Tân Lập jĭ 1 lơ̆m 3 xăh kơ apŭng Kon Rẫy, dêh char Kon Tum ưh đei ƀak si. Y si Đa khoa Nguyễn Thị Thanh Tuyền, Kơdră vei lăng Hnam pơgang xăh Tân Lập tơroi, tơdrong tơm ‘nŏh khei 1 âu ki ƀak si bơ̆ jang tơ̆ Hnam pơgang đei iŏk năm jang tơ̆ Hnam pơgang Đa khoa tơring Đăk Rve. Ưh pă đei ƀak si, tơdrong jang đơ̆ng Hnam pơgang xăh Tân Lập ưh gan ‘lơ̆ng, ƀât lăp lơ kơmăy kơmŏk đei tơlĕch jên răt hơmet dang ei ưh đei yoa kiơ: “Mưh ưh đei ƀak si ‘nŏh 1 kơsô̆ kơmăy kơmŏk kăl đei ƀak si ‘mơ̆i gơ̆h yoa nhen siêu âm, pơtŏ plei nuih ‘nŏh tơ̆ xăh ưh đei yoa kiơ. Đei 1,2 tơdrong jang ki thuơ̆t tơ̆ xăh kăl đei ƀak si 'mơ̆i gơ̆h jang, pơgang kŭm thoi noh 'năi, hnam pơgang đei ƀak si 'nŏh pơgang gơ̆h ăn yoa”.

Tơ̆ apŭng Kon Rẫy, dêh char Kon Tum, tơdrong ưh kơmăh ƀak si đei đơ̆ng lơ sơnăm bơih. Sơnăm 2023 Hnam pơgang apŭng đei pơjao iŏk 32 ‘nu ƀak si, mă lei mă tơpă lăp iŏk đei 17 ‘nu ƀak si đĕch. Tơdrong ƀak si apinh năm jang tơ̆ nai păng pơdơ̆h jang kŭm hơnơ̆ng đei ‘năi. Đơ̆ng sơnăm 2019 truh dang ei đei 7 ‘nu ƀak si apinh pơdơ̆h jang, oei hnam pơgang ‘nŏh ưh kơ đei chă dơ̆ng bơngai jang yơ.

Ƀak si Nguyễn Luận, Phŏ Kơdră vei lăng Hnam pơgang apŭng Kon Rẫy tơroi, tơdrong ưh kơmăh truh 15 ‘nu ƀak si oei pơm ăn hnam pơgang tơƀâp lơ pơmat tat lơ̆m tơdrong pơtho pơhrăm, hơtŏk đon rơgei kŭm nhen khăm hơmet jĭ ăn kon pơlei: “Ưh kơmăh ƀak si ƀơm ưh ‘lơ̆ng truh tơdrong khăm hơmet jĭ, vei lăng jơhngâm pran ăn kon pơlei păng bơ̆ jang tang găn jĭ tơring, mă loi mưh jang kiơ̆ ki thuơ̆t ‘nao vă hơtŏk tơdrong đei yoa đơ̆ng vei lăng jơhngâm pran ăn bơngai jĭ, găn ƀiơ̆ tơdrong chơ ba bơngai jĭ năm tơ̆ hnam pơgang kơpal jing hiong huach lơ jên lơ̆m tơdrong khăm hơmet jĭ”.

Anih jang pơgang dêh char Kon Tum dang ei đei 539 ‘nu ƀak si, lơ̆m noh tơ̆ dêh char đei 294 ‘nu ƀak si, tơ̆ apŭng đei 146 ‘nu ƀak si păng tơ̆ xăh đei 99 ‘nu ƀak si. Ƀok thây pơgang rơgei, Ƀak si CKII Trần Ái, Phŏ Kơdră Anih vei lăng jang pơgang dêh char Kon Tum ăn tơbăt, đơ̆ng dang ei truh sơnăm 2030 dêh char kăl đei dơ̆ng dang 100 ‘nu ƀak si vă tơmât, tơplih ‘nao pơm lăp hăm kơsô̆ đei đơ̆ng 10,5- 11 ‘nu ƀak si ăn 10.000 ‘nu kon pơlei, kơplăh ‘nŏh tơdrong iŏk ƀak si mât bơ̆ jang oei tơƀâp lơ tơdrong pơmat tat: “Iŏk bơngai jang tơ̆ hnam pơgang tơring ‘nŏh tôch pơmat tat. Nhen thoi sơnăm 2023 hăm tơdrong hơgăt iŏk bơngai jang tơ̆ hnam pơgang tơring ‘nŏh 108 ‘nu ƀak si mă lei nhôn lăp iŏk đei 23 ‘nu ƀak si đĕch. Pơmat tat dơ̆ng ‘nŏh jĭ đe ƀak si hŏk đang đăi hŏk chính quy đa khoa hui bơngai năm jang tơ̆ xăh, tơ̆ apŭng, ưh ‘mĕh năm jang tơ̆ noh. ‘Nâu jĭ 1 tơdrong tôch pơmat tat hăm nhôn”.

Tơ̆ hơnăp tơdrong ưh đei tôm ƀak si, anih jang pơgang dêh char Kon Tum oei tơjră kiơ̆ trong tơplih ƀak si năm bơ̆ jang tơ̆ dôm tơring; athei ƀak si tơ̆ dôm Hnam pơgang xăh jê̆ hnam pơgang apŭng năm jang tơ̆ tơring hơtăih yăih dăh mă tơring đei lơ bơngai jĭ… Mă lei, ‘nâu jĭ trong jang pơgia dang ei đĕch. Găh đunh ning mônh kơnh, anih jang pơgang dêh char Kon Tum kăl đei lơ trong jang ‘lơ̆ng vă sek tơlang tôch tơdrong ưh kơmăh ƀak si nhen ‘nŏh jĭ ăn năm hŏk pơhrăm kiơ̆ kư tuyên.

‘Nao âu tơ̆ jơ bơ̆ jang hăm Khul jang đơ̆ng Khul kơdră teh đak, yă Y Ngọc, Phŏ Kơdră vei lăng kon pơlei dêh char Kon Tum đei nơ̆r apinh hăm Khul kơdră teh đak set hơlen, đei trong tơgŭm hơdrô̆ ăn tơdrong pơtho ƀak si tơ̆ tơring, tơgŭm ăn dêh char hơmet pơ ‘lơ̆ng tơdrong ưh kơmăh ƀak si tơ̆ tơring nhen hrei ‘nâu. Yă Y Ngọc oei akhan, tơdăh ưh đei trong tơgŭm pơtho pơhrăm ƀak si jĭ bơngai kon kông, bơngai arih xa kơtă tơ̆ tơring ‘nŏh đơ̆ng 5 - 10 sơnăm dơ̆ng tơ̆ tơring hơtăih yăih, tơring kon pơlei kon kông lơ̆m dêh char Kon Tum oei hơnơ̆ng ưh đei ƀak si.