VOV4.Bahnar - Lâm Đồng đei lăng jĭ dêh char chông hơ drol lơ̆m teh đak găh hơ tŏkt ơ iung choh jang sa kiơ̆ trong kơ măy kơ mŏk ‘nao. Tơ mam đơ̆ng choh jang sa kơ Lâm Đồng hlôi đei măt tơ̆ jơ̆p anih tĕch mơ dro lơ̆m teh đak păng tĕch tơ̆ teh đak đe. Mă lei, yua đơ̆ng kơ jă tơ mam jang, jên tơ mơ̆t jang lơ̆m pơm tơ lĕch tŏk lơ, akŏm hăm tĕch tơ mam ưh kơ sơ đơ̆ng kơ na ƀơm ưh kơ ‘lơ̆ng lơ truh iŏk yua pơm tơ lĕch đơ̆ng kon pơ lei jang chŭn mir. Tơ̆ hơ năp tơ drong yan âu ‘nâu, ‘ngoăih kơ hơ tŏk loi dơ̆ng dôm trong jang tơ gŭm kon pơ lei jang chŭn mir lơ̆m pơ gơ̆r pơm tơ lĕch, anih vei lăng găh choh jang sa Lâm Đồng oei tŭn pran tơ lĕch jang kiơ̆ tơ drong jang hơ gei pơm tơ lĕch păng tĕch tơ mam đơ̆ng choh jang sa kiơ̆ tơ chơ̆t 98 đơ̆ng Khŭl kơ dră teh đak.

Pơ yan ‘nhot âu ki mă đơ̆ng đei pơ tăm đei lơ ră mă lei kon pơ lei jang chŭn mir Phan Tùng Châu, oei tơ̆ plei Nghĩa Hiệp 2, xăh Ka Đô, apŭng Đơn Dương (Lâm Đồng) oei ưh kơ chhôk yua kơ iŏk yua đei tơ jur lơ pơ têng hăm hơ drol. Đei tơ drong ‘nâu yua đơ̆ng kơ jă tơ mam choh jang sa ưh kơ pơ dơh tŏk măk, jên tơ mơ̆t jang lơ̆m pơm tơ lĕch tŏk lơ ƀơ̆t mă tĕch tơ mam ưh kơ sơ đơ̆ng, ưh kơ đei jang hơ dai pơm tơ lĕch kiơ̆ trong kơ jăp ‘lơ̆ng.

          “Dang ei kơ jă tơ mam choh jang sa tŏk măk dêh hnang, jên tơ mơ̆t jang tŏk. Lơ̆m kơ plăh ‘noh, tơ mam tĕch, vă đĭ đăng dôm tơ mam ‘nhot tơ̆ âu tă kơ reh ngăl, anih răt ưh kơ sơ đơ̆ng yua kơ găh lơ ‘noh tĕch ăn bơ ngai mơ dro sa.”

          Tơ plơ̆ dơ̆ng hăm ƀok Phan Tùng Châu, mă đơ̆ng đei ƀơm ưh kơ ‘lơ̆ng lơ yua đơ̆ng jên tơ mơ̆t jên jang tŏk lơ, mă lei gơ nang đơ̆ng kơ jă păng anih răt tơ mam sơ đơ̆ng ‘moi kiơ̆ dôm tơ drong jang hơ dai pơm tơ lĕch kiơ̆ hla ar răt tơ mam, lơ kon pơ lei jang chŭn mir nai lơ̆m dêh char Lâm Đồng vei sơ đơ̆ng iŏk đei kon jên lơ̆m 1 hơ găt teh pơ tăm. Hơ drô̆ ‘noh jĭ tơ ring pơ tăm sầu riêng ‘lơ̆ng tơ̆ xăh Lộc An, apŭng Bảo Lâm (Lâm Đồng), gơ nang đơ̆ng tơ lĕch jang đei yua tơ drong jang hơ dai pơm tơ lĕch păng tĕch tơ mam đơ̆ng choh jang sa kiơ̆ tơ drong tơ chơ̆t 98 đơ̆ng Khŭl kơ dră teh đak, kơ hrĕng kon pơ lei pơ tăm sầu riêng tơ ring ‘nâu hlôi sơ đơ̆ng đei anih răt iŏk, hơ tŏk iŏk yua lơ.

Lâm Đồng hơ tŏk tơ iung đei 182 tơ drong jang hơ dai pơm tơ lĕch păng tĕch tơ mam đơ̆ng choh jang sa

      Ƀok Võ Hữu Long, Kơ dră kŏng ti pơm tơ lĕch tĕch mơ dro Long Thủy oei tơ̆ thôn 6, xăh Lộc An tơ băt, đơ̆ng sơ năm 2014 truh dang ei, anih tĕch mơ dro păng anih  răt iŏk ăn plei sầu riêng dêh char Lâm Đồng tôch kơ sơ đơ̆ng. T mă đei sơ năm hơ yơ kơ jă sầu riêng jur hơ la kơ 40.000 hlak jên 1 kĭ dăh mă huŏng lơ̆m tơ drong athei dŏng iŏk yua kơ tĕch hiơ̆. Mă loi ‘noh, gơ nang đơ̆ng jang kiơ̆ jang hơ dai pơm tơ lĕch kơ jăp păng đei yua đơ̆ng anih jang mơ dro sa păng kon pơ lei jang chŭn mir, sầu riêng tơ ring ‘nâu oei lơ tơ drong hiôk vă hơ nơ̆ng hơ tŏk tơ iung mưh hlôi đei tĕch tơ̆ teh đak đe ƀlep trong. Ƀok Võ Hữu Long, tơ roi:

“Sầu riêng bơ̆n tĕch tơ̆ teh đak đe ưh kơ gơh ‘meh pruih pơ gang ‘noh pruih dăh mă kăt ‘lơ̆p ‘noh gơh kăt ôh, yua kơ mưh vang jang hơ dai pơm tơ lĕch ‘noh hơp tak xăh athei kăt plei sầu riêng kră ăn anih tĕch mơ dro deh. Păng ĭnh tĕch tơ̆ teh đak đe hơ nhăk ba tơ̆ noh tĕch ‘noh kơ jă pơ jei băl đơ̆ng sầu riêng ba mă hơ tŏk lơ, pơ jei đei hăm Thái Lan. Ƀơ̆t vang jang hơ dai ‘noh đei tơ drong pơ kăp drơ̆ng nơ̆r thoi noh, kơ jă măk ‘noh loh. Oei kon pơ lei chă pơm tơ lĕch tơ̆ ‘ngoăih, tơ năp bu ‘noh jang, ƀok ‘nâu jang ‘lơ̆ng ƀok to jang kơ nê̆ ‘noh tuch luch tă kơ jing tơ mam kơ nê̆ ngăl. Yua thoi noh mưh vang jang hơ dai ‘noh đei yua ƀiơ̆ kơ kon pơ lei pơm tơ lĕch kơ dih, ưh kơ đei bu vei lăng đei.”  

        Tơ̆ Lâm Đồng, tơ drong jang hơ dai pơm tơ lĕch păng tĕch tơ mam kiơ̆ tơ drong tơ chơ̆t 98 đơ̆ng Khŭl kơ dră teh đak găh trong jang tơ gŭm pơ trŭt hơ tŏk tơ iung jang hơ dai lơ̆m pơm tơ lĕch păng tĕch tơ mam đei jang kiơ̆ lơ̆m sơ năm 2019 truh 2023, hăm akŏp jên dang 270 ti hlak jên. Lơ̆m noh, đei hloh 51% jên jang teh đak đơ̆ng jên pơ jing tơ ring tơ rang ‘nao păng tơ gep đơ̆ng tơ drong jang nai; vă jê̆ 49% kơ sô̆ jên uơ oei dơ̆ng ‘noh jên iŏk đơ̆ng anih jang mơ dro, hơp tak xăh păng kon pơ lei.

Gơ nang đơ̆ng jang hơ dai pơm tơ lĕch, dôm tơ mam đơ̆ng choh jang kơ Lâm Đồng tŏk kơ jă đơ̆ng 20-25%

       Ƀok Nguyễn Văn Châu, Phŏ Kơ dră Anih vei lăng găh choh jang sa păng hơ tŏk tơ iung tơ ring tơ rang Lâm Đồng tơ băt, dang ei Lâm Đồng hlôi pơ jing păng hơ tŏk tơ iung đei 182 tơ drong jang hơ dai, hăm vă jê̆ 16.000 ŭnh hnam choh pơ tăm păng 2.445 ŭnh hnam vei rong kon tơ rong. Kơ jă pơm tơ lĕch ‘moi kiơ̆ tơ drong jang sa lơ̆m sơ năm 2021 iŏk đei 14 rơ bâu 378 ti hlak jên, đei 20% akŏp kơ jă pơm tơ lĕch đơ̆ng anih jang choh jang sa lơ̆m dêh char. Hơ drô̆ ‘nhot, ƀum plei hơ drih tŏk đơ̆ng 20 - 25% kơ jă tơ mam pơ têng hăm pơm tơ lĕch hmă. Truh âu kơnh, anih jang choh jang sa hơ nơ̆ng tơ gŭm, pơ trŭt vă hơ tŏk tơ iung dơ̆ng lơ tơ drong jang hơ dai ‘nao, pơm lăp hăm ‘meh vă pơm tơ lĕch đơ̆ng kon pơ lei. Ƀok Nguyễn Văn Châu, tơ roi:

        “Găh lơ kon pơ lei jang chŭn mir hlôi jang hơ dai hăm anih jang mơ dro sa, hơp tak xăh đơ̆ng pơm tơ lĕch truh tĕch tơ mam. Dôm tơ mam kiơ̆ tơ drong đei sơ đơ̆ng anih răt iŏk, hơ tŏk ‘lơ̆ng kơ jă, vei sơ đơ̆ng ‘lơ̆ng, rơ goh tơ mam sa. Mă lei, hăm jơ nei iŏk đei thoi noh mă lei kơ sô̆ tơ mam đơ̆ng choh jang sa kơ dêh char roi tŏk ‘noh ‘meh vă răt iŏk sơ đơ̆ng ‘moi kiơ̆ jang hơ dai oei đei tôch kơ tih. Lơ̆m trong tơ lĕch jang hơ met ming tơ drong jang choh jang sa jăl jang 2022-2025, nhôn oei hơ met ăn 1 păh jên vă hơ nơ̆ng jang kiơ̆ pơ̆ih să păng hơ tŏk tơ iung dơ̆ng dôm tơ drong jang hơ dai pơm tơ lĕch ‘nao”.

Quang Sáng: Chih

Thuem: Tơ blơ̆