Pơlê Cô Lô Hồ, cheăm Tà Tổng, tơring Mường Tè, kong pơlê Lai Châu nah cho tíu ki ôh tá tơniăn ‘na tơdroăng hnê tơdroăng khôp ôh tá tro luât, tơxup tơbriât tơnêi, xôi mâu pơkâ ‘na gâk ngăn kong, xôi luât xo on veăng ƀă rơpŏng... Mâu roh tơdroăng xôi nah pro ôh tá tơniăn ‘na pơlê pơla ƀă kal kí tung môi pơla ton tĭn.

Pôa Vàng A Lình, Kăn pơkuâ hnê ngăn Chi ƀô̆, Kăn pơkuâ pơlê Cô Lô Hồ tối: kơpong kân rơdâ, kuăn pơlê rêh ối tơprâ tơprŭng, tuăn ngôa hlê plĕng dêi môi khu kuăn pơlê tá hâi hên... cho xiâm kối pro kuăn pơlê tung pơlê tro mơngế ‘mêi pơlông djâ, toi djâ. Drêng ai tơdroăng mê, kăn ƀô̆ tơring ƀă cheăm hiăng troh a pơlê tơkŭm po mâu roh pơtâng tối, tối ăm luât ăm kuăn pơlê. Pơtâng tối đi đo kuăn pơlê xuân hiăng plĕng, nôkố mâu roh tơdroăng xôi luât tung pơlê hiăng kơdroh hên:

“Klêi kơ’nâi châ pơtâng tối, hnê luât mê hlê plĕng dêi ngin xuân hiăng hên tâ hdrối nah, kuăn pơlê xuân pêi lĕm tro tơdroăng gâk ngăn kong, ôh tá pro xôi xếo, ôh tá kếo ‘nhê kong. Pơtâng tối kuăn pơlê pro ti lâi vâ rak ngăn, gâk ngăn rơpŏng lĕm tro tâ ƀă pêt mơjiâng mơnhông cheăng kâ vâ tơniăn tơdroăng rêh ối rơpŏng’’.

Xuân môi tiah cheăm Dà Tổng, mơhé cho tíu xiâm pêi cheăng tơnêi têa, kal kí dêi tơring, laga pơlê kân Mường Tè xuân cho tíu ki tôu tuăn ‘na matŭi; tơxup tơbriât tơnêi tơníu; xăm tối xăm tơkêng ton xŏn. Vâ kuăn pơlê hlê plĕng tâ ‘na mâu troăng pơkâ pêi, troăng hơlâ dêi Đảng, luât dêi Tơnêi têa, Vi ƀan Kuăn pơlê pơlê kân hiăng tơrŭm Hô̆i đong tối tơbleăng luât ƀă mâu khu cheăng, kơvâ cheăng, đoân theh tơring Mường Tè tơkŭm po chât roh pơtâng tối luât troh kuăn pơlê.

Pôa Lỳ Go Ky, Kăn phŏ Hnê ngăn Vi ƀan pơlê kân Mường Tè, tơring Mường Tè tối ăm ‘nâi: tơdroăng pơtâng tối, tơbleăng luât troh kuăn pơlê châ pêi pro ing mâu roh hôp, hneăng tơ’noăng, pơtâng tối ƀă rơkong, loa rơ’jíu a pơlê, cheăm, mơ-éa chêh in xing xoăng ăm ngăn, mâu roh hôp pơlê... Rơtế a mê, khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng, khu râ kăn pơkuâ pơlê kân hiăng hnê mơhno pơhlêh nếo, mơdêk tơdroăng tơleăng, tơdroăng hnê hriâm kal kí troăng tơmiât, hlê plĕng ‘na hlê plĕng luât troh mâu râ kuăn pơlê:

‘’Rêm hơnăm Hô̆i đong tối tơbleăng hnê luât dêi pơlê kân pơrá mơjiâng pơkâ pêi sap ing apoăng hơnăm vâ pơtâng tối, tơbleăng hnê luât tiô tơdroăng ki xiâm, ki kal. Ngin kơjo mâu kơpong kơphô̆ 3, kơpong kơphô̆ 11 ƀă kơpong kơphô̆ 9, kố cho mâu kơpong kơphô̆ châ ngăn cho kơpong kơphô̆ thôn pơlê ƀă ki rơhêng vâ tối cho pá puât. Xua tơdroăng ki hlê plĕng dêi kuăn pơlê tá hâi tơdâng tơ’mô, xua mê ngin kơjo rah khu ngế ƀă mâu tơdroăng xiâm ăm tơtro vâ pơtâng tối’’.

Pơlê kân mơjiâng pơkâ pêi, pêi pro mâu tơdroăng xiâm kal pơtâng tối tung hơnăm kơjo mâu troăng mơhá troăng hơlâ, mơ-éa nếo, tơ’nôm tơdroăng ‘na troăng mơhá mâu pơkâ dêi tơnêi têa, dêi kong pơlê, tơring tơdjâk troh troăng hơlâ luât.

Vâ mơjiâng ‘’kơpeăng tơdjêp xŏn’’ ‘na pơtâng tối, tơbleăng hnê luât, tung hơnăm tơring Mường Tè hiăng kêi đeăng mâu tôh tơleăng a râ kŭn ƀă pêi pro lĕm tro tơdroăng tơleăng, ing mê pro kơdroh mâu tơdroăng tơhôu, ôh tá môi tuăn tung kuăn pơlê. Troh nôkố, mâu tôh tơleăng pêi cheăng lĕm tro, tơdroăng tơleăng a pơlê pơla châ tơƀrê hên, mâu roh tơdroăng tơhôu, tơxup tơbriât tung tơring pơrá châ tơleăng teăm tơdrêng, ôh tá ai đơn chêh hluâ râ.

Vâ mơdêk hlê plĕng pêi pro tiô luât ăm kuăn pơlê, ki má lối cho kơpong hơngế, hơngo, kơpong kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo, kơpong tơkăng kong, rêm hơnăm ƀơrô hnê luât tơring hiăng hbrâ tơbleăng ƀă Vi ƀan tơring kêi đeăng tâi tâng, mơdêk ki dâi lĕm pêi cheăng dêi khu ngế tơbleăng luât râ tơring, cheăm, pơlê kân, mơjiâng pơkâ pêi tối tơbleăng, hnê luât tơkŭm a mâu mơ-éa luât nếo tơbleăng ăm pêi pro, xuân môi tiah pơtâp tơdroăng cheăng tơbleăng, hnê luât. Pôa Mạ Lý Phạ, mơngế Hà Nhì ối a pơlê Mé Gióng, cheăm Ka Lăng, tơring Mường Tè tối:

‘’ ‘Na pơtâng tối tơbleăng hnê luât mê rêm hơnăm, ƀơrô hnê luât tơring, tơrŭm ƀă tíu xiâm tŏng kum luât kong pơlê, ƀă mâu ngế pêi ‘na luât cheăm to pơtâng tối ăm kuăn pơlê mâu pơlê a roh hôp. Pơtih pơtâng tối ‘na luât tơkăng kong, pơtâng tối tơdâng tơ’mô pơla kơdrâi kơnố, luât xo on veăng rơpŏng, mâu luât ki tơdjâk troh tơdroăng rêh ối tơdrêng dêi kuăn pơlê, luât pro mơ-éa, luât troăng klông... Ing mâu roh pơtâng tối ngin xuân hlê plĕng ƀă pêi tiô kơtăng.

Jâ Lù Phí Pa, Kăn pơkuâ Ƀơrô hnê luât tơring Mường Tè, kong pơlê Lai Châu tối ăm ‘nâi: mâu kơ koan, tíu cheăng, cheăm a tơring hiăng séa ngăn tơdroăng a pơlê, ‘nâi tơdroăng tơmiât, pói vâ dêi kuăn pơlê. Ing mê, tơrŭm rơtế tơleăng teăm tơdrêng mâu tơdroăng ki kuăn pơlê rơhêng vâ ‘nâi plĕng, mơjiâng tơdroăng môi tuăn tung tơdroăng pêi pro pơkâ, hnoăng cheăng mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla. Tung hơnăm, tơring hiăng rak tơdroăng tơdah kuăn pơlê, pơtâng tối, tối tơbleăng hnê luât châ vâ chê 300 roh, ƀă lối 20 rơpâu roh ngế veăng; tơdah, tơleăng châ tơƀrê 68/81 roh tơdroăng:

‘’Ngin hiăng tơbleăng kum ăm Vi ƀan tơring ‘na mâu tơdroăng pêi, pơkâ pêi vâ pêi pro tơbleăng luât troh kuăn pơlê châ tơƀrê má môi. Ƀă ngin xing xoăng mâu kăn pêi cheăng cho khu tơrŭm dêi Hô̆i đong tối tơbleăng hnê luât, xuân môi tiah mâu tơbleăng tơkŭm pơtâng tối mâu tơdroăng xiâm. Tung hơnăm 2023 ƀă ngin tơkŭm tung pơtâng tối Luât xo on veăng rơpŏng ƀă ki hên cho tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm ƀă xo on veăng ối achê môi hdroâng hdrê mơheăm chá’’.

Mơnhông lĕm tro hnoăng dêi Hô̆i đong tơbleăng hnê luât, tơring Mường Tè hiăng thăm tối tơbleăng hnê luât ing mâu troăng môi tiah pơtâng tối ƀă rơkong a rơpŏng, roh hôp pơlê pơla... Tung mê, mâu krâ pơlê, kăn pơkuâ pơlê, ngế ki kuăn pơlê loi tơngah đi đo cho khu ki xiâm tung pơtâng tối, hnê luât troh kuăn pơlê. Kơnôm mê, gâk kring cheăng kal kí, rak tơniăn pơlê pơla châ tơniăn, kum pêi pro ƀlêi trâng hnoăng cheăng mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla a tơring.