HNÊ LUÂT A KƠPONG TƠKĂNG KONG
Thứ tư, 14:10, 23/10/2024 VOV4/Tơplôu: A Sa Ly VOV4/Tơplôu: A Sa Ly
VOV4.Xơ Đăng - Mơnhên hnoăng cheăng Hnê tối luât ƀă hnê tối, mơhnhôk kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo cho môi tung mâu hnoăng cheăng ki kal tung pêi pro hnoăng cheăng châ pơcháu, tung pơla hdrối nah, khu lêng mố đô̆i gâk tơkăng kong tung lâp tơnêi têa hiăng tơrŭm ƀă khu kăn pơkuâ kong pơlê vâ gum vâi krâ nhŏng o mơdêk ki hlê plĕng ‘na luât. Ing mâu tơdroăng cheăng kố, vâi krâ nhŏng o a thôn pơlê kơpong kong a ‘ngêi, kơpong tơkăng kong hiăng mơdêk ki hlê plĕng luât ƀă khên tơnôu tâ tung tơdroăng rêh ối, veăng gum rak vế gâk kring tơdroăng kal kí, tơniăn tung lâp pơlê pơla kơpong kong ngo, kơpong kong a ‘ngêi:

Môi roh pơtâng tối, tơbleăng tối, hnê luât dêi mâu mô đô̆i gâk tơkăng kong Pù Nhi ăm kuăn pơlê a tíu tơkăng kong Mường Lát, kong pơlê Thanh Hóa. Mơhé tối ‘na mâu pơkâ luât laga tâi tâng châ tơbleăng tiô troăng achê vâ kuăn pơlê tơ’lêi tơmâng, tơ’lêi hlê plĕng ƀă tơ’lêi ‘nâi, thăm nếo kơbố ai kơ-êng ki klâi xuân châ tiâ tối inhên, tŭm.

Cho cheăm kơpong kong ngo dêi tơring Mường Lát, Pù Nhi ai troăng tơkăng kong xŏn 15 km achê Lếo. Xua mê, tơdroăng kuăn pơlê prôk lăm pơla péa tơnêi têa cho ôh tá tơniăn ƀă hên troăng kŭn, troăng nếo po. Xua mê, tơdroăng kum ăm kuăn pơlê hên tâ mâu pơkâ tung tơdroăng pro mơ-éa chiâng prôk lăm a dêi pó cho kal khât, ki rơhêng vâ tối ối pêi pro ƀă tơdroăng gâk kring hnoăng pơkuâ tơnêi tơníu tơkăng kong. Đăi ŭy Nguyễn Văn Phương, đô̆i trương đô̆i mơhnhôk kuăn pơlê đông mô đô̆i gâk tơkăng kong Pù Nhi tối ăm ‘nâi:

“Ối tung cheăm Pù Nhi, tơring Mường Lát, môi tung mâu cheăm ki ôh tá tơniăn ‘na tơdroăng gâk kring mê ngin hiăng xúa hên troăng pêi ing pơtâng tối tơkŭm troh pơtâng tối troh lâp lu, ƀă tá nâl Xuăn ƀă tá nâl dêi kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo, chôa ‘lâng hlê plĕng pêi pro dêi kuăn pơlê a tíu đông tơkăng kong pơkuâ choâ ‘lâng châ mơdêk, tơdroăng prôk lăm hluâ tơkăng kong ôh tá hlê tơdroăng klâi mê hiăng trâm tơdrêng kăn ƀô̆ mô đô̆i gâk tơkăng kong chu a pơlê lơ to a đông vâ trâm ƀă kơ-êng mâu tơdroăng pro mơ-éa pêi kơtăng tiô luât. Ing mê, kơxô̆ mơngế pro xôi ‘na pro mơ-éa klêi mê kơxô̆ mâu ngế pro xôi ki ê kơdroh chôa ‘lâng, kuăn pơlê hiăng tá hiâm mơno veăng, kĭ a mâu rơpŏng klêi mê tôh pơkuâ xêh troăng kân tơkăng kong, mâu tôh tơniăn gâk kring a pơlê, rơtế ƀă mô đô̆i gâk tơkăng kong séa ngăn gâk kring troăng tơkăng kong’’.

Pakĭng tơkŭm po hôp thôn, pơlê, mâu mô đô̆i đông gâk tơkăng kong Pù Nhi ối prôk troh bă kuăn pơlê, ‘nâi tíu pơlê kuăn pơlê rêh ối, đi đo tơdjêp ƀă mâu ngế ki kuăn pơlê loi tơngah tung pơlê pơla pơlê troh mâu rơpŏng vâ pơtâng tối, mơhnhôk kuăn pơlê pêi kơtăng mâu pơkâ dêi luât gâk ngăn kong, veăng prôk drô troăng klông, hbrâ mơdât pâk chik ma tŭi ƀă tah lôi vêa vong ki ôh tá tro xếo, tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm, xo on veăng ối achê hdroâng hdrê mơheăm chá; tơdrêng amê rơtế tơdjuôm ivá veăng gâk kring hnoăng pơkuâ tơkăng kong, tơneăn tơkăng kong. Châ veăng môi roh pơtâng tối, hnê luât xua đông mô đô̆i gâk tơkăng kong Pù Nhu tơkŭm po, nâ Sung Thị Xi, mơngế hdroâng kuăn ngo Mông, cheăm Pù Nhi tối:

“Á phiu ro ‘nâng drêng mâu mô đô̆i gâk tơkăng kong đi đo tơkŭm po mâu roh pơtâng tối ‘na ki rơkê plĕng ‘na luât. Tơdroăng kố cho kal khât xua ngin rêh ối a kơpong tơkăng kong, hên ngế hmâ prôk lăm ƀă troăng tơ-ê, môi tiah mê cho xôi luât. Tâng tro pơxâu phâk kô tơdjâk troh cheăng kâ rơpŏng. Pakĭng mê kơnôm hlê plĕng hên tâ ‘na luât mê mâu vêa vong ki ôh tá tro hiăng châ tah lôi, klêi mê hên ngế xuân veăng pơkuâ gâk ngăn tơneăn rơtế ƀă mô đô̆i gâk tơkăng kong’’.

Ƀă Đông mô đô̆i gâk tơkăng kong Nghĩa Thuận (tơring Quản Bạ - Kong pơlê Hà Giang) pơkuâ, gâk ngăn lối 20 rơpâu km troăng tơkăng kong, ối tung 2 cheăm tơkăng kong, ƀă 18 thôn, tung mê ai 8 thôn achê tơkăng kong. Mâu hơnăm hiăng hluâ, Đông mô đô̆i gak tơkăng kong Nghĩa Thuận xuân mơnhên tơdroăng pơtâng tối luât cho tơdroăng xiâm ki kal, vâ mơhnhôk ivá ó rơdêi dêi kuăn pơlê veăng gâk kring krá tơniăn hnoăng pơkuâ tơnêi tơníu, gâk kring tơkăng kong tơnêi têa, rak krá tơniăn kal kí, tơniăn pơlê pơla kơpong tơkăng kong.

Cho mơngế hdroâng kuăn ngo tung cheăm, Thươ̆ng ŭy Ly Mý Lùng, nhân viên séa ngăn đông mô đô̆i gâk tơkăng kong Nghĩa Thuận hiăng xúa troăng pơtâng tối tơtro má môi ƀă kuăn pơlê Mông, kum kuăn pơlê mơdêk hlê plĕng ‘na luât, pơhlêh troăng tơmiât, troăng pêi, ing mê thăm veăng gâk kring tơkăng kong:

‘’Đông mô đô̆i gâk tơkăng kong Nghĩa Thuận hiăng pêi pro tơtro tơdroăng pơtâng tối 3 mơ-éa ki kal ‘na luât tơkăng kong tơnêi Việt Nam – Sinuâ, Luât gâk kring tơkăng kong Việt Nam, mâu mơ-éa ki kal tơdjâk troh tơdroăng mâu ngế xôi kân, xôi ‘na mơ-éa ƀă mâu troăng hbrâ, mơdât pơreăng ăm kuăn pơlê kơpong tơkăng kong. Ki rơhêng vâ tối, tơrŭm rơtế khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng, khu râ kăn pơkuâ cheăm, tơring pơtâng tối tŭm ‘na Pơkâ kơxô̆ 27 ƀă Pơkâ 09 dêi kong pơlê ‘na pêi pro tơdroăng tah lôi vêa vong ki ôh tá tro xếo, mơjiâng tơdroăng rêh ối rơkê tung kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo’’.

 

VOV4/Tơplôu: A Sa Ly

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC