VOV4.Sêdang - Dak Lak cho tíu ki tơku\m hên hdroâng kuăn ngo nho\ng o, [ă tơdroăng ki mơhno túa le\m tro gok gâ [ă hên he\ng túa le\m tro. Drêng ai tơdroăng ki tơmot dêi hên túa rêh ối chal nếo, khôi túa, vêa vong roh vâi krâ nah kô tơ’lêi hía lôi, hên vâi kơdrâi hdroâng kuăn ngo akố hiăng ai hên hnoăng cheăng pêi pro ki tơtro khât vâ kring vế tơniăn mâu túa le\m tro mê.

Jâ H’Bất Pang Ting, hdroâng kuăn ngo M’nông Gar, ối a pơlê Bai Yang, cheăm Krông Nô, tơring Lak, kong pơlê Dak Lak hiăng hmâ [ă tơdroăng te\n hmôu tiô khôi hmâ ton tung plâ lối chât hơnăm kố. Túa te\n hmôu kơpeăng ko\ng ki rơkê dêi jâ hiăng mơjiâng chiâng kơpâu, hmôu, jiâ, rơmoăng ki le\m tro, mơhno tối rak vế khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo M’nông Gar.

Jâ H’Bất pơxiâm ‘nâi te\n hmôu cho ing mâu tơmeăm ki te\n mơjiâng ăm dêi tơná, ăm dêi nâ [ă mâu ngế tung hdroâng hdrê ki hmâ. Mâu túa, tơmeăm khoăng ki te\n dêi jâ pơrá chí le\m, tơkéa vâ tối, tơmeăm ki hmâ xúa đi đo tung hên hơnăm vâ te\n mơjiâng hmôu, kơpâu mê khoh krúa le\m, chí ‘mliâk. Ing túa ki te\n mê [ă kơpeăng ko\ng ki rơkê dêi jâ, mâu hmôu, kơpâu ai rơneăm hên mâu um mơngiơk ki le\m krip. Drêng tâng tối jâ H’Bất te\n hmôu, kơpâu le\m dâi, hên ngế lăm troh a hngêi vâ thế jâ te\n mâu kơpâu, hmôu, klêi mê, pơchoh chiâng ếo, pơtâk vâ rơnuâ tung mâu hâi mơd^ng, hâi t^ng kân ki kal dêi pơlê cheăm.

Tiô jâ H’Bất, vâ khoh ai hmôu, jiâ, rơmoăng ki krá le\m, mơngế ki te\n athế rơkê păng ‘nâng. Hdrối nah, rêm tơdroăng ki te\n mơjiâng pro mê bu pêi to [ă ko\ng. Athế toi prế, kơxe\ng, vế prế; lăm tung kong tăng mâu hlá loăng, kơtôu loăng klêi mê pế vâ mơjiậng mơngiơk. {ă mơngế M’nông mê mơngiơk ngiât cho mơngiơk ki xiâm dêi hmôu, jiâ, pá vâ khoh mơjiâng mơngiơk ngiât [ă preăng hlo ‘nâng tíu ê ai tiah mê. Xua ti mê, ếo pơtâk kơbố ki lâi ai hên mơngiơk ngiât mê cho kơnía [ă khá khât ‘nâng.

Nôu Choan dế hlu\m rơvo\ng đing năm

Rơneăm a hmôu jiâ dêi mơngế M’nông ki hên cho um drê, cho tơmeăm ki hmâ pêi chiâk pêi deăng dêi mơngế M’nông sap ing chal vâi krâ roh ton nah, châ rơneăm tro tiô rêm plâ kơpâu, hmôu, jiâ, rơmoăng; mơngế ki te\n ối rơkê tung te\n pơtâ mâu prế vâ mơjiâng mâu um ki le\m pơro mâ [ă tơtro [ă khôi túa, vêa vong dêi tơná. Tơdroăng te\n rơneăm kố ga pá puât tiah mê, xua mê, rêm plâ hmôu, kơpâu xo\n ai 2 met, xâ 1 met tơdế, athế te\n tung pơla 2 măng t^ng mê nếo klêi, tâng rế te\n hmôu rế pêi chiâk pêi deăng mê vâ klêi môi plâ hmôu athế ton châ 1 khế.

Rêm hdroh ai vâi thế jâ te\n, jâ H’Bất hơniâp ro xua rêm ngế xuân ối vâ [ă tơmeăm khoăng dêi vâi krâ roh nah, cho mâu hmôu, jiâ, rơmoăng, kơpâu dêi kuăn ngo tơná. Jâ ối hơniâp ro tâ nếo xua muăn kơdrâi, inâi H’Gơn hâk vâ khât tơdroăng te\n [ă pói rơhêng vâ pơtối rak vế hnoăng te\n jiâ, rơmoăng [ối dêi xăng. La tơdroăng ki tô tuăn xâu lơ tro hía lôi cheăng te\n hmôu, jiâ dêi hdroâng kuăn ngo tơná xuân u ối đi đo tung ngế kơdrâi ki hiăng ‘no hnoăng cheăng plâ rơxông [ă tơdroăng cheăng te\n hmôu-jiâ.

A pơlê Phơng, cheăm Ea Tul, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Dak Lak ai jâ H’Ru Kđoh, hmâ krếo cho nôu Choan, hiăng châ kuăn pơlê hâk mơjo păng ‘nâng, xua jâ cho ngế ki rơkê hơ’muăn hdrôu [ă hơdruê eirei.

Pâ dêi nôu Choan cho Y Ơm Niê, môi tung mâu ngế ki rơkê hơ’muăn hdrôu, hơdruê eirei [ă rơkê rêi khu prôa, hlu\m rơvo\ng dêi kuăn ngo Rơđế. Xua ti mê, dế ối tơx^n nah, Nôu Choan hiăng hmâ châ tâng dêi nôu pâ, meh miê hơ’muăn hdrôu, hơdruê eirei, rêi prôa, hlu\m rơvo\ng [ă hên mâu tơdroăng ki ê, mê jâ hiăng hâk hriâm [ối.

Ti xê to chiâng hơ’muăn hdrôu, hơdruê eirei, rơkê xuâng dêi hdroâng kuăn ngo tơná, Nôu Choan xuân ối chiâng rơkâu xối xeăng, rơkâu ivá, rơkâu rơnó pêi chiâk deăng, rơkâu pâ ai báu hên, tơmeăm gok. Jâ xuân chiâng to\n chêng koăng kơlá, hlu\m rơvo\ng đing năm, đing buôt, đing tăk ta [ă hên mâu prôa, rơvo\ng ki ê hía. Jâ ối tí tăng tôm xo mâu tơmeăm khoăng roh vâi krâ nah dêi mơngế Rơđế môi tiah: Vó 100 hơnăm, hdro kăng, mâu rơvo\ng đing năm, đing tut, chêng kơlá [ă hên mâu tơmeăm khoăng ki ê.

Thăm nếo, mâu tơmeăm ki xúa vâ kum ăm tơdroăng pêi cheăng, pêi chiâk deăng hiăng tơkâ luâ hên hơnăm vâ xúa tung cheăng chiâk deăng, mê cho mâu tơmeăm hmâ xúa, pong, chêa, drê, plôi têa, kơtum, kơto\n, vế prế, krí alâi, mơjiâng túa te\n hmôu, chăng hlong [ă hên tơmeăm ki ê xuân pơrá châ rak vế krâu khât.

Hâk git [ă mơhno túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo, laga, hlo khu rơxông nếo ôh tá hâk git khât [ă mơhno túa le\m tro dêi tơná, Nôu Choan xuân tô tuăn. Khéa hơ’nêng drêng rế hía rế vâ hía lôi khôi túa ki le\m tro tơná, sap ing hơnăm 2008, Nôu Choan hiăng mơhnhôk tơku\m po lâm hnê hơ’muăn hdrôu, rơngê rơngối, hơdruê eirei, mâu [ai kơnhon xuâng ăm mâu vâi krâ-nho\ng o pơlê ki ê. Ing mâu lâm hnê kố, hên ngế kuăn pơlê hiăng pơxiâm pro hmâ, tí tăng ‘nâi ple\ng [ă hâk git [ă mơhno túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Môi tiah nâ H’Minh Ayun, maluâ a pơlê Bling, cheăm }ư\ Mgar hơngế châ 20 km, la rêm măng t^ng ai 2 hdroh a kơmăng kơtâu rơxế hon đa troh a hngêi Nôu Choan vâ hriâm hơ’muăn hdrôu, hơdruê eirei [ă tơdroăng pói vâ châ rơbot vâ pơtối hnê tối ăm dêi kuăn [ă mâu nâ o tung pơlê. Klêi mê, môi tiah ngoh Y Doan Niê, hdrối nah ngoh ôh tá hâk git kơ tơdroăng hơ’muăn hdrôu, hơdruê eirei bu hâk vâ tơmâng, hơdruê to mâu [ai chal nếo nôkố, klêi kơ’nâi ai Nôu Choan hnê mơhno, mơhnhôk thế, mê ngoh hiăng hlo dêi tơná kal athế pơtối rak vế khôi túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo, ki nôu pâ, jâ pôa hiăng hnê ‘măn ăm.

Ki rơhêng pói vâ dêi Nôu Choan mê cho mâu kơ koan ki pôu râng hnoăng cheăng kal athế to\ng kum, ngăn khât po rơdâ hên mâu lâm hnê tối ‘na khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo, vâ mâu túa le\m tro dêi mơngế Rơđế châ pơtối rak vế, pơtối mơnhông mơdêk.

Hlá tơbeăng Dak Lak

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng