Lơ̆m hnam man tơnŏ, ‘nhŏng Y Huốt, oei tơ̆ plei Đăk Gằn, xăh Đăk Gằn, apŭng Đăk Mil, dêh char Đắk Nông, chhôk hơiă tơbăt, sơnăm âu ki ‘mi lơ, hiôk ăn tơdrong jang ƀa, jang cheh phe đơ̆ng kon pơlei. Gơnang đơ̆ng pơnăm hŏk pơhrăm trong jang sa, ŭnh hnam sư hlôi đei iŏk yua sơđơ̆ng, răt bơ̆n kơ măy kơmŏk pơyua ăn jang sa, oei sa păng ăn 2 ‘nu kon hơ ‘lơ̆p hŏk tôm:

“Ŭnh hnam nhôn đei 3 sào chŭn na, iŏk yua 30 kơƀao 1 pơyan ‘noh kŭm măh sŏng sa. ‘Ngoăih kơ ‘noh oei đei 2 hek tar cheh phe, sơnăm âu ki iŏk đei 5 tấn gar. Ŭnh hnam nhôn hơdrin jang sa vă hơtŏk tơiung mŭk drăm, răt phŏng, vei lăng ‘long pơtăm vă sơnăm đơ̆ng rŏng đei iŏk yua ‘lơ̆ng hloh.”

Tơ̆ tơring hơdral đơ̆ng Đăk Mil hăm Cư Jút, tơring đei lơ teh kông krang, to mo hơga kơnê̆, xăh Đăk Gằn gơh tơroi ‘noh jĭ tơring tŏ phang pơđang hloh kơ dêh char Đắk Nông. Ƀok Y Krớt, bơngai pơgơ̆r pơlei plei Đăk Sra, xăh Đăk Gằn, tơbăt, vă tơgŭm kon pơlei sơđơ̆ng tơdrong arih sa, khŭl jang pơtrŭt choh jang sa rim tơring hơnơ̆ng pơhrăm pơtho kon pơlei trong vei lăng, tang găn hơdrông phă ăn ‘long pơtăm. Mă loi ‘noh jĭ tơdrong jang hơdai hăm khŭl vei lăng kơdih dôm pơlei răp hơ len lăng pơrchoh đak đơ̆ng dơnâu Đôry (xăh Đăk Rla) ro tơ̆ tơter đak glung Đăk Gằn vă kon pơlei ƀôm tơ ruih tang găn tŏ phang lơ̆m pơyan tŏ:

“Tơdrong mơmat tat đơ̆ng kon pơlei ‘noh yua đơ̆ng teh tơmo hơga kơnê̆, pơtăm cheh phe ‘noh ưh kơ măh đak tơruih, pơtăm pơ ŏ ‘noh pơmơ̆ng lơ̆m kơjă tĕch mơdro, hơƀo, tơ̆h pơtăm kŭm mơmat tat. Mă lei pơtêng hăm sơ̆ ‘noh dang ei tơdrong arih sa kŭm dă ƀiơ̆, hoei pă kơ ƀăh kơ ƀôch bơih. Păng gơnang đơ̆ng tơdrong tơgŭm đơ̆ng teh đak, kon pơlei kŭm đei tơdrong hơdrin, tơgŭm băl, tŏk iŏk jên đơ̆ng anih mong jên teh đak vă tơmơ̆t jên jang sa, đơ̆ng noh tơdrong arih sa kŭm dă ƀiơ̆ kơ gleh hrat ƀiơ̆.”

Kiơ̆ kơ ƀok Y Hơn, Phŏ Kơdră Jơnŭm pơgơ̆r kon pơlei xăh Đăk Gằn, lơ̆m xăh đei 15 thôn, pơlei hăm 10 hơdrĕch hơdrŭng ‘nhŏng oh vang arih sa, vă jê̆ 1 puăt kơ sô̆ kon pơlei ‘noh bơngai kon kông. Hơdai hăm hloh 1800hek tar ‘long kăp gĭt ( cheh phe, tiu, kơsu), kon pơlei dôm hơdrĕch hơdrŭng lơ̆m xăh hlôi hơtŏk tơiung teh ‘long sa plei đei dang 1400 haek tar. Mă loi ‘noh jĭ hăm teh pơ ŏ vă jê̆ 600hek tar, Đăk Gằn đei Anih vei lăng kon pơlei dêh char Đắk Nông chĕng hơmet teh jing tơring choh jang sa tơmơ̆t yua kơmăy kơ mŏk ‘nao, yak truh pơtăm pơ ŏ tĕch ăn teh đak đe.

Tơplih ‘long pơtăm lăp hăp teh, tŏ ‘mi kial, mŭk drăm tơpôl kơ Đăk Gằn roi ‘năr roi hơtŏk tơiung. Truh đĭ sơnăm 2022, lơ̆m xăh oei 68 ŭnh hnam dơnuh hin (kơsô̆ 3%) păng 234 ŭnh hnam vă jê̆ dơnuh hin (kơsô̆ 10,5%). Iŏk yua jô̆ păh lăp kơ̆l bơngai đei vă jê̆ 43 triệu hlak jên. Ƀok Y Hơn pơma hơdăh, ưh kơ pơdơh hơdrin yak hloh dôm tơdrong mơmat tat tơring teh kơdăng, kon pơlei dôm hơdrĕch hơdrŭng tơ̆ Đăk Gằn tŏk bŏk 1 jơhngơ̆m kŭm hăm teh đak hơdrin jang kiơ̆ jơnei 19 tơdrong hơgăt pơjing tơring tơrang ‘nao:

“Kon pơlei ling 1 jơhngơ̆m đon, pơm kiơ̆ ‘lơ̆ng trong jang đơ̆ng Đảng, hơtŏk tơiung mŭk drăm ŭnh hnam sơđơ̆ng. Kon pơlei vang hơdai băl pơtho trong jang sa, tơmơ̆t yua khoa hŏk ki thuơ̆t lơ̆m pơtăm cheh phe, kơsu, pơ ŏ vă vei sơđơ̆ng plei lơ, ‘lơng. Kon pơlei kŭm jang kiơ̆ 1 jơhngơ̆m đon hăm khŭl kơdră hơdrin sơnăm 2023 xăh Dak Găn pơjing jơnei xăh tơring tơrang ‘nao kơ Đăk Mil”.

Dang ei dêh char Đắk Nông hlôi chĕng hơmet pơjing Dơnâu đak Đắk Gang lơ̆m 2 apŭng Đắk Mil păng Cư Jút, tơring kon pơlei Đăk Gằn gô đei sa yua. ‘Nâu jĭ tơdrong jang tơmơ̆t jên jang jăl II hlôi đei Anih tơm vei lăng găh choh jang sa - hơtŏk tơiung tơrang tơrang kĭ ăn trong jang tơmơ̆t jên jang, akŏp kơsô̆ jên vă jê̆ 1.000 ti hlak jên, pơtruh đak tơruih ăn dang 2000 hek tar ‘long pơtăm. Yak mơ̆t lơ̆m sơnăm ‘nao 2023, kon pơlei Đăk Gằn đei dơ̆ng lơ tơdrong ‘lơ̆ng ‘nao vă hơtŏk tơiung mŭk drăm tơpôl roi ‘năr roi phĭ tơnŏ hiôk hian.