VOV4.Bahnar - Lơ̆m dôm sơ năm âu ki, đei tơ drong tơ gŭm đơ̆ng Anih tơm Khoa hŏk păng Kơ măy kơ mŏk, 14 tơ drong jang găh Tơ drong jang “ Tơ gŭm tơ mơ̆t yua, pơ tho khoa hŏk păng kơ măy kơ mŏk hơ gei pơ trŭt hơ tŏk tơ iung mŭk drăm – tơ pôl tơ ring tơ rang, tơ ring rgoi kông, tơ ring kon pơ lei kông jăl jang 2016 – 2025” (krao kơ đeh ‘noh tơ drong jang tơ ring tơ rang groi kông) hlôi đei tơ lĕch jang kiơ̆ tơ̆ dêh char Gia Lai. Dôm tơ drong jang hlôi tơ gŭm hơ tŏk ‘lơ̆ng tơ drong pơm tơ lĕch, hơ nhăk ăn iŏk yua mŭk drăm ‘lơ̆ng ăn kon pơ lei.

‘Nhŏng Rơmah Hyoech (bơ ngai Jarai) oei tơ̆ xăh Ia Kly, apŭng Chư Prông, dêh char Gia Lai jĭ 1 lơ̆m dôm ŭnh hnam vang jang tơ drong jang “ pơ jing tơ drong jang tơ mơ̆t yua khoa hŏk kơ măy kơ mŏk hơ gei hơ tŏk tơ iung cheh phe” găh tơ drong jang tơ ring tơ rang tơ ring groi kông đơ̆ng sơ năm 2019. Vang jang tơ drong jang, ‘nhŏng đei pơ tho ki thuơ̆t vei lăng hơ dai hăm tơ ruih ‘mơ ‘met ăn kơ 2hek tar cheh phe kơ ŭnh hnam. Truh dang ei, pơ gar cheh phe kơ ŭnh hnam sư ăn iŏk yua jô̆ păh lăp dang 5 tấn cheh phe găr 1 sơ năm, lơi dang 70 triệu hlak jên.

        “Tơ drong jang hlôi tơ gŭm ăn kơ ĭnh găh đing iĕ kơ toh ‘mơ ‘met đak, hơ drĕch cheh phe păng phŏng. Ĭnh ƀôh ‘mơ ‘met đei tôch kơ lơ kŏng vei lăng kŭm nhen săy phŏng; pơ gar cheh phe bluh jing ‘lơ̆ng”.

        Ŭnh hnam mŏ Đinh H’man, plei Hvắc, xăh Ayun, apŭng Chư Sê jĭ ŭnh hnam đei khŭl kơ dră tơ ring tơ gŭm tơ plih đơ̆ng ‘long pơ tăm ưh kơ đei plei lơ jing pơ tăm hơ ƀo Mi. Iŏk đơ̆ng đei rơ̆ih vang jang tơ drong jang pơ tăm hơ ƀo, ŭnh hnam mŏ Đinh H’man hlôi đei tơ gŭm hơ drĕch ‘nao hơ dai hăm trong pơ tăm hơ gei đơ̆ng ƀơ̆t rei hơ drĕch truh gơ̆ tĕch. Kŭm kiơ̆ kơ Đinh H’man, pơ yan truh, mŏ gô tơ roi pơ tho ki thuơ̆t pơ tăm păng vei lăng hơ ƀo Mi ăn kơ kon pơ lei lơ̆m pơ lei.

        “Hnam nhôn đei jang ƀum ƀlang bơ̆ih mă lei yua kơ teh jê̆ đak kơ na ƀum ƀlang ‘noh đa lôch, păih xăh kŭm tơ gŭm hơ drĕch hăm phŏng păng pơ tho ki thuơ̆t vă pơ tăm hơ ƀo kơ na nhôn kŭm tôch kơ chơt hiôk yua kơ hơ ƀo jing ‘lơ̆ng, kŭm vă jê̆ gơ̆ tĕch bơ̆ih kơ na ŭnh hnam tôch kơ chhôk hơ iă”.

            Tơ drong jang tơ ring tơ rang tơ ring groi kông tŏk bŏk pơm ăn dôm tơ drong tơ plih ‘lơ̆ng hăm tơ drong hơ tŏk tơ iung mŭk drăm – tơ pôl kơ dôm tơ ring oei mơ mat tat, mă loi ‘noh jĭ tơ ring hơ tăih hơ tŏ, tơ ring kon pơ lei kon kông tơ̆ Gia Lai. Kiơ̆ kơ ƀok Nguyễn Văn Hợp – Kơ dră anih vei lăng găh choh jang sa păng hơ tŏk tơ iung tơ ring tơ rang apŭng Chư Sê, dôm tơ drong jang tơ mơ̆t yua păng dôm tơ drong jang pơ tho khoa hŏk păng kơ măy kơ mŏk hơ gei lơ̆m tơ drong choh jang sa- bri ‘long ƀrư̆ brư̆ pơm đei tơ drong tơ plih đon hlôh vao đơ̆ng kon pơ lei lơ̆m choh pơ tăm, tơ gop sơ đơ̆ng kon pơ lei oei sa păng mŭk drăm - tơ pôl tơ ring tơ rang.

        “Dôm tơ drong hơ gei đơ̆ng khoa hŏk đei kon pơ lei sơng iŏk, hlôi tơ plih đei ki thuơ̆t choh pơ tăm đơ̆ng ưh kơ băt tơ mơ̆t yua dôm trong jang khoa hŏk ki thuơ̆t hlôi băt tơ mơ̆t yua khoa hŏk ki thuơ̆t, băt pơ tăm bơ̆n ƀo, pơ tăm ‘nhĕt rong rơ mo păng hơ tŏk tơ iung dôm kơ loăi ‘long pơ gang”.

Tơ drong jang pơ tăm hơ ƀo Mi đei tơ lĕch jang tơ̆ xăh Ayun, apŭng Chư Sê

         Dang ei, Gia Lai hlôi păng tŏk bŏk tơ lĕch jang  14 tơ drong jang găh Tơ drong jang tơ gŭm tơ mơ̆t yua, pơ tho khoa hŏk păng kơ măy kơ mŏk hơ gei pơ trŭt hơ tŏk tơ iung mŭk drăm – tơ pôl tơ ring tơ rang, tơ ring groi kông, tơ ring kon pơ lei kon kông jăl jang 2016 – 2025, hăm akŏp jên jang hloh 99 ti hlak jên. Dôm tơ drong jang hlôi tơ lĕch jang đei 38 tơ drong jang tơ̆ dôm tơ ring; tơ gŭm pơ tho 79 trong jang kơ măy kơ mŏk, dôm trong jang ‘noh jĭ dôm tơ drong ‘lơ̆ng khoa hŏk ki thuơ̆t đei tơ mơ̆t yua lơ̆m pơm tơ lĕch tơ gop hơ tŏk tơ iung mŭk drăm tơ pôl tơ̆ tơ ring hơ tăih hơ tŏ, tơ ring kon pơ lei kon kông. Ƀok Trần Anh Tuấn – Phŏ Kơ dră vei lăng Anih jang Khoa hŏk păng Kơ măy kơ mŏk dêh char Gia Lai tơ băt:

        “ ‘Moi kiơ̆ tơ drong jang âu, kon pơ lei đơ̆ng rŏng kơ tơ lĕch jang dôm tơ drong jang tơ mơ̆t yua dôm tơ drong ‘lơ̆ng khoa hŏk ki thuơ̆t ‘noh tă kơ hơ nhăk ăn iŏk yua lơ hloh pơ têng hăm tơ drong joăt pơ tăm hơ drol sơ̆, đei kon pơ lei lăp đon, tơ gŭm păng hơ nơ̆ng pơ vei vă hơ tŏk tơ iung. Kiơ̆ đơ̆ng noh kon pơ lei kon kông gô vei sơ đơ̆ng đei kon jên iŏk yua tŏk dơ̆ng păng sơ đơ̆ng đei mŭk drăm”.

Kiơ̆ kơ Anih tơm jang Khoa hŏk păng Kơ măy kơ mŏk, Tơ drong jang tơ gŭm tơ mơ̆t yua, pơ tho khoa hŏk păng kơ măy kơ mŏk hơ gei pơ trŭt hơ tŏk tơ iung mŭk drăm - tơ pôl tơ ring tơ rang, tơ ring groi kông, tơ ring bơ ngai kon kông jăl jang 2016-2025 hlôi pơ jing đei tŏ sĕt hloh 1.200 tơ drong jang tơ mơ̆t yua, pơ tho khoa hŏk păng kơ măy kơ mŏk hơ gei đei iŏk yua, đei trong jang lăp hăm tơ ring bri brăh kơ rim tơ ring tơ rang, tơ ring groi kông, tơ ring kon pơ lei kon kông tŏ sĕt bơ ngai. Lơ̆m noh đei tŏ sĕt hloh 30% tơ drong jang bơ̆ jang tơ̆ tơ ring groi kông, tơ ring kon pơ lei kon kông tŏ sĕt bơ ngai. Pơ jing đei tŏ sĕt hloh 20% tơ drong jang hơ dai tơ mơ̆t yua khoa hŏk păng kơ măy kơ mŏk kiơ̆ kơ jă tơ mam, pơm tơ drong jang sa ăn kon pơ lei. Pơ jao đei tŏ sĕt hloh 1.500 ‘măng kơ măy kơ mŏk ‘nao, hơ gei lăp hăm rim tơ ring, pơ trŭt hơ tŏk tơ iung mŭk drăm - tơ pôl tơ ring tơ rang, tơ ring groi kông, tơ ring kon pơ lei kon kông tŏ sĕt bơ ngai.

         Tơ pă yan âu tơ̆ Gia Lai, dôm tơ drong jang găh tơ drong jang tơ ring tơ rang, tơ ring groi kông hlôi yak blŭng hơ tŏk đei yua, tơ pă pơm tơ plih hlôh vao, trong jang đơ̆ng kon pơ lei jang chŭn mir. Hăm tơ ring kon pơ lei kon kông tơ̆ dêh char, tơ drong jang hlôi tơ gŭm dôm ki thuơ̆t hơ gei đei tơ mơ̆t yua dơ̆ng jơ̆p jang, hơ tŏk đei tơ drong ‘lơ̆ng, tơ drong pran kơ Gia Lai tơ̆ tơ drong jang choh jang sa.

Hoàng Qui: Chih

Thuem: Tơ blơ̆