Dôm kon pơlei jang chŭn mir hiôk chơt
Thứ bảy, 08:00, 18/03/2023 Phương Chi/Thuem tơblơ̆ Phương Chi/Thuem tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Lơ̆m lơ̆m âu choh jang sa, tơmam đơ̆ng choh jang sa Việt Nam hlôi đei anih dơ̆ng tơ̆ dôm anih tĕch mơdro hơlen hloh, lang să đei dôm tơdrong jang âu gô tơgŭm anih jang choh jang sa Việt Nam hơtŏk tơiung kơjăp, vei sơđơ̆ng pơ đĭ hloi tơdrong ‘lơ̆ng tơmam, vei lăng cham char păng dôm tơdrong tơpôl.

 

 

Tơ̆ Anih jang hơp tak xăh cheh phe Lam Anh plei Tuơh Ktu, xăh Glar, apŭng Đăk Đoa, dêh char Gia Lai, hnam kơ jung pơm hơ nă gŏch ƀrê lai yơ kŭm đei sut rơgoh, rơ ngơp hiôk. ‘Nâu jĭ hơnih pơ tơm blŭng đơ̆ng “ dôm kon pơlei jang chŭn mir hiôk hian tơ̆ groi teh Glar”. Đe sư klăih đơ̆ng tơdrong hre đom hơnơ̆ng, đei arih hiôk hơiă păng kơchăng pơm đei tơmam ‘lơ̆ng hăm bơngai răt yua.

Huch  kơ chŏk cheh phe iŏk đei pơkăp ‘lơ̆ng 3 hơ nglŏng Tơdrong jang Mĭnh xăh 1 tơmam OCOP đei hơnăn kơ hơp tak xăh, ‘nhŏng Suân, bơngai Ba Na, ƀlŏk dơ̆ng 1 tơdrong đơ̆ng hơdrol ki: “Lai yơ kŭm hre. Sơnăm hơ yơ kŭm jên cheh jên yŏng, roi lê̆ đunh ‘noh roi lơ. Lơ bơngai ‘noh tĕch hnam tĕch teh vă kla hre. ‘Nhŏng oh lơ̆m pơlei bu bu kŭm hăl. Sơ̆ yă kiơ kŭm pơgang hoă hŏk, rim ‘nu tă kơ đei 1 tơdrong jĭ   roi năr roi dêh, ‘mê̆ ‘mach cham char dơ̆ng. Thoi noh ‘meh tơplih đon tơchĕng  rim hnam, jang kiơ ‘noh rơgoh ăn cham char, rơ goh ăn plĕnh teh âu, kơ na ĭnh hơdrin jang hăm hơp tak xăh jang tơdrong jang cheh phe rơgoh.”

Pơtăm kiơ̆ trong đei hla ar pơkăp jơ̆p plei teh găh cheh phe rơgoh, vei sơđơ̆ng jơhngơ̆m jăn bơngai pơtăm păng vei lăng cham char (krao kơđeh ‘noh UTZ), lăp đơ̆ng sơnăm blŭng a, jên tơmơ̆t jang hlôi tơ jur hloh 50% pơ têng hăm hơdrol. Trong jang chŭn mir kơ jăp đei hơtŏk ƀơ̆t kon pơlei Ba Na tơ̆ apŭng Đăk Đoa lăng ƀôh tom băt, chĕp, pel đei hơ kâu plei đum mă Hơp tak xăh Lam Anh răt iŏk hăm kơjă măk hloh 2 ‘măng klĕp truh hloh 3 ‘măng pơtêng hăm anih tĕch mơdro. Lăp đơ̆ng rŏng 2 sơnăm, tơring tơmam rơgoh hlôi hơtŏk teh pơtăm hloh 100 ‘măng. ‘Nhŏng Uê, bơngai jang lơ̆m Hơp tak xăh Lam Anh ling lang chu năm truh tơ̆ rim mir cheh phe pơtho ki thuơ̆t ăn kon pơlei, vă kơ bu bu kŭm đei arih pran, arih hiôk chơt: “Đơ̆ng sơnăm 2020, 100 ŭnh hnam kŭm vang jang tơdrong ‘nâu. 100 ŭnh hnam lăng pơgar, pơtho tơtă kơ kon pơlei ‘nĕ kơ pruih pơgang ‘nhĕt, pơ gang kơ ƀĭnh mă teh đak kơ̆m, yua tơmam rơgoh. Ĭnh năm pơtho, năm tơ̆ hơ yơ bu bu kŭm kiơ̆.”

Vă vei kơ jăp tơdrong tĕch mơdro ăn bơngai jang lơ̆m hơp tak xăh hăm kơjă lơ ƀiơ̆, athei tơroi truh trĕng lăng tơdrong jang đơ̆ng Kơdră chĕp kơ̆l Hơp tak xăh. Lê Hữu Anh rơneh sơnăm 1986 jĭ bơngai đon tơchĕng tơplih yih hloh yua kơ hơdrol sơ̆, ŭnh hnam sư ‘noh anih tĕch phŏng, pơgang vei lăng ‘long pơtăm tih hloh tơ̆ teh Glar. Lăng ƀôh tơdrong kon pơlei jang chŭn mir răt tôch kơ lơ pơgang hoă hŏk vă pruih ăn kơ ‘long cheh phe, sư krao hơvơn kon pơlei hŭt lê̆ tơdrong joăt so vă pơtăm cheh phe rơgoh, kơjăp, vei lăng jơhngơ̆m jăn păng cham char. Kiơ̆ kơ Lê Hữu Anh, ‘noh jĭ trong klăih đơ̆ng dơnuh hin, pơm pơ drŏng kơjăp ăn kon pơlei păng kŭm jing tơ nang ‘măng pơih ăn găr cheh phe tơring ‘nâu yak hơtăih truh lơ anih tĕch mơdro apŭng plĕnh teh: “Tơdăh tam mă đei Hơp tak xăh, tam mă đei tơdrong pơcheh jang, tam mă đei tơdrong tơplih thoi ‘nâu ‘noh kon pơlei jang chŭn mir tă kơ jang kiơ̆ joăt joe. Bơ̆n mơ̆t jang ‘noh sư tơplih, mă tơplih ‘lơ̆ng păng athei băt hơdăh sư ‘noh tơdrong jang đunh đai. Bơ̆n pơm trong tơlĕch jang đunh đai, kơjăp, mă sư kŭm lăp ‘lơ̆ng.”

Đơ̆ng dôm kon pơlei jang chŭn mir tơpăt ‘lơ̆ng gô đei 1 anih jang choh jang sa rơgoh, 1 tơpôl pran jăng. Tôch kơ chhôk hơiă, trong jang chŭn mir tơnăp, kơ jăp âu đei ƀrư̆ ƀrư̆ lang să, đơ̆ng dôm bơngai đei jơhngơ̆m hơdrin nhen “ dôm kon pơlei jang chŭn mir hiôk hian” tơ̆ xăh Glar, ăn kơ bơ̆n tơdrong hơmĕng găh dôm tơring pơlei pơla ‘nao jang tŏk kơ jăp.

 

Phương Chi/Thuem tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC