VOV4.Bahnar - Hăm vă jê̆ 100% ŭnh hnam bơ ngai Bahnar arih sa đơ̆ng lơ sơ năm kơ âu, plei Dơk Rơng, xăh Glar, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai jĭ 1 lơ̆m pơ lei tôch rơ gei mưh bơ̆ jang Tơ drong jang tơm kơ tĕh đak găh pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao. Kŭm hăm khul kơ dră tơ ring, mih ma duch nă tơ̆ pơ lei đei đon krao hơ vơn băl vang bơ̆ jang kiơ̆. Gơ nơm thoi nŏh, um ai pơ lei âu roi đunh roi ‘lơ̆ng rŏ, tơ gop jang kĕh dôm tơ drong hơ găt, hơ nhăk xăh Glar jing 1 lơ̆m dôm xăh tơ ring tơ rang ‘nao kơ apŭng Đak Đoa.

Plei Dơk Rơng, xăh Glar, apŭng Đak Đoa dôm năr hơ tuch sơ năm, kon pơ lei hăt hot kơ ot cheh phe đơ̆ng rŏng đĭ sơ̆k kro. ‘Noh jĭ iŏk yua jang sa đơ̆ng rim bơ ngai đơ̆ng rŏng 1 sơ năm jang sa gleh hrat. Trong mơ̆t lơ̆m pơ lei hlôi đei pơm ƀê tŏng kơ jăp ‘lơ̆ng. Ŭnh hnam mŏ Amye oei ƀơ̆t blŭng

 pơ lei hăm hnam man ‘lơ̆ng să sap, đei cham să pơm hăm ƀê tŏng tơ̆ găh hơ năp vă sơ̆k cheh phe. Mŏ Amye tơ băt:

“Sơ̆ tơ drong arih sa mơ mat tat dêh, iŏk đơ̆ng pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao ĭnh đei gơh hŏk trong pơ tăm cheh phe hơ nhăk ăn iŏk yua mŭk drăm. Dang ei rim sơ năm ưh jô̆ jên jang, ŭnh hnam đei iŏk yua dang 200 triệu đơ̆ng pơ tăm cheh phe. Dôm sơ năm hơ drol ĭnh kŭm pơ̆n man ‘nao hnam pơ bŭng thái đei kơ jă 700 triệu”

‘Ngoăih kơ pơ tăm cheh phe, kon pơ lei plei Dơ̆k Rơng oei đei hloh 50 hek tar ƀa đak, 1 sơ năm ăn iŏk yua 2 pơ yan. Dôm sơ năm hơ drol tơ drong kĕch yuă ƀa gleh hrat yua ưh kơ đei trong mơ̆t tơ̆ chŭn. Dôm kơ ƀao ƀa athei đei tung tôi đơ̆ng chŭn tăh tơ̆ gre hon đa chơ ƀrŏk tơ̆ hnam kơ na gleh hrat. Đơ̆ng sơ năm 2019, ƀơ̆t đei trong jang păng ming man trong truh tơ̆ chŭn, kon pơ lei hlôi đei gre kơ măy choh năm truh tơ̆ chŭn na vă chơ ƀa. ‘Nhŏng Uê, oei tơ̆ plei Dơk Rơng, hlôi plang vă jê̆ 100m2 teh vă pơm trong tơ roi:

“ Trong hơ drol ki iĕ, năm vih vơ̆t mơ mat tat, sơ năm năm 2019 pơ lei hăm xăh đei trong jang pơ̆ih să trong ‘noh ŭnh hnam kŭm chu plang song vă pơ̆ih să trong. ‘Noh ĭnh kŭm hơ dai hăm kon pơ lei hôp dơ̆ng păng kŭm drơ̆ng nơ̆r ‘noh plang song teh vă pơ̆ih să năm vih vơ̆t vă kon pơ lei cho tơ mam đơ̆ng choh jang lơ̆m pơ yan kĕch yuă hiôk ƀiơ̆. Hnam nhôn đei 4  sao chŭn na, đơ̆ng năr trong să tơ drong chơ chuĕn ƀa kơ hnam nhôn hăm kon pơ lei đơ̆ng chŭn ƀrŏk ƀônh ƀŏ hloh.”

Hnam hŏk hôp pơ lei đei pơm đơ̆ng jên mong jang sa kơ kon pơ lei

Ƀok A Miên, ƀok pơ gơ̆r pơ lei Plei Dơ̆k Rơng tơ roi dơ̆ng, lơ̆m sơ năm 2013, kon pơ lei hlôi tơ lĕch đon tơ chĕng iŏk yua têh atŭm kơ pơ lei să 1,6 hek tar vă pơ tăm cheh phe. Truh pơ yan phĕ đơ̆ng rŏng kơ tĕch tơ mam, gô tăh tơ mơ̆t lơ̆m jên mong atŭm kơ pơ lei vă pơ yua ăn dôm tơ drong atŭm. Ƀôh hơ dăh nhen Hnam hŏk hôp tơ pôl kơ pơ lei đei ming man hăm jên hloh 300 triệu hlak jên đơ̆ng jên mong jang sa kơ kon pơ lei lơ̆m pơ lei. ‘Ngoăih kơ ‘noh kon pơ lei oei chă tơ gop kơ dih hloh 500 năr jang vă pơm trong kon pơ lei năm, pơm trong glung lơ̆m pơ lei tơ gŭm kon pơ lei chơ chuĕn tơ mam đơ̆ng choh jang sa ƀô̆nh ƀŏ. Kon pơ lei oei chă tơ gop kơ dih hloh 60 triệu hlak jên man dur var, ‘măng jang ăn hnam trưng hŏk jăl 1 lơ̆m pơ lei. Ƀok A Miên, ƀok pơ gơ̆r pơ lei plei Dơ̆k Rơng tơ băt, pơ lei đei 230 ŭnh hnam, lăp oei pă 10 ŭnh hnam dơ nuh hin, iŏk yua jô̆ păh lăp kơ̆l bơ ngai sơ năm âu ki đei 41 triệu hlak jên.

“Vă đei jơ nei nhen năr ‘nâu tơ drong arih sa tôm, păng phĭ tơ nŏ hloh ‘noh kon pơ lei hlôi hơ drin jang sa, 1 jơ hngơ̆m đon hăm băl. Jĭ Covid đei ƀôh krê hơ mơt kơ na kon pơ lei roi hơ drin hloh dơ̆ng. Đơ̆ng tơ drong plang song teh pơm trong, trong nơ năm ‘lơ̆ng, tơ drong arih sa ƀrư̆ ƀrư̆ hơ tŏk tơ iung ‘noh kon pơ lei roi 1 jơ hngơ̆m đon hăm băl hloh.”

Ƀok Bùi Quang Thoại, Phŏ Kơ dră Anih vei lăng kon pơ lei xăh Glar tơ roi: Jang kiơ̆ tơ drong jang tơm kơ teh đak găh pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao đơ̆ng sơ năm 2011 truh dang ei kon pơ lei plei Dơk Rơng hlôi đei tơ gop tôch kơ lơ. Lơ̆m noh, trong hơ vơn kon pơ lei hăm jên mong atŭm kơ pơ lei vă pơm hnam hŏk hôp pơ lei kŭm nhen ming man trong nơ năm lơ̆m pơ lei păng dôm tơ drong jang hơ dăh nai hai.  Jơ nei âu tơ gŭm xăh đei drơ̆ng ăn jang đang ‘lơ̆ng tơ ring tơ rang lơ̆m sơ năm. Iŏk yua âu đei tơ drong tơ gop tih tên đơ̆ng kon pơ lei plei Dơk Rơng.

“Hơ tuch sơ năm 2020 đơ̆ng rŏng kơ hơ len lăng, plei Dơk Rơng kŭm đei Anih vei lăng kon pơ lei apŭng drơ̆ng ăn ‘noh plei jang đang ‘lơ̆ng tơ ring tơ rang ‘nao. Mă loi ‘noh kon pơ lei lơ̆m pơ lei hlôi vang tơ gop găh năr jang, jên, plang song teh păng kon pơ lei năm vih vơ̆t tôch kơ hiôk. Kon pơ lei hlôi băt đei tơ drong gĭt kăl lơ̆m tơ drong pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao, pơm ăn um ai tơ ring tơ rang roi ‘năr roi tơ plih ‘lơ̆ng, tơ drong arih sa kon pơ lei roi ‘năr roi hơ tŏk tơ iung hloh.”

Kon pơ lei tơ̆ Plei Dơk Rơng jing pơ drŏng đei ƀôh gơ nang đơ̆ng pơ nam jang sa

Dôm hnam ‘nao ‘lơ̆ng đei kơ jă kơ ti hlak jên ưh pă jing um rup hui kơ tơ ƀơ̆p kơ plei Dơk Rơng, xăh Glar. Ƀơ̆t tơ drong arih sa tơ mam drăm roi ‘năr roi sơ đơ̆ng ‘noh tơ drong arih sa jơ hngơ̆m đon kơ kon pơ lei đei hơ tŏk ‘lơ̆ng. Lơ̆m lơ sơ năm kơ âu, plei Dơk Rơng ưh kơ đei tơ drong hơ yơ ƀơm truh ưh kơ sơ đơ̆ng, rim kơ jă kăp gĭt joh ayŏ, oei sa ‘lơ̆ng hơ iă joăt joe đei tơ iung ming. ‘Nâu jĭ jơ nei tơ găl ăn dôm kon pơ lei pơ̆n tơ chĕng, pơ̆n jang. Tơ gŭm đe sư hơ nơ̆ng yak hloh pơ jing tơ drong arih sa phĭ tơ nŏ lơ̆m hơ găt teh pơ lei pơ la.

                                                                          Hoàng Qui: Chih

Thuem: Tơ blơ̆