi; rơtế khu hnê hriâm, hnê mơhno rơkê tơdroăng pêt mơjiâng. Kố cho khu ki Việt Nam dế ôh tá tŭm, xua kơxô̆ liăn hnê mơjiâng cho kơnâ. Tơnêi têa kal tŏng gum vâi’’.

Ki nhên khât ăm hlo, mâu hơnăm hiăng hluâ, kơvâ kơphế Dak Lak dế chôa ‘lâng pơhlêh, ing kơnôm to kong kế kơjo cho ki xiâm, pơhlêh kơnôm a mơngế pêi cheăng rơkê ƀă kŏng ngê̆ rơxông nếo. Mơngế pêt, mơngế uâ bro, mơngế kơ-ốu ƀă mơngế hơ’lâk pơrá châ hnê mơjiâng, ai hlê plĕng ƀă tơdroăng hâk tơngăm cheăng pêi, rêm kơ’lo kơphế ôh tá xê to tơmeăm, mê ối cho troăng pêi Tây Nguyên. Tơdroăng pơkâ Hneăng hôp Đảng ƀô̆ kong pơlê Dak Lak ‘na mơjiâng ‘’Dak Lak chiâng tíu troh dêi kơphế lâp plâi tơnêi’’, dế chôa ‘lâng châ pêi pro, ôh tá xê to ƀă kơxô̆ ki hên iâ, mê ƀă ki dâi lĕm, ki rơkê ƀă kuăn mơngế.