Đơ̆ng vang jang kiơ̆ trong jang chĕh phe hăm mơ̆r, chih hơdăh tơmam pơtăm păng jang hơdoi kiơ̆ trong hơtok kơjă tơmam yoa Anih choh jang xa tơ̆ tơring tơlĕch, ƀok K’Long Ha Prăng, bơngai K’ho, tơ̆ xăh Lát, apŭng Lạc Dương, dêh char Lâm Đồng ưh pă đei pơngơ̆t găh tơdrong tĕch tơmam ƀât mă kơjă tĕch jur tŏk ưh sơđơ̆ng tơ̆ anih tĕch mơdro. Ƀok tơroi, lăp kăl jang kiơ̆ mă trŏ ki thuơ̆t, lăp hăm dôm tơdrong hơgăt yoa HTX athei 'nŏh chĕh phe jang đei gơ̆h tĕch măk, đei iŏk yoa lơ ƀiơ̆ lơ̆m 1 hơgăt tĕh pơtăm pơting hăm adrol sơ̆:

“Gơnơm pơtâp pơhrăm kon pơlei gơ̆h tơplih 'nao lơ̆m tơdrong phĕ tĕch chĕh phe. Mă hơdăh jĭ lăp phĕ plei đum, 'lơ̆ng lăp hăm tơdrong hơgăt. Adrol sơ̆, chĕh phe inh jang ưh đei kơjă, dang ei kơjă tôch măk, yoa thoi noh athei jang kiơ̆ mă trŏ tơdrong hơgăt đơ̆ng HTX. Bơ̆n athei jang đei tơmam 'lơ̆ng. Adrol sơ̆, ưh đei bu pơtho tơƀôh ăn, jang chĕh phe athei thoi âu thoi to, dang ei đei thoi nŏh inh tôch hơiă”.

Chih hơdăh cheh phe jĭ 1 lơ̆m dôm ‘long pơtăm tơm, hơnăn cheh phe Arabica Lạc Dương đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng vă jang tŏk, ‘ngoăih kơ krao hơvơn kon pơlei jang kiơ̆ trong tuh hăm mơ̆r, chih hơdăh tơmam jang đei păng jang hơdoi kiơ̆ trong pơm hơtŏk kơjă tĕch, khul kơdră tơring oei hơtŏk tơdrong jang cheh phe kiơ̆ trong pơtruh tơmam jơp plei teh. Ƀok Y Cường, 1 unh hnam jang chĕh phe đunh sơnăm tơ̆ xăh Lát, apŭng Lạc Dương ăn tơbăt, truh hăm lơ lăm pơtâp pơhrăm 'mơ̆i mă gơ̆h băt jang thoi yơ gơ̆h đei găr chĕh phe 'lơ̆ng tĕch đei kơjă. 

“Nơ̆r kơjăp ‘lơ̆ng blŭng a inh mơ̆ng ưh gan hlôh. Đơ̆ng rŏng kơ Khul kơdră tơring tơblang 'nŏh kon pơlei gơ̆h băt. Băt tơdrong hiong bri gô ƀơm ưh 'lơ̆ng thoi yơ, sư ƀơm truh tơ̆ tơdrong jang chĕh phe thoi yơ. Lơ̆m dôm sơnăm âu ki đei pơtâp pơhrăm, đei tơroi akhan, găh châu Âu ưh răt cheh phe tơ̆ tơring lê̆ hiong bri, yoa thoi nŏh kon pơlei kŭm tơtăm, hlôh vao păng tơplih ming. Kon pơlei adrin jang đei cheh phe lơ, chĕh phe 'lơ̆ng”.

Lâm Đồng đei hlŏh 170 rơbâu ha cheh phe, xă mă 2 lơ̆m teh đak (đơ̆ng rŏng kơ Đắk Lắk), plei chĕh phe phĕ đei 600 rơbâu tân 1 sơnăm. Kŭm hăm Lạc Dương, dêh char Lâm Đồng oei atŏk tơiung lơ tơring pơtăm cheh phe ‘lơ̆ng, xă tơ̆ dôm apŭng Di Linh, Lâm Hà, Bảo Lâm, Đức Trọng păng plt Đà Lạt. Kơjă tơmam tơ̆ anih jang chĕh phe iŏk đei truh 60% anih choh jang xa Lâm Đồng păng chă tơdrong jang ăn kơhrĕng rơbâu 'nu bơngai jang.

Ƀok Phạm S, Phŏ Kơdră vei lăng kon pơlei dêh char Lâm Đồng ăn tơbăt, dôm tơdrong hơgăt tôch kơjăp đơ̆ng EU lơ̆m tơdrong choh jang xa ‘nŏh jĭ ưh gơ̆h lê̆ hiong bri, athei chih hơdăh tơmam jang đei, ‘lơ̆ng hăm cham char păng tơnăp hăm tơpôl. ‘Nâu jĭ trong choh jang xa kơjăp ‘lơ̆ng pơma atŭm, jang chĕh phe pơma adrô̆ mă dêh char Lâm Đồng oei năm truh:

“Đak vă choh jang xa sơđơ̆ng, vei rong ‘long ưh đei yoa pơgang sơdrông, phŏng, jang kơjăp đunh păng choh jang ‘lơ̆ng hăm cham char bri brăh. Lăp kăl jang đei 4 tơdrong ‘nâu ‘nŏh jĭ jang ‘lơ̆ng tơdrong choh jang xa ưh đei pơm tơhiong bri bơih. Dêh char Lâm Đồng hlôi hơmet tôm tơdrong kăl vă bơ̆ jang ‘lơ̆ng păng kon pơlei hlôi hlôh vao roi ‘lơ̆ng găh choh jang xa ưh đei pơm tơhiong bri. Vă jang đei tơdrong ‘nâu, dêh char Lâm Đồng hơnơ̆ng jang kiơ̆ trong hơtŏk kơjă lơ̆m plei teh, tơƀôh hơdăh tơmam ưh đei pơm tơhiong bri vă kĕ pơjei găh kơjă tĕch lơ̆m plei teh”.

Sơnăm 2023, dêh char Lâm Đồng đĭ tech tơ̆ teh đak đe đei 80.600 tân cheh phe găr, đei kơjă hlŏh 180 triu USD, tŏk 9,1% găh kơjă tech pơting hăm khei âu sơnăm sơ̆. Vă hơtŏk pơm hơtŏk kơjă ăn kơ loăi ‘long ‘nâu, kŭm hăm hơnơ̆ng pơih xă teh pơtăm chĕh phe kiơ̆ trong jang kơjăp ‘lơ̆ng đơ̆ng apŭng plenh teh nhen UTZ, 4C, dêh char Lâm Đồng oei akŏm jơhngâm tưk tơiung cheh phe kiơ̆ trong pơtruh tơmam đơ̆ng choh jang xa jơ̆p plei teh.

Kơjă tơmam tơ̆ anih jang chĕh phe Lâm Đồng đei truh 60% anih choh jang xa lơ̆m dêh char, chă lơ tơdrong jang ăn kon pơlei. Dang ei, dêh char Lâm Đồng pơjing đei 6 tơring juăt pơtăm cheh phe ‘lơ̆ng, tôch xă vă pơyoa ăn tơdrong hơdrĕng, ot păng tĕch tơ̆ teh đak đe, tơ̆ dôm apŭng: Di Linh, Lâm Hà, Bảo Lâm, Đức Trọng, plt Đà Lạt păng apŭng Lạc Dương akŏm đĭ đăng teh xă hlŏh 100 rơbâu ha. Kŭm hăm jang kiơ̆ ki thuơ̆t vei rong, dêh char Lâm Đồng oei năng kăl truh tơdrong tơmât yoa kơmăy kơmŏk đơ̆ng rŏng kơ phĕ, iŏk yoa ‘mơ ‘met unh hơyuh lơ̆m tơdrong sơ̆k hơdrĕng chĕh phe.