Klêi kơ’nâi châ mơnhên cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo a hơnăm 2017, mâu hơnăm hdrối, cheăm Dà Sar, tơring Lạc Dương, kong pơlê Lâm Đồng đi đo mơ-eăm ‘mâi mơnhông ƀă mơdêk ki rơkê plĕng tung mâu tơdroăng pơkâ pêi Thôn pơlê nếo mơdêk. Hên tơdroăng, rôh mơhnhôk hiăng châ tơbleăng tơƀrê. Kơnôm ti mê, tơdroăng cheăng kâ - rêh ối pơlê pơla a cheăm hiăng pơhlêh dêi tơná khât, ƀă tơdroăng ki pêi châ liăn rêm ngế hơnăm 2024 châ lối 60,4 rơtuh liăn, tâk 31,9 rơtuh liăn tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2027. Pôa Cil Ha Ôñ a cheăm Dà Sar, tơring Lạc Dương tối:

“Akố á hlo nhên khât vâi krâ tung pơlê cheăm hiăng pơhlêh hên ‘na cheăng kâ, klêi kơ’nâi hâi tơleăng mê hiăng pơhlêh nhên, hdrối hâi tơleăng pêi cheăng kâ ôh tá châ môi tiah kố, á hlo nhên môi tiah mê”.

Cho cheăm ki ai vâ chê 70% pơ’leăng mâ mơngế cho hdroâng kuăn ngo, tơring Lạc Dương đi đo tơmâng ngăn troh hnoăng cheăng ƀă troăng hơlâ tŏng gum hdroâng kuăn ngo. Tung mê, tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo, tơring Lạc Dương hiăng tŏng gum mơnhông cheăng kâ, mơnhông pêi lo liăn ăm kuăn pơlê kơpong hdroâng kuăn ngo. Tung lâp tơring ai 23 khu pêi cheăng tơrŭm, 36 tôh pêi cheăng tơrŭm dế pêi cheăng tung kơvâ pêi chiâk. Pôa Cil Poh, phŏ kăn hnê ngăn Vi ƀan tơring Lạc Dương, ăm ‘nâi hên túa pơkâ pêi tơrŭm, tê tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, hiăng gum kuăn pơlê kơpong hdroâng kuăn ngo mơnhông cheăng kâ tơmeăm khoăng.

"Vâi krâ kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo a Lạc Dương nôkố á hlo phiu ro drêng hlo hiăng pơhlêh hên tung túa ki pêi cheăng kâ, vâi krâ nhŏng o pêi cheăng kâ tơ’lêi hlâu tâ. Malối cho tơdroăng mơdró rế hía rế châ pro a lâp lu pơlê cheăm, luâ tâ mê nếo a tơring mê túa pơkâ pêi chiâk deăng xúa kơmăi kơmok chal nếo, tơdroăng pêt mâu hdrê loăng ki tê yă kơnâ, môi tiah: hồng, atiso, yâu tây ăm vâi krâ nhŏng o pêi lo liăn hên, pơhlêh tơdroăng rêh ối, ing mê hiăng veăng gum ƀă tơring rĕng pêi klêi 19 tơdroăng pơkâ thôn pơlê nếo”.

Tiô riân ngăn, tung lâp kong pơlê Lâm Đồng ai lối 350 khu mơdró kâ, lối 50 khu pêi cheăng tơrŭm, tôh pêi cheăm tơrŭm xua kuăn pơlê hdroâng kuăn pro ngế ki pơkuâ, râng ko ƀă tâi tâng kơxô̆ liăn ‘no lối 2.770 rơtal liăn; ôh ti xê gum cheăng pêi ăm lối rơpâu ngế pêi cheăng mê ối ai hên tơdroăng veăng gum tung mơnhông cheăng kâ tơdjuôm dêi kong pơlê. Pôa Liêng Hót Ha Kliêng a cheăm N’Thôn Hạ, tơring Đức Trọng cho môi tung mâu rơpŏng ki djâ troăng ahdrối dêi Khu ngăn mâu ngế hơnăm hiăng hên tung tơdroăng hriâm tâp ƀă pêi pro tiô troăng tơdjâ Hồ Chí Minh.

Pôa ăm ‘nâi, klêi kơ’nâi hâi tơleăng hơnăm 1975, pôa hiăng veăng tung hnoăng cheăng tôh kuăn pơlê pơhlêh hâi pêi cheăng, veăng tung khu pêi cheăng tơrŭm, 8 hơnăm veăng tung khu Kŏng an thôn, Ngế cheăng tung khu kŏng an cheăm. Pôa đi đo djâ troăng ahdrối pêi pro tiô troăng pơkâ dêi Đảng, troăng hơlâ luât dêi Tơnêi têa.

“Á veăng tung tơdroăng tŏng gum pơlê pơla xuân hiăng rơhêng vâ pơtê, la khu kăn ối kal á, mê á hbrâ rơnáu pleăng dêi hnoăng. Á pơkuâ peăng pa mâu ngế ki hiăng hên hơnăm dêi thôn. Á pêi ăm vâi krâ nhŏng o ƀă pêi ăm dêi tơná á, á xuân ôh tá pâ thế vâi gum ăm á liăn kâ. Hdrối nah rôh ki pá puât má môi drêng nếo tơleăng, veăng tung gâk kring cheăm pơlê, xơpá tơbrêi to lâi ôh la á xuân ối pêi klêi hnoăng cheăng. Á púi vâ mâu rơxông hơnăm ối nếo pêi tiô ƀối, mơ-eăm hriâm tâp, pêi cheăng, pêi pro tiô troăng pơkâ dêi Đảng, troăng hơlâ luât dêi Tơnêi têa”.

Tung 5 hơnăm hdrối, sap ing kơxô̆ liăn dêi mâu tơdroăng pơkâ pêi tơnêi têa hiăng mơhnhôk châ 15 rơpâu rơtal liăn vâ pro thôn pơlê nếo, tung lâp kong pơlê Lâm Đồng hiăng ai 76 tung kơxô̆ 78 to cheăm kơpong hdroâng kuăn ngo pêi klêi thôn pơlê nếo, 15 to cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo mơdêk; 4 to cheăm pêi klêi thôn pơlê nếo tiô túa pơkâ. 5 hơnăm hdrối, tâi tâng kơxô̆ liăn ‘no pêi cheăng ăm kơpong hdroâng kuăn ngo a Lâm Đồng lối 1.264 rơtal.

Ing mê, vâ pro pơhlêh tơdroăng rêh ối liăn ngân, tuăn mơno dêi kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo. Troh nôkố, kơxô̆ rơpŏng kơtiê ki hên troăng tung kơpong hdroâng kuăn ngo a kong pơlê Lâm Đồng chu kơdroh ối dâng 2%; pêi châ liăn rêm ngế châ 50 rơtuh. Pôa K’Breo, phŏ kăn hnê ngăn Hô̆i đong cheăm N’Thôn Hạ, tơring Đức Trọng, kong pơlê Lâm Đồng tối:

“Hdrối nah kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo ngin ôh tá hlê plĕng klâi, ôh ti ‘nâi túa ki pêi cheăng kâ, tơdroăng rêh ối kơklêa kơtiê đi đo. Kơ’nâi kố cho sap ing hâi tơleăng lĕm, pro tơnêi têa tơrŭm chiâng môi, châ tơdroăng ki pơkuâ tơdjâ, kăn pơkuâ dêi Đảng, Tơnêi têa mê vâi krâ nhŏng o rế hía rế ‘nâi túa ki pêi cheăng, tơdroăng rêh kâ ối dêi kuăn pơlê tíu kố hiăng pơhlêh, pơhlêh hên tâng vâ pơchông ƀă hdrối hâi tơleăng. ‘Na mơjiâng pro hngêi trăng, troăng klông châ ‘no liăn po rơdâ xua ing tơdroăng ki tŏng gum sap ing Tơnêi têa. Kuăn pơlê phiu ro khât, hâk tơngăm hnê pơchân dêi rơpó kơhnâ pêi cheăng, vâ châ pêi lo liăn tơ’nôm”.

Mâu tơdroăng ki pơhlêh rĕng a kơpong kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo kong pơlê Lâm Đồng cho mơhno nhên ăm tơdroăng ki tơmâng ngăn dêi Đảng, Tơnêi têa ƀă ivá mơ-eăm mơnhông dêi kuăn pơlê a mâu pơlê cheăm. Sap ing môi kơpong ki ối hên xơpá, nôkố hiăng pơhlêh dêi tơná ‘na ngiâ méa nếo ƀă mâu troăng prôk ki kân rơdâ, mâu túa pơkâ pêi cheăng kâ tơƀrê ƀă tơdroăng rêh ối túa lĕm tro hên. Mâu tơdroăng ki ƀlêi chiâng kố ôh ti xê gum mơdêk ki rơkê plĕng tung rêh ối mê ối ‘mâi mơnhông tơdroăng loi dêi kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo tung troăng pơkâ tŏng gum mơnhông krá tơniăn.

Ƀă ivá mơnhông kố, Lâm Đồng mơni kô pơtối tối rơdêi tíu ối cho môi tung mâu kong pơlê prôk ahdrối tung tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo, veăng gum ăm tơdroăng mơnhông tơdjuôm dêi kơpong Tây Nguyên ƀă tung lâp tơnêi têa.