Lơ̆m hnam iĕ kơ ŭnh hnam tơ̆ plei Phơng, xăh Ea Tul, apŭng Čư̆ M’Gar, dêh char Dak Lak rim năr mŏ H’Hương Niê (bơngai Ê Đê) oei hơ ngŭr tanh dôm blăh ao, hơbăn, khăn. Hăm mŏ H’Hương Niê, rim năr đei tơ oei lơ̆m không tanh ưh khan lăp jing tơdrong jang đei iŏk yua ăn ŭnh hnam arih sa, mă gĭt kăl hloh ‘noh jĭ tơdrong hưch hanh păng tơgop vei răk, tơƀăk mong joh ayŏ ‘lơ̆ng hơiă kơ hơdrĕch hơdrŭng kơ dih. Mŏ H’Hương Niê tơbăt: “Ĭnh ƀôh lơ̆m pơ lei pơla bơngai Êđê lăp đei dôm drŏ kăn ‘lŏ kră mă gơh tanh bơ̆n hơ băn ao, khăn, oei dôm bơngai mơ lôh ‘noh ưh kơ gơh tanh. Kơ lih thoi noh, tơdrong tanh brai đơ̆ng bơngai Êđê roi ‘năr roi hiong. Đơ̆ng rŏng lĕch ‘măng khoă hŏk jăl 3 ĭnh kiơ̆ hŏk tanh brai tơ̆ hnam trưng Cao đẳng tơdrong jang tơ̆ kơ phô̆ păng ƀơ̆t hŏk đang ĭnh hŏk dơ̆ng đơ̆ng dôm bơngai tanh brai ‘lŏ kră lơ̆m pơ lei.”

Mŏ H’Hương Niê jĭ bơngai tơƀôh tơdrong hưch hanh hăm tơmam tanh ding dông ăn lơ mŏ oh tơ̆ tơring. Mŏ oh lơ̆m grŭp jang hơdai tơ̆ kơ ‘năr jang mir roh, truh tơ̆ gơmăng păng dôm năr hơ tuch giĕng ‘noh tơgĕch tơ oei tanh brai. Dôm tơmam yua đơ̆ng đe mŏ oh tanh đei ‘noh jĭ tơmam yua lơ̆m tơdrong arih sa rim năr nhen khăn pŭ nge, hơ băn ao, kơ dŭng.... Mŏ H’Hương Niê jĭ bơngai hơbĕch hơbal băt đei tơdrong ‘meh vă đơ̆ng bơ ngai răt yua. Đơ̆ng noh, sư pơm kăt, chơ choh bơ̆n hơbăn ao rok thoi chăl hle, mă lei oei vei kơmâu joăt joe đơ̆ng che, khăn so kơ bơngai Ê Đê, hăm kơ mâu yua lơ ‘noh găm, ƀrê. Pơtih gia nhen sĭt pơ rŏ thim tơ̆ ao, hơbăn dôm ding dông rup gơlang dăh mă ‘long, pơ kao, rang khei, măt ‘năr...

Gơnang đơ̆ng tơdrong pơcheh hơgei, hơlen lơ̆m rim ding dông đơ̆ng dôm bơngai vang tanh lơ̆m grŭp roi ‘năr đe mŏ oh roi ƀôh đei lơ hla ar đe pơ kă răt tơmam. Jô̆ păh lăp rim khei grŭp jang hơdai tĕch đei dang 200 tơmam hăm kơ jă đơ̆ng 50.000 hlak jên truh 1,2 triệu hlak jên 1 blăh, 1 ‘nu đei iŏk yua sơđơ̆ng đơ̆ng 3-4 triệu 1 khei. Đơ̆ng rŏng vă jê̆ 5 sơnăm vang jang lơ̆m grŭp jang hơdai, đei 6 ‘nu hlôi klăih đơ̆ng dơnuh hin. Mŏ H’Hương Niê tơroi: “Sơnăm 2018 ĭnh dơ̆ng iŏk pơ jing grŭp jang hơdai tanh brei vai khăn, ƀơ̆t blŭng lăp đei 11 ‘nu, dang ei đei 15 ‘nu. Đe mŏ oh bơ̆jang sa jên kiơ̆ tơmam. ‘Ngoăih kơ dôm tơmam rok thoi kră sơ̆, ĭnh pơm ming dôm tơmam lăp hăm ‘meh vă yan âu, kơ jă tĕch păng ‘meh vă yua rim năr. Gtŭp jang hơdai kơ nhôn dôm tơmam nhen hơbăn, ao, khăn, kơ dŭng... Anih tĕch mơdro pơ kă răt tơmam hơyơ ‘noh mŏ oh tanh tơmam ‘noh.”

Hăm hơnăp jang ‘noh jĭ Phŏ kơdră vei lăng khŭl drŏ kăn xăh Ea Tul, apŭng Čư̆ M’Gar, mŏ H’Hương Niê ling lang tơroi tơbăt găh tơdrong kăp gĭt joh ayŏ đơ̆ng khăn tanh dôm hơdrĕch kon kông Tây Nguyên, lơ̆m noh đei khăn tanh Ê Đê. Mŏ krao hơvơn mŏ oh hrŭk hơbăn ao joăt joe đơ̆ng kơ dih lơ̆m dôm năr lêh, et pơ kong...

Ưh khan lăp kơ tă tanh, pơ tho ăn kơ kon pơlei tơdrong jang joăt joe, mŏ H’Hương Niê oei tơchă anih răt dôm tơmam, ‘moi kiơ̆ tơdrong roi tơƀôh tơmam lơ̆m mang tơpôl. Ưh khan lăp tơgŭm ăn mŏ oh lơ̆m grŭp đei dơ̆ng iŏk yua sơđơ̆ng, hăm jơhngơ̆m đon ‘mêm kơ eng, mŏ H’Hương Niê oei đei dôm đon tơchĕng tơgŭm đe mŏ oh, hơioh mơmat tat, đei jo jăn păng vang pơ tho lơ lăm hŏk tanh brai ăn jơ hnơr mơ lôh tơ̆ tơring: “Lơ̆m grŭp đei dôm mŏ oh mơmat tat kơ na grŭp đei đon tơchĕng tơ gĕch iŏk yua dôm che đĭ ưh pă yua vă đơ̆ng rŏng kơ chơ choh hơbăn ao, khăn vă chơ choh dôm tơmam iĕ vă vei lăng răh cham char păng tĕch pơm jên mong tơgŭm mŏ oh drŏ kăn, hơioh mơmat tat, đei jo jăn vă kơ đe sư kŭm ƀôh đei akhan tơpôl ưh kơ đei hŭt hơ chăng sư. Dôm tơmam âu nhen chô̆ sŏk, dôm kơ dŭng iĕ ‘lơ̆ng. Ĭnh ‘meh vă đe oh jơhnơr đơ̆ng rŏng ĭnh gô băt ‘mêm chĕp vei tơdrong jang tanh brai joăt joe, tơdrong hơiă kơ hơdrĕch hơdrŭng nhôn. Mă 2 ‘noh roi ‘năr roi đei anih răt tơmam tanh đơ̆ng mŏ oh.”

Lơ̆m dôm sơnăm âu ki, Jơnŭm vei lăng drŏ kăn apŭng CưMgar, dêh char Dak Lak kŭm jang hơdai hăm anih pơtho tơdrong jang krao hơvơn mŏ oh bơngai kon kông tơ̆ tơring vang hŏk dôm lăm hŏk tơdrong jang tanh brai. Khŭl jang hlôi krao hơvơn đe mŏ oh vang jang lơ̆m grŭp jang hơdai tanh brai tơ̆ plei Brăh xăh Ea Tul, apŭng Cư M’gar hăm dôm jĭt ‘nu bơngai vang jang. Khŭl jang hlôi tơgŭm ăn kơ grŭp jang hơdai tŏk iŏk 35 triệu hlak jên đơ̆ng jên mong drŏ kăn pơ jing tơdrong jang sa, hơdai hăm ‘noh jang hơdai hăm Anih mong jên tơgŭm tơpôl apŭng pơm tơdrong hiôk ăn mŏ oh lơ̆m grŭp jang hơdai đei dơ̆ng jên tŏk iŏk vă răt tơmam pơm tơlĕch... Hăm tơmam tanh ƀônh kơ tơ chă nhen brai săk, brai se... đe mŏ oh gơh tơgĕch đei jơ jang rơ hoi vă đei dơ̆ng iŏk yua tơplih ‘lơ̆ng đei tơdrong arih sa ŭnh hnam. Lơ̆m dôm sơnăm âu ki, grŭp jang hơdai tanh brai đei mŏ ŏh pơvei păng hơtŏk tơiung, tơgop sut dơnuh hin, vang jang pơ jing tơring tơrang ‘nao.