Hăm bơngai Xơ Đăng tơ̆ plei Mô Bành 2, xăh Đăk Na, apŭng Tu Mơ Rông, dêh char Kon Tum, tôn chĭng chêng păng tơmam sa joăt joe dang ei hlôi jing tơmam ‘lơ̆ng sơng đei tơmoi tơmang lăng. Gơnang đơ̆ng noh tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao tơ̆ plei Mô Bành 2 kŭm đei lơ tơdrong hiôk. Mŏ Nguyễn Thị Thiên Nga đei ƀă ‘noh bơngai Yuăn, mĕ bơngai Xơ Đăng dang ei pơm phŏ Kơdră Khŭl vei lăng drŏ kăn xăh Đăk Na tơbăt, kon pơlei lơ̆m pơlei tôch kơ chhôk yua kơ đei dơ̆ng 1 tơdrong jang ‘nao, đei iŏk yua hai chĕp răk tơƀăk mong đei kơjă kăp gĭt joh ayŏ joăt joe kơ drĕch hơdrŭng kơdih hai: “Lơ̆m xăh Đăk Na đei chơ kơi đak Siu Puông tôch kơ ‘lơ̆ng, tu đak hlăng rơngơp kon pơlei đei đon băt kơchăng vei lăng cham char bri. Vă pơyua ăn tơmoi tơmang lăng kon pơlei đa pơm pai dôm tơmam sa joăt joe kơ bơngai Xơ Đăng, nhen pơlăh đing, pơlăh lôm, ka tơ ‘ngum lơ̆m đing... Iŏk đơ̆ng năr hơtŏk tơiung đei tơmang lăng tơpôl kon pơlei lui ngeh, jang hơbĕch hơbal ƀiơ̆ tôch kơ lơ.”

Đăk Na jĭ xăh tơring III găh tơring tôch kơ mơmat tat păng hơtăih kơ anih kơdrơ̆m apŭng Tu Mơ Rông, dêh char Kon Tum dang 50km tơ̆ găh pơmơ̆t. Xăh đei 12 pơlei hăm hloh 3.000 ‘nu bơngai vă đĭ đăng ‘noh bơngai Xơ Đăng arih pơmơ̆ng lơ̆m choh jang sa ngăl. Tơ̆ hơnăp yan âu tơdrong arih sa kơ kon pơlei oei lơ mơmat tat, vă pơm hơyak ‘lơ̆ng lơ̆m pơjing tơring tơrang 'nao, Đảng bộ, khŭl kơdră chĕp kơ̆l xăh Đăk Na băt hơdăh pơtơm blŭng đơ̆ng tơdrong hơvơn, hơtŏk tơdrong joh ayŏ joăt joe lơ̆m kon pơlei. Đơ̆ng jơnei yak blŭng lơ̆m hơtŏk tơiung tơmang lăng tơpôl, kon pơlei sa roi lui ngeh vang jang dôm tơdrong jang mơdro sa, pơvih pơvăn, mŏ Y Za Nhi, hnam tơ̆ plei Mô Bành 1, xăh Đăk Na jĭ jơhnơr mơlôh bơngai Xơ Đăng hơbĕch hơbal, pơ̆n tơchĕng, pơ̆n jang:“Đe buăl mơlôh ‘meh hơtŏk tơiung mŭk drăm ăn ŭnh hnam, ăn pơlei pơla kăl kơ đei tơdrong pơ̆n nuih lơ̆m tơdrong jang, jang sa kŭm kăl kơ khŏm jang truh trong. Tơdăh đe buăl đei tơdrong hơgei, đei tơdrong pơ̆n nuih ‘noh gô gơh pơm pơdrŏng lơ̆m pơlei pơla kơ dih hăm tơdrong pơtăm sâm hro dăh mă sâm Ngọc Linh. Dang ei dôm kơ loăi pơgang hla ‘long âu tơ̆ pơlei pơla Tu Mơ Rông nhôn tĕch tôch kơ hiôk.”

Lăng ƀôh bơngai Xơ Đăng đei đon băt kơ chăng, jang tơnăp hăm tơpôl tôch kơ ‘lơ̆ng hiôk lơ̆m tơdrong hơtŏk tơiung tơdrong jang mŭk drăm tơpôl, đơ̆ng dôm bơngai jang ‘lơ̆ng tơm, tơ̆ xăh Đăk Na dang ei hlôi pơjing đei 3 Hơp tak xăh păng 3 Grŭp jang hơdai. Tơdrong vang jang lơ̆m dôm Hơp tak xăh hlôi tơgŭm kon pơlei tơplih đei đon tơchĕng lơ̆m jang sa. Ƀok Võ Nguyên Sinh, Kơdră Jơnŭm jang vei lăng pơm hloi Kơdră vei lăng Hơp tak xăh tơmang lăng păng pơgang hla ‘long rơgoh Siu Puông hăm 43 ‘nu bơngai jang lơ̆m hơp tak xăh vă đĭ đăng ‘noh bơngai Xơ Đăng, tơbăt:“Bơngai jang lơ̆m Hơp tak xăh ‘noh đe tơplih đei trong tơchĕng jang sa, đon tơchĕng jang mŭk drăm. Vang jang lơ̆m Hơp tak xăh vă pơtăm sâm Ngọc Linh ‘noh vei đei bri păng hơtŏk tơiung bri. Yua kơ đe tơplih đei đon tơchĕng đơ̆ng noh pơjing đei dôm tơdrong jang mŭk drăm nai. Kơđeh năr ‘noh pơtăm sân hro, đang kơ ‘noh rong ‘iĕr, rong nhŭng vă pơyua ăn tơmang lăng. Oei đunh đai ‘noh đei sâm Ngọc Linh. Đe đei đăi jên iŏk yua kơđeh năr păng đunh năr.

Đơ̆ng tơdrong hơvơn đei tơdrong joh ayŏ joăt joe hăm dôm kơjă kăp gĭt ‘lơ̆ng hơiă lơ̆m pơjing tơring tơrang ‘nao, lơ pơlei bơngai Xơ Đăng tơ̆ apŭng Tu Mơ Rông, dêh char Kon Tum dang ei hlôi jing hơnih năm truh hăm tơmoi jê̆ hơtăih. Lơ hơp tak xăh, grŭp jang hơdai pơtăm đei hla ‘long pơgang, hơtŏk tơiung tơmang lăng tơpôl hăm dôm bơngai vang jang ‘noh jĭ bơngai Xơ Đăng jang sa đei iŏk yua tơgŭm kon pơlei hơtŏk iŏk yua, tơplih ‘lơ̆ng tơdrong arih sa.

Chih jô̆ đơ̆ng Anih vei lăng kon pơlei apŭng Tu Mơ Rông ăn ƀôh lơ̆m sơnăm 2023 hlôi đei hloh 10.000 ‘nu tơmoi tơmang lăng truh tơ̆ apŭng. ‘Nâu jĭ jơnei kăl kơ chih iŏk hăm apŭng Tu Mơ Rông, apŭng hơtăih hơtŏ tôch kơ mơmat tat kơ dêh char Kon Tum hăm 95% kơsô̆ kon pơlei ‘noh jĭ bơngai Xơ Đăng. Ƀok Võ Trung Mạnh, Kơdră Anih vei lăng kon pơlei apŭng Tu Mơ Rông tơbăt tơdrong joh ayŏ joăt joe ling lang đei apŭng băt hơdăh ‘noh jĭ tơdrong kơjăp ‘lơ̆ng lơ̆m pơjing tơring tơrang ‘nao. Tơdrong hơvơn đei tơdrong jang ‘nâu vă pơjing tơring tơrang ‘nao hlôi tơgŭm kon pơlei lui ngeh dơ̆ng, hơbĕch hơbal pơm tơdrong hơiă, pha ra păng pơvei đei tơdrong arih sa sơđơ̆ng, hơtŏ băl: “Anih jang Đảng apŭng, Anih vei lăng kon pơlei apŭng Tu Mơ Rông băt hơdăh tơdrong tơm hơtŏk tơiung mŭk drăm - tơpôl ‘noh jĭ vei lăng hơtŏk tơiung bri; pơtăm đei pơgang hla ‘long, vei rong tơ̆ hơ la yơ̆p bri tơklep hăm tơmang lăng ‘noh jĭ trong hơtŏk tơiung ‘lơ̆ng. Kiơ̆ đơ̆ng noh apŭng hlôi đei lơ tơdrong jang, trong tơlĕch jang vă iŏk jang tơmam ‘lơ̆ng,  tơdrong pran, lơ̆m noh proh hơmet hơdăh dôm hơnih tơmang lăng; băt hơdăh tơmơ̆t jên jang dôm tơdrong tơm mă tơmoi tơmang lăng kăl vă sơng đei tơmoi vă kon pơlei sa yua lơ hloh lơ̆m tơdrong jang tơmang lăng.”

Plei kơ bơngai Xơ Đăng tơ̆ apŭng Tu Mơ Rông

Hăm tơdrong tơiung, hơtŏk đei tơdrong joh ayŏ joăt joe, kon pơlei kon kông tơ̆ apŭng Tu Mơ Rông pơma hơdrô̆ păng dêh char Kon Tum pơma atŭm tŏk bŏk roi ‘năr roi hơbĕch hơbal, lui ngeh lơ̆m tơdrong pơjing tơring tơrang ‘nao. Jô̆ truh hơtuch sơnăm 2023 hlôi đei 32 pơlei bơngai kon kông kơ dêh char Kon Tum jang đang tơring tơrang ‘nao. Lơ̆m dêh char Kon Tum dang ei đei 42 xăh jang đang tơring tơrang ‘nao, lơ̆m noh lơ xăh bơngai kon kông hlôi jang đang tơring tơrang ‘nao.