Túa kơdê oâ hdrong kâ ‘nhê kơxái tiu
Thứ năm, 00:00, 05/01/2017
VOV4.Sêdang - Tây Nguyên pơxiâm mot tung khế hơ’lêh rơnó, xuân cho rôh ki hên ôa hdrong vâ xông kâ ‘nhiê mâu loăng, tung mê ai tiu. Vâ kum vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ ‘nâi nhên mâu túa ôa hdrong kâ ‘nhiê tiu xuân môi tiah tơdroăng ki hbrâ mơdât ôa hdrong, tung tơdroăng hnê tối hâi kố, thak sih Phạm Công Trí, kăn [o# Vie#n khoa hok kih thua#t ngăn ‘na chiâk deăng loăng kong Tây nguyên kô hnê pơchân vâi krâ nho\ng o ‘na tơdroăng pơreăng kâ ‘nhiê tiu.

Êng: Ô thak sih, pôa hlo ti lâi ‘na ôa hdrong kâ ‘nhiê tiu dế nôkố?

 

Phạm Công Trí: Hdrối nah pin hlo, tung pêt tiu ai hên ôa hdrong kâ ‘nhiê [ă kuăn pơlê tô tuăn. Ki apoăng cho pơreăng pro hrá hlâ xua kơtâ ôa kâ ‘nhiê, klêi mê re\ng hlâ, pơtối mê nếo oh tá ai trếo kơhiâm cho 3 túa pơreăng ki xiâm mê dế pro kuăn pơlê tô tuăn. La nôkố tung tơdroăng pêt tiu ôh tá pêi pro tiô pơkâ. Ôh tá pêi pro tro tiu tơdroăng pơkâ ki loi hmâ pêi, 3 túa pơreăng ki kâ ‘nhiê mê ôh tá tơ’nhiê xêh tơrêm túa mê mâu pơreăng kố ôi pro tơtro [ă dêi pó vâ rế kâ ‘nhiê kơdrum kơxái tiu ăm rế ó tâ, mâlối cho a kơxái tiu ki xông le\m nôkố tơpá vâ châ ‘nâi xiâm ki lâi bú ai môi túa pơreăng, gá hiăng tro kâ ‘nhiê tâi tâng. Xua mê, mâu kơxái tiu tro tu\m 3 túa pơreăng kâ ‘nhiê, tơdroăng xoh pơkeăng kơdê pơreăng khoh chiâng tơpá ăm kuăn pơlê.

 

Êng: Môi tiah pôa nếo tối mê âi, ai 3 túa pơreăng ki hmâ kâ ‘nhiê tiu mê cho pơreăng re\ng hlâ, hrá hlâ [ă pơreăng ki pro oh tá ai trếo kơhiâm. Tiah mê, pôa tối ăm ‘nâi nhên tâ tơdroăng ki pơxiâm ai mâu pơreăng kâ ‘nhiê mê ?

 

Phạm Công Trí: Pơreăng re\ng hlâ hrá hlâ xua kơmeăn phitopthora kâ ‘nhiê rêi, pơreăng hiăng kâ rêi gá kô chiâng u\m rêi mê kơxái tiu kô re\ng hlâ. Nah kơmeăn phitopthora hrá xông tâ tú xua mâu kơtâ ôa kâ pro êi kơxái tiu xua ai pơreăng kâ ‘nhiê, kong ôh tá hngiú môi tiah nôkố, la achê pơla kố kơtâ ôa gá ối tung tơnêi [ă pâk hrik a rêi mê pin hlo kơmeăn phitopthora tâ tú a rêi kâ ‘nhiê ó [ă pơla ki re\ng hlâ [ă hrá hlâ dế vâ tâi. Tiu bú tâ tú pơreăng tung péa pái khế troh 1 hơnăm cho hlâ hlối [ă kuăn pơlê kố oh ta ‘nâi pơla pơreăng ki re\ng hlâ [ă hrá hlâ oh tá ai trếo kơhiâm, xua mê ki apoăng vâi tơche\ng tơmiât tiu pin oh tá ai trếo kơhiâm ki kuăn pơlê tối cho oh tá xông rơdêi xua xôh trung vi lươ\ng. Troh drêng châ ‘nâi, tiu hiăng tro pơreăng kơtâ ôa, kô pro tiu hrá hlâ, mê nếo pơxiâm xôh pơkeăng kơdê ki pro hrá hlâ, drêng mê oh tá teăm xếo. Xua mê, kuăn pơlê drêng châ ‘nâi tiu hiăng tro pơreăng cho sap khế 3-4 kơdrum tiu drêng mê xôh pơkeăng kơdê pơreăng oh tá teăm xếo.

 

Êng : Mê, xiâm ing lâi kô pro ai mâu pơreăng ki mê ô pôa?

 

Phạm Công Trí: Ki xiâm xua vâi krâ nho\ng o pêt lối trâu, rơvât phon hưh cơ ki hâi teăm pro mơ-u\m, drêng mê kơtâ ôa gá pâk a rêi hnối ai têa toăng pro rêi gá chiâng u\m [ă gá hrik têa oh tá mơdêi xua mê pin hlo kơxái tiu krâ gá tr^ng, mơhno ăm ‘nâi ôh tá ai trếo trung vi lươ\ng, hlá kơbâng oh tá drêh le\m, ai mâu nhâ pung pêng oh tá bê vi lươ\ng môi tiah kẽm, bo. Drêng tiu pơxiâm xông kân mê pin kô hlo rêi xông rơdêi mâu kơtâ ôa xuân pơxiâm xông rơdêi há, ki pơxiâm rế hên. Drêng mê, vâi krâ nho\ng o xuân oh tá tơmiât troh tơdroăng hbrâ mơdât, ki xiâm cho kơtâ ôa pong kâ rêi, pro rêi ga oh tá kâi vâ hrik xo têa, trếo kơhiâm mê pơreăng chiâng oh tá kâi kơdê troh a xiâm.

 

Êng: Tiah mê, vâ hbrâ mơdât châ tơ-[rê mâu ôa hdrong kâ ‘nhiê mê vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng mâu tơdroăng klâi, ô pôa?

 

Phạm Công Trí: Tơnêi hngiâm kơchoh đi đo cho ki tơ’lêi hlâu mâu pơreăng kơtâ ôa vâ xông kâ ‘nhiê drêng mê, vâi krâ nho\ng o thế xúa mâu pơkeăng hoă hok, lơ mâu pơkeăng ki xiâm ing sinh hoc mê gá kâi kơdê kơtâ ôa ki ‘mêi ok a rêi [ă ok tâ tá klôh. Klêi ok, mê sap 15-20 hâi thế ok nếo, ok ti lâi vâ pôi tá ăm mâu kơtâ ôa ki nếo xêi lơ mâu kuăn kiâ ki kâ ‘nhiê môi tiah kuăn hdrong ki hâi kâi hlâ mê thế xôh pơkeăng rôh má péa kơtăn dêi rơpó 15 hâi kô hlo tơ-[rê. Xôh pơla rôh hdrối [ă kơ’nâi pin thế xôh mâu túa pơkeăng ki hbrâ mơdât pơreăng kơmeăn phusanium [ă tơdroăng hbrâ mơdât phitopthora, mâu kơmeăn ki pro u\m rêi drêng mê kô rak vế kơdrum le\m tâ [ă thế tơtro\ng tiah kố drêng xôh pơkeăng kơdê thế xôh tơtro. Pơkeăng hoă hok mê gá ai trếo ‘mêi, xua mê, pin thế xôh kơdê 4 tơdroăng [ă thế tơtro\ng. Pin thế ‘nâi xôh la lâi gá tro, pơla rôh ki vâ kơdê ăm pơreăng hlâ hlối, pôi tá xôh hên. Tâng xôh pơkeăng pôi tá xôh tiô pơkâ kô pro xôh pơkeăng hên [ă tơdroăng kơdê pơreăng oh tá tơ-[rê.

 

Mơnê kơ thak sih

Gương prế Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC