Pôa Rahlan Lết, cheăm Ia Mơr, kong pơlê Gia Lai ai péa ngế kuăn dế hriâm 2 xoh tung môi hâi a Hngêi trung râ má môi-râ má péa Nguyễn Văn Trỗi. Rêm hâi, pôa athế 4 xôh chiân, tơdah xo, ƀă mâu hâi ki tơvâ cheăng, mâu vâi o to xêh rơxế mai vêh a hngêi kâ hmê, gá xơpá ó khât.

Xua mê, drêng tâng cheăm Ia Mơr châ ‘no vâ chê 200 rơtal liăn vâ pro hngêi trung ai tíu kâ koi ối pơtê râ má môi-râ má péa kơpong tơnêi rơdâ 6 ha kĭng troăng kân 664, ƀă ai tŭm lâm hriâm, lâm ki mơnúa pêi bro, kơpong tíu kâ koi lối pơtê, hngêi kâ, plông xah rơtế ƀă on tơhrik, têa ƀă khăm pơlât tung hngêi trung, pôa Lết ôh ti kâi kơtoâ dêi tơdroăng ro tối tiah kố, drêng hiăng kêi pro hngêi trung nếo, kuăn á kô ai tíu kâ ối tơniăn a plông hngêi trung, tơdrêng amê hlối châ hriâm tâp tung tíu ki lĕm, tro kố.

“Tối ‘na hngêi trung hriâm, hdrối nah gá hiăng ai. La tung la ngiâ, kăn pơkuâ kong pơlê péa râ ‘no liăn pro hngêi trung ai tíu kâ koi ối pơtê ăm kuăn muăn tơná, hngêi trung nếo mê ro yoh. Vâi krâ kuăn pơlê xuân ro, gá tơniăn khât”.

Ôh ti xê to nôu pâ, thái cô xuân phiu ro. Thái Ngô Văn Vững, phŏ thái ngăn hngêi trung pơkuâ ‘na mâu môn hnê dêi Hngêi trung râ má môi ƀă râ má péa Nguyễn Văn Trỗi, cheăm Ia Mơr tối ăm ‘nâi, a cheăm ai hên hngêi kơtăn hngế troh 18km, pro hok tro kơpong hngế prôk tơkâ luâ hngế lăm ngi kong pơlê ki ê hriâm. Xua mê, tâng ai hngêi trung ai tíu kâ koi ối pơtê râ má môi-râ má péa, kô châ tơniăn tung tơdroăng ki rak vế kơxô̆ hok tro hriâm, ƀă mơnhông ki rơkê tung hnê hriâm:

“Ro khât. Tiô tối hdrối hngêi trung kô ai hngêi ki lĕm tâ, ai tŭm kế tơmeăm xúa tung hnê, hriâm, hên lâm ki xúa mê hngêi trung nôkố dế ối kal. Tiah mê, hngêi trung kô châ tơkŭm pro a môi tíu. Tơdroăng mê kô gum mơnhông ki rơkê tung hnê hriâm”.

Rơtế ƀă cheăm Ia Mơr, nôkố, Vi ƀan hnê ngăn cheăm Ia Pŭch, kong pơlê Gia Lai hiăng xo rah xo tơnêi cho 5ha a pơlê Goòng, tíu ki tơ’lêi lĕm ‘na troăng prôk, vâ hbrâ ăm tơdroăng ki pro hngêi trung ai tíu kâ koi ối pơtê râ má môi-râ má péa ăm lối 730 ngế hok tro râ má môi ƀă râ má péa. Tiô tối hdrối kô ai 24 lâm hriâm, 14 lâm ƀô̆ môn rơtế ƀă tíu ki pơchuât mơ-éa, lâm tiâ mơnhên ‘na ivá, hngêi mơnúa pêi pro, kơpong pơtâp ivá, tíu ăm mâu hok tro ối, hngêi ki ăm thái cô ối ƀă mâu veăng kih thuât. Thái Phan Thành Tiến-Thái ngăn hngêi trung Râ má môi ƀă râ má péa Phù Đổng, cheăm Ia Pŭch ăm ‘nâi:

“Túa pơkâ vâ pro hngêi trung ai tíu kâ koi ối pơtê râ má môi-râ má péa kố gá tro khât. Hok tro cho kuăn muăn dêi mâu kŏng nhân pêi cheăng a mâu nông trường, đô̆i ki pêi cheăng mơjiâng pro tơmeăm gá chía hên. Pakĭng mê, kơxô̆ ngế hok tro hdroâng kuăn ngo xuân kơdrâm, châ lối 67%. Drêng tơbleăng pro hngêi trung ai tíu kâ koi ối pơtê râ má môi-râ má péa, cho vâ pro tơ’lêi hlâu ăm mâu vâi o hok tro tơniăn tung hriâm tâp”.

Tiô riân ngăn, kơpong tơkăng kong peăng mâ hâi Lu kong pơlê Gia Lai nôkố ai lối 9.400 ngế hok tro. Tung mê ai 54,65% cho kuăn muăn hdroâng kuăn ngo. Tiô troăng pơkâ dêi Khu xiâm pơkuâ tơdroăng kal kí ‘na ‘no liăn pro mâu hngêi trung phôh thong ai tíu kâ koi ối pơtê râ má môi-râ má péa a 248 to cheăm tơkăng kong a tơnêi tung lâp tơnêi, tiô tối hdrối kong pơlê Gia Lai kô ‘no dâng 1.200 rơtal liăn pro a 7 to cheăm peăng mâ hâi Lâ.

Sap ing khế 7/2025 troh nôkố, Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê Gia Lai hiăng pơkâ thế Khu ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngoâ rơkê tơrŭm ƀă kăn pơkuâ kong pơlê rĕng lăm ngăn tơnêi, tơdrêng amê mâu khu pơkuâ ngăn tơdroăng tơkêa rĕng chêh pro klêi hô sơ vâ mơjiâng pro. Tiô tối hdrối, ai mâu kế tơmeăm ki ‘nâ kô châ tơbleăng pro tơdrêng hlối a mơ’nui hơnăm 2025. Pôa Phạm Anh Tuấn, Phŏ kăn pơkuâ ngăn Đảng, Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê Gia Lai pơkâ thế mâu cheăm rĕng chêh pro mâu mơ-éa ‘na tơnêi ƀă hngêi trung hriâm kô rĕng châ pro.

“Pơkâ thế mâu tíu pêi cheăng, cheăm tơbleăng pro tơdrêng hlối mâu hlá mơ-éa chêh pro ‘na tơnêi, mơ-éa pơhlêh tơnêi, vê ngăn, chêl thiê̆n. Ki hdrối tâ xo tơnêi ăm tơdroăng ki vâ pro hngêi trung ai tíu kâ koi ối pơtê, pro hlối tung khế 9 vâ khế 10/2025 kố drêng ai mơ-éa kơchuâ chêh pro dêi Khu xiâm mơjiâng pro tơmeăm khoăng kong pơlê mê athế pro tơdrêng hlối.”

Ivá khŏm mơ-eăm mê, mâu hngêi trung ki lĕm a kơpong tơkăng kong ki xơpá dêi kong pơlê Gia Lai dế rế hía rế hiăng vâ pro klêi, po ăm môi tơdroăng la ngiâ hriâm tâp bâ eăng tâ ăm mâu rơxông ối nếo.