Tơ̆ apŭng Tu Mơ Rông, dêh char Kon Tum, yua đơ̆ng đei lơ hơbong thong đak kông kơ jung, hơgăt ƀa đak ‘noh iĕ le ưh kơ gơh ming man dơnâu mong đak xă, hăm jơhngơ̆m đon ưh kơ răp gô, pơ mơ̆ng lơ̆m tơdrong tơmơ̆t jên jang đơ̆ng Teh đak, kon pơlei Xơ đăng lơ̆m apŭng hlôi kơ chăng, chă pơm kơ dih dôm jĭt tŏ hơbong đak iĕ pơ ro đak tơ̆ chŭn na pơyua ăn rei pơtăm vei sơđơ̆ng phe sa ƀa sŏng păng đei tơdrong arih sa roi ‘năr roi phĭ tơnŏ.

Tŏk bŏk ‘năr tŏ hlơ hlĕng, đak ro đơ̆ng hơbong mong đak kơ jung truh 1km yua đơ̆ng kon pơlei plei Long Láy 2 păng Ba Tu 2, xăh Ngọc Yêu, apŭng Tu Mơ rông pơ tơm băl chă pơm kơ dih oei ro hơnơ̆ng tơruih ăn kơ chŭn na Đăk Kring să 8hek tar. Dơnâu mong đak iĕ ‘noh iŏk đak đơ̆ng đak glung lơ̆m bri đei kơ dih, trong hơbong pơ ro đak đei sir rŏk kiơ̆ dôm jih kông. Tơ̆ dôm hơ nih pŭng dăh mă hơnih ‘meh đak ro kiơ̆ kơ dih ‘meh, kon pơlei yua ‘long gol đang kơ ‘noh blăh tŏk bŏk, koer hŭt sơ̆l pơm jing bơng pơ trơp hăm băl pơ ro đak. ‘Nhŏng A Thoát, bơngai pơ gơ̆r pơ lei plei Long Láy 2 tôch kơ chhôk hơiă ƀơ̆t tơ roi găh hơbong đak iĕ hơiă păng đei yua lơ đơ̆ng kon pơlei 2 pơlei: “Ƀar pơlei akŏm pơma dơnuh, akŏm 1 giĕng. Trong pơm ‘noh pơma atŭm kon pơlei 1 ƀơ̆r đon đĭ. Kon pơlei vang hơdai băl chă hơvơn, chă pơm kơ dih hơbong vă đei đak vă tơ ruih chŭn na âu. Đei hơbong đak ‘noh pơma atŭm kon pơlei tôch kơ chhôk hơiă.”

Xăh Ngọc Yêu, apŭng Tu Mơ Rông đei 7 pơlei hăm akŏp kơ sô̆ kon pơlei vă jê̆ 1.700 ‘nu păng 98% jĭ kon pơlei bơngai Xơ đăng. Yua đơ̆ng đei lơ hơbong thong đak kông kơ jung, yua thoi noh mă đơ̆ng đei truh 104hek tar teh pơtăm ƀa đak mă lei găh lơ teh iĕ, le kơna khŭl kơdră ưh kơ gơh tơmơ̆t jên jang ming man dôm dơnâu mong đak tih pơyua ăn choh jang sa. Tơ̆ hơnăp yan âu ‘noh kon pơlei lơ̆m xăh kơchăng pơ tơm băl chă pơm kơ dih 19 hơbong đak iĕ kơ chăng đei đak tơ ruih 70hek tar ƀa đak. Ƀok Lê Văn Hoàng, Kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Ngọk Yêu tơbăt, gơ nang đơ̆ng dôm hơbong đak iĕ mă kon pơlei chă pơm kơ dih, dôm sơnăm tơ jê̆ âu ƀa đak kơ xăh ling lang ăn iŏk yua lơ. Kŭm hlôi lơ sơnăm kơ âu kon pơlei ưh pă apĭnh khŭl kơdră tơgŭm phe ƀa dŏng pơ ngot khei ‘năr ƀa tŏk bŏk hoăt. Hơdai hăm ‘noh, kon pơlei kŭm kơchăng kơ dih pơ tơm băl vei lăng bri vă vei đak tơ ruih ăn chŭn na: “Hlôh vao đơ̆ng kon pơlei hrei ‘nâu hăm vei bri vă vei sơđơ̆ng đak ăn hơtŏk tơiung ‘long pơtăm kŭm nhen hrei ‘nâu ‘noh jĭ chă trong vă jang hơtŏk tơiung ‘long pơgang ‘noh kon pơlei jang tôch kơ ‘lơ̆ng. Kon pơlei hơnơ̆ng pơ gơ̆r dăr joang, mă loi ‘noh jĭ hăm dôm hơgăt teh mă hơdrol âu sơ̆ chong mir ‘noh dang ei kon pơlei hlôi akŏm pơtăm dơ̆ng ‘long bri.”

Lơ̆m apŭng Tu Mơ Rông, dêh char Kon Tum dang ei đei 1.270hek tar ƀa đak, vă jê̆ 40 dơnâu mong đak kơ apŭng yua đơ̆ng Teh đak tơmơ̆t jên jang vei sơđơ̆ng đak tơ ruih ăn dang 780hek tar. Hăm vă jê̆ 500hek tar uơ oei dơ̆ng kon pơlei Xơ đăng tơ̆ 11 xăh lơ̆m apŭng chă pơ tơm băl tơgop năr jang pơm dôm hơbong đak iĕ vă đei đak pơ yua ăn choh pơtăm. Ƀok Phạm Xuân Quang, Phŏ Kơdră Anih vei lăng kon pơlei apŭng Tu Mơ Rông, tơbăt yak hơdai hăm kon pơlei, rim sơnăm khŭl kơdră apŭng athei dôm xăh ăn kang ƀô̆ năm dăr hơlen, hơlen lăng hơbong mong đak kon pơlei chă pơm kơ dih.

Hăm dôm hơbong đei teh hơlih dăh mă tơgơ̆ bơng teh đak tơgŭm hơdrao tơmo păng đing nhươ̆ ăn kon pơlei hơmet ming. Gơnang đơ̆ng hơvơn đei tơmam jang, jên jang đơ̆ng kon pơlei, apŭng pơ vei đei pơm tơlĕch păng vei sơđơ̆ng tơdrong sơđơ̆ng phe sa ƀa sŏng: “Apŭng Tu Mơ Rông đei lơ hơbong thong đak kông kơ jung, dôm dơnâu mong đak kăl đei jên ming man lơ. Yua thoi noh kon pơlei chă pơm kơ dih dơnâu mong đak ‘noh apŭng ling lang pơtrŭt păng pơm tơdrong hiôk ăn kon pơlei. Tơdrong jang pơm dơnâu mong đak ‘noh dôm xăh lơ̆m apŭng đei bơ̆jang kiơ̆ ngăl. Dôm xăh đei lơ hơbong thong đak kông kơ jung, mơmat tat ‘noh kon pơlei ling lang đei băt kơdih chă pơm dôm hơbong đak iĕ. Kon pơlei ƀơ̆t mă đei chŭn đak sơđơ̆ng ‘noh jĭ tơdrong hiôk vă vei sơđơ̆ng phe sa ƀa sŏng păng dă ƀiơ̆ kơ hơtŏk tơiung mir roh.”

Gơnang đơ̆ng jơhngơ̆m đon kơchăng, chă pơm kơ dih dôm jĭt hơbong đak iĕ pơ ro đak tơ̆ chŭn, hơgăt chŭn na kơ bơngai Xơ đăng tơ̆ apŭng Tu Mơ Rông, dêh char Kon Tum roi ‘năr roi đei pơih să păng hơtŏk ‘lơ̆ng găh iŏk yua. Vei sơđơ̆ng đei phe sa ƀa sŏng ăn ŭnh hnam, dôm sơnăm tơ jê̆ âu vă jê̆ 7.000 ŭnh hnam kon pơlei Xơ đăng kơ apŭng Tu Mơ Rông hlôi pơ̆n tơmơ̆t jên jang hơtŏk tơiung dôm kơ loăi ‘long pơtăm đei kơ jă mŭk drăm lơ nhen: cheh phe tơ ring tơ ngiĕt, sâm Ngọc Linh, hồng đẳng sâm, mắc ca…Truh dang ei kŭm hăm tơdrong ưh pă đei ŭnh hnam pơ ngot, rim sơnăm apŭng Tu Mơ Rông tơ jur đei đơ̆ng 6-8% ŭnh hnam dơnuh hin lơ hloh tơdrong hơgăt tơ jur dơnuh hin mă dêh char Kon Tum tơlĕch ăn.