VOV4.Bahnar - Xăh Đăk Sơ Mei (apŭng Đak Đoa, Gia Lai) jĭ tơ ring kăn kư̆ kach mang lơ̆m 2 ‘măng tơ blăh hŭt ayăt Phalăng păng Mi, jĭ pơ lei pơ la kơ bơ ngai nuih mơng Wừu. Đơ̆ng rŏng 47 sơ năm pơ jing, Đăk Sơ Mei mĭnh chăl ƀôm ƀrơ̆m dang ei hlôi hơ nhăk um ai ‘nao hăm dôm trong man ‘lơ̆ng tŏk bŏk kơ mâu jơk đơ̆ng cheh phe, ‘long sa plei păng dôm bri pơ tăm, dôm pơ lei pơ la hăm lơ hnam ‘nao ‘lơ̆ng.

Kră pơ lei Đinh Nhếp (plei Tul Doa) sơ̆ jĭ 1 ‘nu kon pơ lei linh chăl tơ blăh hŭt ayăt Mi. Lơ̆m hnam kơ jung lăng tơ̆ pơ gar cheh phe tŏk bŏk chôh pơ kao, ƀok tơ roi găh dôm năr ayăt tơ chă răp pơ vang, pơ đĭ pơ lei athei kơ dâu tŏk tơ̆ kông; tơ roi kơ bơ ngai nuih mơng Wừu, bơ ngai kon kơ Đăk Sơ Mei lơ ‘măng đei ayăt rôp, teh lôch arih mă lei 1 jơ hngơ̆m hăm kach mang; chông ayăt mơ̆t lơ̆m hơ nih răp hơ drol vă du kĭch bơ̆n pơ lôch, oei ƀok pơ̆k tơ̆ hơ la ƀơ̆r phao linh ayăt. Ƀok kŭm tơ roi găh dôm khei sơ năm kon pơ lei sa ƀum nheng, ƀum ƀlang, chă ‘măn tơ gop phe, tơ mam sa rong ƀô̆ đô̆i, ding truh năr jơ nei. Kră pơ lei Đinh Nhếp hrĭ đak măt tơ roi:

   “ Sơ̆ hnam hơ yơ đei 5 jĭt reo phe ‘noh ăn kơ kach mang 25 reo, ba iŏk 25 reo, jang đei tŏ sĕt ‘noh ăn tŏ sĕt, đei lơ ‘noh ăn lơ. Kon pơ lei sŏng sa tôch kơ mơ mat yua kơ ƀoh ưh kơ đei, ƀôt ngot păng đak măm kŭm ưh kơ đei, lăp sa hla bri đĕch, khei ‘năr doh mơ mat tơ pă mă lei oei kiơ̆ Đảng, kiơ̆ ƀok Hồ, nŏng kiơ̆ Đảng păng kach mang đĕch, mơ mat tat dôm yơ kŭm athei kiơ̆.”

Nơ̆r kră pơ lei Đinh Nhếp chơt hloi ƀơ̆t tơ roi găh plei Tul Doa kŭm hăm pơ đĭ xăh Đak Sơ Mei hrei ‘nâu ƀơ̆t trong nơ năm pơm đang, năm vih vơ̆t hiôk. Khŭl mơ lôh lơ oh hŏk đĭ jăl 3, đei oh hŏk truh đăi hŏk. Kon pơ eli lơ̆m pơ lei găh lơ đĭ băt pơ tăm cheh phe kiơ̆ pơ kăp ‘lơ̆ng apŭng plĕnh teh. Teh krang ‘noh kon pơ lei pơ tăm bri, teh ‘lơ̆ng ‘noh pơ tăm dơ̆ng mit, jrang, sầu riêng… kơ jă mŭk drăm lơ.

Kră pơ lei Đinh Nhếp (tơ oei tŏk bŏk) bơ ngai hlôi vang tơ blăh yăt ayăt Mi sơ̆

Ƀok Chrêng, Bí thư Anih jang Đảng xăh Đak Sơ Mei tơ băt: hơ tŏk tơ drong joăt joe đơ̆ng xăh nŭih mơng, pơ đĭ khŭl jang chĭnh trĭ krao hơ vơn kon pơ lei akŏm hơ tŏk tơ iung mŭk drăm, sut pơ ngot tơ jur dơ nuh hin. Tơ drong tơ plih ‘long pơ tăm đơ̆ng jang ƀa mir jing pơ tăm ‘long kăp gĭt, ‘long sa plei... hlôi tơ gŭm tơ drong arih sa kơ kon pơ lei tơ plih tơ tĕnh:

“ Jĭ 1 xăh tôch kơ mơ mat tat kơ apŭng, tơ ring 3, gơh tơ roi thoi âu tơ drong hơ tŏk tơ iung ƀlep trong, tơ drong arih sa mŭk drăm kơ kon pơ lei ƀrư̆ ƀrư̆ đei tŏk, kơ sô̆ ŭnh hnam dơ nuh hin roi ‘năr roi tơ jur, tơ drong arih sa kơ kon pơ lei ƀrư̆ ƀrư̆ đei hơ tŏk ‘lơ̆ng. Mă mônh ‘noh gơ nang đơ̆ng tơ drong bơ ngơ̆t truh đơ̆ng Đảng păng teh đak, đơ̆ng kơ dră đảng păng pơ đĭ hloi khŭl ạng chĭnh trĭ kơ tơ ring păng tơ drong hơ drin đơ̆ng kon pơ lei vă hơ tŏk tơ iung mŭk drăm, sut pơ ngot tơ jur dơ nuh hin.”

Lơ̆m dôm tơ drong tơ plih tôm tong tŏk bŏk đei ƀôh tơ̆ Đăk Sơ Mei, tơ plih trong tơ chĕng, trong jang, trong arih đơ̆ng kon pơ lei, đei tơ drong ‘lơ̆ng gĭt kăl. Kiơ̆ kơ ‘nhŏng A Lanh Đinh Yôn, 37 sơ năm (plei Tul Doa), kon pơ lei Bahnar dang ei ưh khan lăp băt khoa hŏk ki thuơ̆t đĕch mă oei băt tơ chĕng trong tơ mơ̆t jên jang, băt răt yua liơ vă kơ đei yua. Nhen ŭnh hnam ‘nhŏng, đơ̆ng ƀơ̆t đei dôm yơ răt yua đĭ dôm ei, dang ei hlôi đei pơ đom hăm iŏk yua hloh 200 triệu hlak jên rim sơ năm. ‘Nhŏng A Lanh Đinh Yôn tơ roi:

“ Hơ drol kơ pơ tơm jang ĭnh kŭm ưh kơ băt kiơ ôh, mă lei đơ̆ng rŏng đei lăm pơ hrăm, xăh tơ lĕch jang pơ hrăm vă pơ tho khoa hŏk ki thuơ̆t ‘noh ĭnh kŭm vang akŏm păng hŏk pơ hrăm. Đơ̆ng rŏng ‘noh ĭnh kŭm hŏk pơ hrăm  đơ̆ng rim bơ ngai jum dăr, dôm pơ gar tơ til đe đei hlôh vao thoi yơ ‘noh ĭnh hŏk pơ hrăm thim. Pơ ma atŭm ĭnh ưh kơ sĭ hơ gei mă lei kŭm đei hlôh vao, bu đei ‘meh vă hŏk pơ hrăm ‘noh ĭnh gô pơ tho tơ ƀôh đĕch.”

Kon pơ lei Bahnar tơ̆ Đăk Sơ Mei hlôi ƀrư̆ ƀrư̆ yak hloh mơ mat tat hơ drin jing ŭnh hnam đei ƀôh, man đei hnam ‘nao ‘lơ̆ng

Tơ̆ pơ lei pơ la bơ ngai nuih mơng Wừu, kon pơ lei tơ ring ‘nâu oei ling lang tơ tă băl akhan dôm tơ drong plang hơ dâu, hiong răm đơ̆ng ƀok yă bơ̆n sơ̆ ‘noh jĭ vă tơ plih dơ̆ng ăn tơ drong arih phĭ tơ nŏ hrei ‘nâu. Bơ ngai Bahnar lơ̆m groi teh âu tŏk bŏk chih dơ̆ng dôm tơ drong tơ roi ‘lơ̆ng hơ iă, 1 jơ hngơ̆m đon vang tơ gŭm pơ jing pơ lei pơ la roi ‘năr roi hơ tŏk tơ iung.

Hoàng Qui: Chih

Thuem: Tơ blơ̆