Tôch 1 pơyan đei chĕh phe lơ, yă tŏk lơ hlŏh đơ̆ng sơ̆ truh dang ei, kon pơlei tơ̆ plei Đức An, xăh sơlam Thuận An, apŭng Đắk Mil, dêh char Đắk Nông chơt hơiă, chă pơm hơmet ming hnam oei, trong pơlei pơla vă sơng sơnăm ‘nao. 2 păh jih trong pơlei, ƀrông ƀrang pơkao năng roi ‘lơ̆ng hơiă hlŏh dơ̆ng.

Chĕp săng kep tih chă kăt hơmet pơkao, ‘long tơ̆ hơnăp cham hnam, ƀok Nông Minh Thước tơroi, hăm tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao, unh hnam yơ tơ̆ plei Đức An kŭm đei đon jang tôch tơnăp. Mŭk drăm kơ kon pơlei roi đei ƀôh kơna dang ei mih ma duch nă đei tơdrong ‘lơ̆ng vă hơmet ming cham char pơlei pơla.

Kŭm hăm tơdrong ‘lơ̆ng rơgŏh kơ trong nơnăm đơ̆ng pơjing tơring tơrang ‘nao, ƀok Thước oei ƀôh tơdrong ‘lơ̆ng hơiă găh jơhngâm đon ‘mêm băl, tơgŭm băl lơ̆m pơlei pơla, tơdrong pơvei đơ̆ng khul kơdră tơring hăm kon pơlei dơ̆ng: “Inh oei tơ̆ âu đĭ hlŏh 30 sơnăm bơih, năr inh ‘nao truh tơ̆ âu sơ̆, tôch pơmat tat, trong ‘nŏh trong teh, dang ei trong bê tông ngăl bơih, pơma atŭm tơring tơrang ‘nao tơplih tôch ‘lơ̆ng. Rim khul kơdră tơring roi tơbăt ăn kon pơlei, kon pơlei jang kiơ̆ tôch tơnăp, rim tơdrong đei kăn ƀô̆ pơtho ăn kon pơlei pơm kiơ̆ ngăl. Yăn hrei tơring tơrang jang tŏk pran ‘lơ̆ng thoi âu ‘nŏh hơiă dêh”.

Ƀok Tôn Quốc Trưởng, ƀok pơgơ̆r plei Đức An (xăh Thuận An, apŭng Đắk Mil, dêh char Đắk Nông) ăn tơbăt, pơlei đei hlŏh 400 unh hnam, đơ̆ng sơnăm 2022 đĭ pă đei unh hnam tơnuh bơih. Teh jang xa đei hlŏh 560ha chĕh phe, sầu riêng, tiu hơnhăk ba iŏk yoa kơjăp; dôm trong jang xa hơdoi, pơm tơlĕch tĕch mơdro tơmam đơ̆ng choh jang xa đei hlôi đei pơjing, lơ unh hnam jang xa tŏk jing pơdrŏng, đei ƀôh. Kŭm hăm adrin jang tŏk mŭk drăm unh hnam, kon pơlei oei mât 1 jơhngâm vang man anih jang, pơm trong lơ̆m pơlei. Lơ trong đei kon pơlei vang tơgop jên tơmam, năr jang đei man kơjăp ‘lơ̆ng, ‘you rơgŏh.

Kiơ̆ ƀok Trưởng, pơlei hlôi jang kĕh tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao ‘lơ̆ng rŏ păng mih ma duch nă oei adrin bơ̆ jang vă tŏk jing tơring tơrang ‘nao rơgei, ‘lơ̆ng rŏ dơ̆ng: “Kon pơlei vang bơ̆ jang dôm tơdrong jang, vang tơgop kŏng, tơgop jên vă man trong, kiơ̆ đơ̆ng noh pơjing đei cham char anih oei xa rơgŏh, ‘lơ̆ng rŏ tơ̆ plei Đức An, adrin năm truh tơdrong pơjing pơlei gơ̆h hơgei dơ̆ng”.

Kiơ̆ ƀok Lê Xuân Lý, Phŏ Kơdră vei lăng kon pơlei xăh Thuận An, apŭng Đắk Mil, sơnăm 2011, tơring tơlĕch tơdrong jang pơjing tơring tơrang ‘nao, blŭng a tôch kơ pơmat tat. Mă lei gơnơm tơlĕch jên jang trŏ tơdrong ‘nŏh jĭ pơm trong kơna tơdrong jang tŏm drăm đei tŏk hrĕnh. Kŭm hăm ‘nŏh jĭ tơdrong vang tơgŭm, mĭnh jơhngâm đơ̆ng kon pơlei kơna dôm tơdrong hơgăt pơjing tơring tơrang ‘nao đei jang kĕh hrôih păng xăh oei tơlĕch dôm tơdrong hơgăt kơjung ƀiơ̆ tơ̆ hơnăp kơnh.

“Sơnăm 2018, xăh Thuận An jang kĕh tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao, kiơ̆ đơ̆ng tơdrong adrin jang ‘nŏh truh đĭ sơnăm 2023 xăh jang kĕh tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao đei ƀôh. Pơjing tơring tơrang ‘nao lăp đei khei ‘năr tơlĕch jang blŭng a đĕch, ưh đei khei ‘năr tôch. Xăh Thuận An oei vă adrin lơ̆m sơnăm 2025 tŏk jing tơring tơrang ‘nao ‘lơ̆ng rŏ dơ̆ng”.

Jĭ tơring choh jang xa rơgei ‘lơ̆ng kơ dêh char Đắk Nông, apŭng sơlam Đắk Mil hơnơ̆ng chih hơdăh, ‘mĕh tơring tơrang ‘nao kơjăp ‘lơ̆ng, tơdrong arih xa kơ kon pơlei hiôk jơnap, athei adrin đơ̆ng jơhngâm kơdih, ưh gơ̆h gô chang gơnang yoa đơ̆ng teh đak tơgŭm. Iŏk kon pơlei pơm tơm, pơm tơ ‘ngla, tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao tơ̆ apŭng Đắk Mil hơnơ̆ng đei chih hơdăh, athei akŏm đei jơhngâm pran kon pơlei, đei kon pơlei vang tơgŭm ăn. Dôm tơdrong jang đei tơlĕch rơđăh rơđong, kon pơlei pơm tơm, kiơ̆ trong “kon pơlei băt, kon pơlei pơma nuh, kon pơlei bơ̆ jang, kon pơlei hơlen năng”, oei dôm anih chĕp kơ̆l đảng, khul kơdră tơring ‘noh hơnơ̆ng yak hơdoi hăm kon pơlei păng anih tĕch mơdro.

Ƀok Nguyễn Văn Tuấn, Kơdră Anih vei lăng choh jang xa păng atŏk tơiung tơring tơrang apŭng Đắk Mil ăn tơbăt, truh dang ei, đĭ đăng 9 xăh kơ apŭng hlôi jang đei tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao, lơ̆m noh đei 3 xăh tơring tơrang ‘nao đei ƀôh. Đon pơhnŏng truh sơnăm 2025 tŏk jing apŭng tơring tơrang ‘nao đơ̆ng apŭng sơlam Đắk Mil hlôi đei jang đang, oei gô anih jang kơpal hơlen năng păng kĭ ăn đĕch.

“Tơdrong jang đei tơring tơrang ‘nao đơ̆ng apŭng Đắk Mil ‘nao lăp jăl hơyak mă blŭng đĕch. Apŭng ưh đei dơ̆ng ƀât dŏh đĕch mă vă hơnơ̆ng tưk tơiung, ‘ngoăih kơ vei lăng ‘lơ̆ng dôm tơdrong hơgăt ‘nŏh adrin jang đei dôm tơdrong hơgăt kơjung hlŏh dơ̆ng. Vă bơ̆ jang đei ‘nŏh, kŭm hăm jên jang đơ̆ng Trung ương, tơring ‘nŏh tơdrong kăl hlŏh dơ̆ng jĭ tơdrong vang tơgŭm đơ̆ng kon pơlei. Mă loi ‘noh mưh bơ̆ jang hơmet ming anih choh jang xa, jang kiơ̆ tŏ ‘mi kial tơplih, pơm thoi yơ vă hơtŏk plei tơmam, pơm hơtŏk tơdrong arih xa, iŏk yoa ăn kon pơlei”.

Iŏk kon pơlei pơm tơm, iŏk choh jang xa pơm anih gơnang vă tưk tơiung jơhngâm pran, dôm tơdrong hơgăt pơjing tơring tơrang ‘nao đơ̆ng apŭng sơlam Đắk Mil pơma adrô̆, dêh char Đắk Nông pơma atŭm oei dar dĕh jang kĕh đang. Dôm anih chĕp kơ̆l đảng, khul kơdră tơring kŭm hăm kon pơlei oei hơnơ̆ng adrin vă năm truh tơdrong pơjing pơlei pơla pơdrŏng đei ƀôh, ‘lơ̆ng rŏ, dôm tơring tơgăl ăn tơdrong arih xa.