VOV4.Sêdang - Hngêi trăng ti xo to tíu ối dêi mâu ngế tung rơpŏng hngêi mê ối cho tíu ki po mơdĭng tơdroăng cheăng ki kal, ai tơdjâk troh tơdroăng rêh ối dêi khu xeăng dêi pơlê pơla. Xua ti mê, rêm hdroh klêi pro hngêi, mơngế M’nông a kơpong kong ngo hmâ tơkŭm po mơdĭng mot hngêi nếo, ai hên tơdroăng rơkâu xối tiô khôi tuá, vêa vong, tung mê, ai túa pêi pro ki tơtro ƀă tơdroăng rêh ối dêi kuăn ngo akố.

Tiah mê, klêi kơ’nâi hiăng ko hngêi, mơdâng hngêi, kăn rơpŏng hngêi athế rah chôu phut, hâi khế vâ rơkâu xối mot hngêi nếo. Tơmeăm hdroăng ôh tá ai kế ki klâi hên ôh, la ôh ta păng lôi, athế ai 1 to í, 1 plôi têa, 1 to kơchâ on khâng ƀă 1 xiâm drôu. Drêng mot hngêi nếo, tơdroăng ki apoăng mê cho, mâu rơpŏng athế mơdâng khu xeăng ki nâl M’nông tối dêi Njeh, cho xeăng rak ngăn hngêi.

Njeh ki mê cho môi to kơlá ki hiăng pâ, mơjế, peá pâ ko athế pro kơboi, kơdrế, pá pêng xúa môi hni kliâm í ƀă môi hni kliâm chu. Njeh mê vâi tâp xơtê a péa mot lo tung hngêi, mê vâi ối tối cho xeăng Kuắt dêi hngêi trăng ki nếo mơdâng mê âi.

Ngế rơkâu xối râng kơchâ on khâng, plôi têa rơkâu xối pâ xeăng mot hngêi nếo

Klêi kơ’nâi kăn rơpŏng hngêi ‘măn têa plôu pá ngiâ kơchôk hngêi vâ pâ xeăng ăm phep kăn rơpŏng pơxiâm ‘mot dêi kế tơmeăm to tung hngêi nếo, mê mâu ngế ki prôk tiô mơ’nui kô râng djâ môi plôi têa, mâu hdrê pêt rơtế ƀă môi to  kơchâ khâng on mot tung hngêi ki mê. Tâi tâng mâu ngế tung rơpŏng hngêi mê djâ râng mâu tơmeăm mot hlối tung hngêi.

Klêi kơ’nâi mâu tơmeăm khoăng ki mê hiăng djiân ‘mot tung hngêi, kăn rơpŏng kơnôm môi ngế, cho rơpŏng ki ê, la ai tơdroăng rêh ối, cheăng kâ kơhnâ rơkê, tuăn mơno tơdrăng lĕm, têm rơpiât, ăm ngế ki mê ‘măn kơnoh on vâ mơhno tối  pơtroh djâ tơdroăng ki phâi tơtô ăm hngêi nếo.

Rơkong rơkâu xối ai tiah kố: “Á pâ xeăng on, xăng kơnoh on đi đo rak on koh i kân, eăng bâ vâ mơdjiâ tơtô ăm hngêi ki nếo kố. Pâ khu xeăng pơtroh ăm tơdroăng pon mơhuá, tŏng kum ăm mâu ngế tung rơpŏng hngêi ai ivá mo rơdêi, têi krá, đi đo tơrŭm, hơ-ui mơjo pâ dêi pó krá kâk...”

Rơkâu xối mot hngêi nếo cho vâ hnê mơhno ki kơnía dêi ivá pêi cheăng, mơnê nhoăm pú hmâ, nhŏng o, hdroâng hdrê, pơlê pơla

Klêi kơ’nâi vâi ‘mâi on hiăng koh kân, ngế pơchâu kô pôe rơnŏng í xo mơheăm, tơvât ƀă drôu xiâm, klêi mê, bliu mơheăm a loăng Njeh ƀă mâu tơmeăm xúa tung hngêi. Rế bliu rế rơkâu xối: “Á rơkâu xối kơ xeăng Kuắt. Á rơkâu xối kơ xeăng mơhâu on, xeăng rak hngêi. Á rơkâu xối xeăng Giun Ngo. Á rơkâu xối  xeăng têa, xeăng kơnâng... Á xo mơheăm í kố tơvât ƀă drôu vâ bliu tâi tâng mâu tơmeăm xúa tung rơpŏng hngêi ƀă rơkâu pâ tâi tâng mâu tơmeăm ki xúa kô tơtro, tơniăn lĕm ƀă kuăn cháu tung rơpŏng hngêi. Pâ phep xeăng hiu hơ-ui kum ăm kuăn ‘nĕng, cháu cháu ki rêh ối tung hngêi trăng ki kố ai ivá mo krá, rơdêi lĕm plâ rơxông. Pêi chiâk pêi deăng châ báu pêng hnôu, ai tơdroăng rêh ối  tơniăn, hơniâp ro. Pâ rơkâu tâi tâng khu xeăng ƀă xeăng ki ai hiâm mơno lĕm lăm pôu ngăn hngêi trăng ngin kố vâ veăng ôu drôu xiâm, kâ tơxông prông, hơ’nêh mâm í... Ô Xeăng!”.

Klêi rơkâu xối tiah mê, krâ pơlê chuâ xo drôu ing vó ăm kăn rơpŏng hngêi i ôu hdrối, klêi mê kăn rơpŏng ăm krâ pơlê rơtế ƀă mâu kuăn cháu tung rơpŏng mê veăng ôu. Mâu vâi krâ kô hơ’muăn tối ăm kuăn cháu hmâng mâu tơdroăng ki rơkâu xối mot hngêi nếo, klêi mê, kô ai mâu ngế ki rơkê rơngê ting ting, vâi kô rơngê ting ting hâk phiu kơ kăn rơpŏng hngêi ki to hngêi nếo mê âi.

Pôa Điểu Mrưng, ôí a ƀon Dak Rơmoan, cheăm Dak Rmoan, pơlê kong krâm Gia Nghiã tối ăm ‘nâi: “Khôi tuá rơkâu xối to hngêi nếo dêi mơngế M’nông pakĭng tơdroăng ki rơkâu hâk kơ rơpŏng hngêi, hdroâng hdrê mo sêi têi ‘răng, pêi cheăng kâ pon mơhuá, mê ối vâ hnê tối ăm rêm ngế hlê plĕng ki kơnía dêi tơdroăng pêi cheăng, mơnê nhoăm pú hmâ, tơchiăng, nhŏng o, hdroâng hdrê, pơlê pơla.

Tĭng mot hngêi nếo dêi mơngế M’nông ti xê to tơdroăng ki pro to dêi tung rơpŏng hngêi, mê ối ai tá nhŏng o, hdroâng hdrê, tơmối ing mâu pơlê tâ tá. Vâi krâ-nhŏng o troh akố ôu drôu xiâm, tơpui tơno, tah lôi mâu tơdroăng ki tah lôi ki tăm nâ, đĕng, iăng, hin dêi pó, klêi mê, ai rơkâu, tơthâo dêi pó mâu rơkong tơpui ki lĕm tro, ivá mo krá, pêi mơjiâng báu alâi, plâi pôm chiâng dâi lĕm, pơlê cheăm mơnhông tơtêk, kro mơdrŏng.

Hlá tơbeăng Dak Nông

Nhat Lisa tơplôu ƀă tơbleăng