Vă jê̆ 12 jơ ‘năr dơ̆ng, ‘nhŏng Nguyễn Anh Minh, 40 sơnăm, oei tơ̆ Bình Tân iŏk đei chih tơroi đơ̆ng Hnam pơgang pham păng ƀet tơmơ̆t pham pơlei tơm Hồ Chí Minh roi tơbăt 1 ‘nu bơngai jĭ kâp kư̆u, ưh kơ măh pham dêh, kăl kơ ƀet tơmơ̆t tiểu cầu đơ̆ng grŭp pham khăi B Rh- dei dei. Sư ưh kơ sŏng sa ‘năr dơ̆ng hloi vă vei ‘lơ̆ng pham păng hăt hot hao gre tŏk bŏk ‘năr tŏ, mơ̆t tơ̆ hnam pơgang plang song 250ml tiểu cầu tơtom ăn bơngai jĭ. ‘Nhŏng Minh ưh pă ƀlŏk ‘nâu jĭ ‘măng mă dôm sư hŭt mơ lôh mơ lônh tơdrong jang tĕch mơdro păng pơjao tơmam, hăt hot truh tơ̆ hnam pơgang tơgŭm pham, tơmam pham ăn bơngai nai tŏk bŏk tơ̆ hơnăp tơdrong lôch răm.

Đei ‘măng, hơdrol sơ̆, sư hlôi tang gre gơmăng đơ̆ng pơlei tơm Hồ Chí Minh năm tơ̆ Khánh Hòa vă tơgŭm pham ăn kơ 1 ‘nu hŏk tro drŏ nglo 17 sơnăm đei jĭ ung thư tơ ‘ngăl dêh bơih, kăl kơ tiểu cầu vă pơvei tơdrong hơrih. Jô̆ đơ̆ng sơnăm 2006 năm plang song pham tơgŭm păng ưh kơ ê băt kơ dih găh pham khăi, ‘nhŏng Minh vang mơ̆t lơ̆m Kâu lak ƀô̆ Pham khăi pơlei tơm Hồ Chí Minh (găh Hơnih Plang song pham ‘mêm mơnat pơlei tơm Hồ Chí Minh), truh dang ei, ‘nhŏng đĭ hloh 60 ‘măng pang song pham.

‘Nhŏng Minh oei pơm tăh lơ̆m kơmăy vă tơgoăt dơ̆ng lơ bơngai chă tơgŭm, ling lang asong pham mưh pham khăi kăl kơ ƀet tơmơ̆t dei dei, krao hơvơn, păr ang nơ̆r pơma plang song pham dŏng bơngai:

“Kơsô̆ pham Rh- khăi lơ̆m tơpôl găh lơ ‘noh yua đơ̆ng lơ kon pơlei tam mă năm plang song pham. Tơdăh nhen kon pơlei năm plang song lơ ‘noh gô chă ƀôh đei dơ̆ng tôch kơ lơ bơngai đei grŭp pham khăi. Ĭnh vang mơ̆t lơ̆m Kâu lak ƀô̆ Pham khăi, mă hơdrol ‘noh ĭnh ‘meh vei lăng kơdih athei tơgoăt hăm dôm đe‘nhŏng, đe mŏ, đe oh hơdai grŭp pham hăm băl vă tơgŭm băl. Tơdrong mă 2 ‘noh ba năm tơgŭm bơngai nai ‘noh ba athei pran jăng.”

Oei ‘nhŏng Cao Minh Hải đei lơ̆m hơkâu grŭp pham AB Rh-, jĭ grŭp pham khăi hloh tơ̆ Việt Nam, hlôi tơgoăt đei vă jê̆ 40 ‘nu đei pham lei lăi, tơdrong tơm ‘noh jĭ pơm liơ mă dŏng đei lơ bơngai hloh. Mĭnh ‘nu lơ̆m grŭp ‘noh jĭ 1 bơngai đei jơhngơ̆m đon ‘lơ̆ng”, bu kŭm hlôi 20 ‘măng plang song pham, pơ đĭ hloi tơ̆ pơlei tơm Hồ Chí Minh păng dôm dêh char tơ jê̆. Jên năm vih vơ̆t, sŏng sa, ƀĭch oei đơ̆ng dôm ‘măng năm tơ̆ dêh char plang pham, đe sư tăh jên kơdih ngăl, ưh kơ iŏk tơgŭm hơyơ đơ̆ng bơngai jĭ. Kơdih kâu ‘nhŏng Hải ưh pă đei ƀlŏk đĭ hlôi plang song dôm ‘măng ăn kơ lơ bơngai jĭ kâp kư̆u. Kư̆ mă đei jơhngơ̆m pran păng kĕ năm hrĕnh hloh vă dŏng bơngai jĭ ‘noh sư ling lang năm.

Ƀlŏk dơ̆ng 1 tơdrong gơmăng sơng sơnăm ‘nao, iŏk đei tơroi kăl kơ pham vă ƀet tơmơ̆t ăn 1 ‘nu drŏ kăn vă rơneh ‘năr Mônh Tết 2022, ‘nhŏng Hải hlôi ‘măn năr mă blŭng sơnăm ‘nao vă gô plang song phang:

“Kơplăh doh ĭnh lăp tơchĕng akhan năm dŏng tơgŭm 1 ‘nu ‘noh gĭt kăl hloh. Hăm đon tơchĕng ‘noh, bơngai mĕ khan vă rơneh 10h mă lei đơ̆ng 6jơ ĭnh đĭ gô tơ̆ Hnam pơgang Từ Dũ tang găn hiă hơmơt kơ bơngai mĕ rơneh hrôih. Tôch kơ pŭn ‘noh năr ‘noh lăp kăl kơ plang song ƀlep 1 tơpu pham đĕch. Tơ oei gô truh 2jơ kơ sơ̆ ‘noh hnam pơgang tơroi mĕ kon hlôi hlang bơih. Đơ̆ng rŏng âu ĭnh hlôi tơgoăt dơ̆ng hăm mĕ nge, dang ei bơngai mĕ kŭm tŏk bŏk vang mơ̆t lơ̆m grŭp vă năm tơgŭm dôm bơngai nai tơ̆ Bà Rịa Vũng Tàu”.

Kŭm hăm đon tơchĕng ling lang plang song pham asong ăn dôm kơtoh pham, mŏ Nguyễn Thị Vân Hiền, 42 sơnăm tơbăt, mŏ ling lang ‘meh đei jơhngơ̆m pran hơnơ̆ng vă gơh asong pham ăn bơngai jĭ. Hơdrol ‘noh, mŏ Hiền hlôi plang hăt hot ăn kơ 1 ‘nu hơioh 2 sơnăm jĭ đei grŭp pham khăi, ƀơ̆t mă mŏ ‘nao yak hloh lơ năr krŏng gơmăng, păng ƀlă kơ ‘noh pham ưh kơ ‘lơ̆ng, mŏ hơngơt hloi. Đơ̆ng rŏng dôm ‘măng plang song pham, mŏ Hiền đa tăh lơ̆m dôm trang mạng tơpôl, ưh kơ sĭ vă “pơ ang”, mă vă lang să nơ̆r pơma plang song pham dŏng ‘noh jĭ tơgŭm ăn kơ dih kâu:

“Dôm đe bôl buăl ngôi hăm ĭnh tă kơ đei ĭnh pơtrŭt năm plang song pham ngăl. Mă mônh ‘noh jĭ vei lăng đei jơhngơ̆m pran kơdih kâu. Mă tơpă ĭnh ưh kơ đei tơchĕng akhan plang song pham ‘noh ĭnh tŏk bŏk asong ăn mă tơm ‘noh jĭ ĭnh tŏk bŏk mong akŏm, nhen 1 tơdrong pơ kom đơ̆ng kơdih. Dang ei ĭnh plang song, truh ƀơ̆t ĭnh đei tơdrong, tơƀơ̆p 1 tơdrong truh kăl kơ pham ‘noh kŭm gô đei lơ bơngai ăn kơ ĭnh.”

 Kiơ̆ kơ Anih ƀet tơmơ̆t pham- Hnam pơgang Chợ Rẫy, rim năr hơnih mong pham mong răk jô̆ păh lăp 5.000- 7.000 tơpu pham, mă lei pham Rh– đei tôch kơ tŏ sĕt, dang 20 tơpu tơ̆ đĭ đăng dôm grŭp pham. Thạc sĩ Phạm Lê Nhật Minh, Phŏ Kơdră Anih jang roi tơbăt, rim năr tơ̆ âu pơtruh ăn Hnam pơgang Chợ Rẫy păng hloh 62 hnam pơgang nai đơ̆ng 500- 700 tơpu pham păng tơmam pham, lơ̆m noh lăp đei 0,1% grŭp pham khăi Rh-. Đei dôm khei ‘năr, tôch kơ lơ bơngai jĭ kăl kơ pham khăi hrơ̆ch 1 măng, Anih jang ưh kơ măh pơtruh păng athei krao hơvơn bơngai ăn pham dei dei.

Tơ̆ âu, kơsô̆ bơngai ăn pham pơklăm dơ̆ng đei 66%, tôch kơ lơ pơting hăm dôm anih ƀet tơmơ̆t pham lơ̆m teh đak. Ƀok Phạm Lê Nhật Minh apĭnh, kăl kơ đei dôm trong jang tơgŭm hơdrô̆ ăn dôm bơngai plang song pham mưh kăl hloh:

“Dôm bơngai plang song pham ‘noh tôch kơ ‘lơ̆ng. Đe sư đei hlôh vao ‘noh đe sư đei lơ̆m hơkâu pham gĭt păng ling lang plang song pham mưh bơngai jĭ kăl. Tơdrong ‘noh tôch kơ ‘lơ̆ng păng pôk pơ ư. Nhôn ‘meh vă kon pơlei vang jang lơ hloh dơ̆ng tơdrong jang plang song pham tơgŭm”.

Ưh kơ kăl pôk pơ ư, asong tơmam dăh mă răp gô ‘mong plơ̆ hơ yơ ăn tơdrong jang plang song pham đơ̆ng kơdih, dôm bơngai đei jơhngơ̆m đon ‘lơ̆ng chă tơgŭm đe ‘noh lăp ‘meh dŏng đei bơngai đĕch. Đe sư nhen dôm găr tơmo gĭt rang chơ chĕr, rim năr oei tŏk bŏk păr ang jơhngơ̆m đon chă tơgŭm truh rim bơngai. Yua kơ tơdăh roi ‘năr roi đei lơ bơngai plang song pham, gô ưh pă đei pham khăi, gô roi ‘năr roi lơ bơngai đei dŏng tơtom hloh.