Ối a achê têa long Lak ro le\m mơnâ mâ ngăn, [uôn Jun, pơlê kân Liên Sơn, tơring Lak, kong pơlê Daklak chiâng le\m phá tơ-ê dêi kơpong Tây Nguyên. Akố u ối rak ki le\m dêi túa hngêi xo\n, kuâ hngêi lêm hlá xá, mơnât pro [a\ phêa, pơ-óu, rơtế rak dêi khôi túa le\m tro kơpong Tây Nguyên, môi tiah to\n chêng, tơgôu koăng, kơhnho xuâng tâ tá on, xuâng a mâu hâi leh mơd^ng [a\ hía hé.

Ôm hyô homestay a hngêi nâ H’Bem

Hngêi xo\n dêi rơpo\ng Y Du châ rơnuâ hên kế tơmeăm khoăng tơtro [a\ tơdroăng rêh ối dêi vâi krâ nho\ng o hdroâng kuăn ngo môi tiah: chêng koăng, xiâm drôu chal ton nah, tơmeăm roh ton nah troh mâu tơ-rưng, klo\ng put, loăng kâng vâ tơdah tơmối [a\ hía hé. Pôa Y Du tối ăm ‘nâi, sap ing ton nah, hngêi ki kố hiăng châ xúa vâ tơdah tơmối pơtê koi a kơmăng, tơmâng ngăn mâu [ai rơngêi, xuâng  mơhno khôi túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo M’nông. Pak^ng vâ tăng liăn, pôa vâ tơbleăng ăm tơmối hlê ple\ng nhên ki le\m dêi khôi túa le\m tro Tây Nguyên:

’’Sap ing ai hngêi ki kố, apoăng hơnăm troh mơ’nui hơnăm ai hên tơmối ôm hyô. Pêi lo tơ’nôm liăn ngân ăm rơpo\ng, kum ai tu\m kế tơmeăm khoăng rêh ối rêm hâi, ngoh nâ o, vâi kơnốu, vâi kơdrâi tung pơlê rơtế môi tuăn rế hía rế kơdrâm vâ to\n chêng, tơgôu koăng mơđah ăm tơmối ôm hyô, xuân pêi lo liăn đi đo. Hdrối nah ngin mơ-eăm hriâm ăm tơtro vâ kum ăm tơmối ôm hyô lăm ngăn. Ngin tơbleăng mơhno mâu khôi túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná môi tiah: hmân ếo hdroâng kuăn ngo, chêng koăng vâ pú hmâ tung tơnêi têa [a\ kong têa ê ‘nâi’’.

Plong ki pơto tơmối ôm hyô long Lak

Pak^ng xúa mâu hngêi xo\n pro ôm hyô, vâi krâ nho\ng o [uôn Jun ối xúa mâu khu rui, lơ mâu plong loăng mơjiâng pro sap ing rơxông jâ pôa vâ ăm tơmối lăm ngăn a pơlê, ngăn têa long Lak. Ngoh Y Chung tối ăm ‘nâi, hdrối nah, plong kố dêi rơpo\ng bu pơto báu, hdréa a chiâk deăng vêh ngi hngêi. Nôkố, ki hên mơdoh chôu tung hơnăm, plong kố pơto tơmối ngăn têa kroăng Lak. Ngoh Y Chung tối:

‘’Á tối khât nah bu pêt loăng plâi [a\ păn í, peâp vâ ai kế kâ rêm hâi, nôkố pêi báu klâng cho rế vâ kâ vâ pế drôu kal vâ tê ăm tơmối há. Pak^ng mê, ối vo plong pơto tơmối lăm ôm hyô ngăn rơtâ tá long têa Lak nếo. Kơnôm mê tơdroăng rêh ối xuân chía hôm tâ hdrối nah’’.

Rui pơto tơmối tơkâ long Lak

Mâu hơnăm achê pơla kố, tiô tơmối vâ ‘nâi tơdroăng rêh ối rơtế kâ, rơtế ối, rơtế pêi [a\ vâi krâ nho\ng o, túa ôm hyô (Hôum Stêi) Home Stay pơxiâm pêi pro a [uôn Jun.

Bu kal môi toăng hngêi xo\n krúa le\m, ai hngêi hum roh jiếo krúa le\m, ai chât to bung, puk, kơmung mê hiăng chiâng vâ pro Home Stay. Nâ H’Blem, ngế kuăn pơlê [uôn Jun tối ăm ‘nâi: [a\ túa ôm hyô Home Stay, rêm khế nâ châ liăn sap 5 – 6 rơtuh liăn:

‘’Á ai tíu ôm hyô nôkố pêi lo liăn vâ roê kế tơmeăm xúa tung rơpo\ng. Tơdroăng rêh ối hiăng chía tâ hdrối nah ôh tá pá puât môi tiah hdrối nah xếo. Kơnôm ai Đảng [a\ Tơnêi têa kum mơ’no liăn ôm hyô vâ tăng tơ’nôm cheăng pêi ăm vâi krâ nho\ng o’’.

Kơto plong loăng

Kum vâi krâ nho\ng o [uôn Jun pro ôm hyô rơkê tâ mê nếo, sap hơnăm 2011, khu tơru\m cheăng ôm hyô [uôn Jun châ mơjiâng. {a\ xiâm kối cho rak ki le\m tro dêi khôi túa ôm hyô tiô khôi vâi krâ dêi mơngế M’nông, mâu cheăm bu kal ai kế tơmeăm môi tiah hngêi xo\n, rui, chêng koăng lơ mâu plong loăng mê chiâng khu tơru\m cheăng. Rêm roh ai tơmối troh ôm hyô, khu tơru\m cheăng kô tơru\m tơtro [a\ mâu rơpo\ng. Nôkố khu tơru\m cheăng pơtối ai 16 ngế to\n chêng, tơgôu koăng, 8 toăng hngêi xo\n, 15 to rui, 20 to plong loăng vâ tơdah tơmối, pơto tơmối lăm ôm hêi, lăm ngăn kuăn kiâ kong, pơtê, ôu kâ kế tơmeăm khoăng tiô khôi vâi krâ nah [a\ hía hé. Ki hên cho khu tơru\m cheăng ai tơdroăng rêh ối tơniăn. Ki nhên, mâu khu tơru\m cheăng ai rui pêi lo liăn 1 khế lối 10 rơtuh liăn, mâu khu ki ai plong loăng pêi châ 5 rơtuh liăn môi khế…Pôa Bùi Văn Đức, kăn pơkuâ khu tơru\m cheăng [uôn Jun tối ăm ‘nâi:

‘’Vâi troh akố, vâi ti tăng ple\ng khôi túa rêh ối dêi mơngế M’nông akố, xua mê ngin vâ pơtối rak hngêi xo\n, chêng koăng, pơtối rak khôi túa le\m tro dêi mơngế M’nông. Tơmối troh akố vâi hâk vâ môi tiah mê, vâi vâ ti tăng ple\ng tơdroăng rêh ối. Sap ing hâi pro ôm hyô troh nôkố mê vâi krâ nho\ng o pro tơtro ‘nâng, kum tơdah tơmối tơtro, tơniăn, klêi mê pêi lo liăn dêi vâi krâ, nôkố ôh tá ai rơpo\ng kơtiê xếo’’.

Kơto rui tơkâ long Lak

{a\ kong kế le\m mơnâ mâ ngăn [a\ môi khôi túa le\m tro hên h^n, [uôn Jun dế pơtối mơnhông ôm hyô kố vâ mơnhông mơdêk mâu túa ôm hyô.

Tơmối veăng hơdruê xuâng rơtế [ă kuăn pơlê [uôn Jun

Ki rơhêng vâ tối, drêng tơmối kal vâ ‘nâi tơdroăng rêh ối nôkố, khôi túa le\m tro Tây Nguyên, mê tơdroăng vâi krâ nho\ng o hdroâng kuăn ngo mâu pơlê khên tơnôu mơ’no liăn cheăng mơjiâng mâu tíu ôm hyô Home Stay, châ ngăn cho môi troăng prôk ki nếo vâ hơ’lêh tơdroăng cheăng kâ rơpo\ng hngêi cho rế vâ kum rak vế pơtối mơnhông khôi túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo.

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng