‘Nâu jĭ jơ hŏk nơ̆r khèn Mông đơ̆ng đe oh hŏk tro Hnam trưng hŏk jăl 1 xăh Bản Phố, apŭng Bắc Hà, dêh char Lào Cai lơ̆m dôm năr hơtuch giĕng. Lăm hŏk đei 15 ‘nu oh, yua đơ̆ng Ly Seo Hồ pơtho. Ưh kơ đei hla ar chih, nghệ nhân pơtho hăm ƀơ̆r đĕch, đŏk 1 trong đang ‘noh đe oh đŏk rok. Kiơ̆ tơdrong tơm pơtho khàn athei bơngai hŏk athei thuôk nơ̆r hơdrol, đơ̆ng rŏng ‘noh mă truh tơtĭt dôm boa vă hlôm, trong sơk jơhngơ̆m păng tuch luch pơtho trong hơsoang. Vă gơh hlôm păng hơsoang 1 ƀai khèn athei yak hloh đunh khei mơ̆i. Mơ mat ‘noh thoi noh, mă lei oei ưh kơ pơm ăn nghệ nhân Ly Seo Hồ kơdŭn tơ̆ rŏng:

Ĭnh kŭm athei vei răk tơdrong joăt ‘lơ̆ng hơiă bơngai Mông nhôn. Athei pơtho ăn kon sâu, pơtho ăn bôl buăl, pơtho ăn kơtum kơtŏng  jum dăr âu. Oei ƀai hơyơ tam mă thuôk athei pơtho đĭ, dang ei đei lơ hơioh kŭm băt.

Bản Phố jĭ 1 xăh hăm 98% kơ sô̆ kon pơlei ‘noh jĭ bơngai Mông, đei lơ tơdrong joăt joh ayŏ ‘lơ̆ng hơiă nhen: tôn reh, hơri kră sơ̆, hơsoang... Dôm sơnăm tơ jê̆ âu, đei kơdră đảng, kơdră xăh bơngơ̆t truh, nghệ nhân Ly Seo Hồ hlôi pơtho dôm ƀai khèn, tơdra hơsoang khèn ăn kơ đe oh hŏk tro mă ưh kơ pơ koĕl  yă kiơ hloi.

Jĭ bơngai vei răk ăn tơdra Xịnh ca kơ bơngai Cao Lan (mĭnh grŭp bơngai Sán Chay), nghệ nhân Lạc Tiên Sinh oei tơ̆ plei Khe Gầy, xăh Tân Hương, dêh char Yên Bái hlôi pơm đei kâu lak ƀô̆ hơri Xịnh ca tơ̆ pơlei hăm tơdrong vei răk tơdra hơri, tơdrong joăt joh ayŏ kơ hơ drĕch sư păng pơtho dơ̆ng ăn jơhnơr đơ̆ng rŏng. Nghệ nhân Lạc Tiên Sinh tơroi:

Jơhnơr bơngai nhôn đơ̆ng ‘lơ̆p băt mơ̆ng nơ̆r pơma ‘noh đei mơ̆ng đe ‘nhŏng đe mŏ hơri bơ̆ih, mă tơroi Xịnh ca hơdrol sơ̆ ‘noh mơ nơh kơ hơri, vă khan ‘noh hơri lơ̆m khei mônh năm chă ngôi đơ̆ng plei ‘nâu tơ̆ plei nai đơ̆ng khei mônh truh đĭ khei 2.

Đơ̆ng rŏng lơ sơnăm tơklep hăm tơdrong tơchă răk păng pơtho hơri kră sơ̆ ăn jơhnơr mơ lôh, nghệ nhân Lạc Tiên Sinh hlôi jang đei lơ tơdrong jang ‘lơ̆ng hơiă, tơgop pơm tơiung păng tơ̆k hơdăh tơdrong hưch hanh hơri kră sơ̆ lơ̆m jơhngơ̆m bơngai Cao Lan. Dang ei dôm tơdra Xịnh ca hiôk, ƀĕnh tơdrong tơ hưch âu hlôi đei lơ bơngai lơ̆m pơlei sơng iŏk. Mŏ Triệu Thị Trương-bơngai lơ̆m Kâu lak ƀô̆ plei Khe Gầy tơbăt:

Hơdrol sơ̆ oei ‘lơ̆p ĭnh ƀôh đe mĕ đe mŏ, đe mih nă hơri ‘noh ĭnh đĭ tôch kơ ‘meh bơ̆ih. 2,3 sơnăm tơjê̆ âu ĭnh ƀôh mih Sinh năm pơtho Xịnh ca Cao Lan, ƀôh tôch kơ hiôk chơt păng pơm kiơ̆.

Hăm bơngai Khmer găh lơ arih sa tơ̆ tơmăn đak krong Cửu Long đei jơhnơr arih đunh đơ̆ng sơ̆, tơdrong arih sa joh ayŏ jơhngơ̆m đon lơ păng hơiă. Tơdrong vei răk, tơƀăk mong dôm kơjă kăp gĭt kơ hơdrĕch hơdrŭng kơdih hlôi tŏk bŏk đei đe nghệ nhân Khmer lăng kăl. Ƀôh hơdăh nhen nghệ nhân Sơn Đen oei tơ̆ ấp Bưng Chông, xăh Tài Văn, apŭng Trần Đề, dêh char Sóc Trăng hlôi hơdai hăm pơ đĭ ŭnh hnam pơvei joh ayŏ Rô băm- kơ loăi pơm tông hơsoang kơ bơngai Khmer sơ̆. Hơsoang Rô băm dang ei oei đei lơ bơngai tam mă băt truh. Kơlih thoi noh, mưh đei tơmoi truh tơ̆ tơ̆ hnam kơjung tơ̆ Plei joh ayŏ tơmang lăng kơ dôm hơdrĕch hơdrŭng Việt Nam (Đồng Mô-Sơn Tây-Hà Nội), nghệ nhân Sơn Đen păng dôm bơngai lơ̆m ŭnh hnam tă roi tơƀôh păng pơm tông hơsoang ăn tơmoi lăng:

Bu ‘meh tơchă hơlen lăng joh ayŏ Khmer, tam mă hlôh băt hơsoang rô băm âu truh đơ̆ng yơ dăh mă tơ̆ yơ, hơnih hơyơ, tŏk truh bơih, ĭnh, đe mon khŭl joh hơsoang athei hơsoang. Hơsoang đŏk, hơsoang chằn, hơsoang chu sai, hơsoang pơm hơdruh sê đa. Lăng đang bơ̆ih bu bu kŭm tă kơ pơ ư, tă kơ ‘meh kơ bơngai Khmer yua kơ tơdrong hơiă, hơbăn ao ƀôh ‘lơ̆ng. Ĭnh kŭm ƀôh chhôk ‘nă.

Tơ̆ hop akŏm khoa hŏk “ Trong jang vei răk, tơƀăk mong hơbăn ao hrŭk kră sơ̆ kơ dôm hơdrĕch hơdrŭng Việt Nam lơ̆m khei ‘năr hrei ‘nâu”, yua đơ̆ng Anih tơm vei lăng găh joh ayŏ, tơplŏng kơdâu păng tơmang lăng pơgơ̆r ‘năr 19-11-2022 tơ̆ Plei joh ayŏ - tơmang lăng dôm hơdrĕch hơdrŭng Việt Nam, Tiến sỹ Nguyễn Anh Cường, Kơdră khoa joh ayŏ hơdrĕch kon kông, Hnam trưng Đại học văn hoá  Hà Nội akhan vă vei răk dôm kơjă kăp gĭt joh ayŏ, lơ̆m noh đei hơbăn ao hrŭk joăt joe ‘noh:

Tơdăh lăp dôm anih jang kơpal teh đak tơlĕch ăn rim trong vei răk ‘noh oei gô ưh kơ đei iŏk yua, lăp đei dôm tơ ‘ngla joh ayŏ ‘noh pơgơ̆r vei răk mă ‘lơ̆ng hloh păng đunh kơjăp hloh. ‘Noh jĭ tơdrong tơm gĭt kăl hloh.

Lơ̆m kơplăh mơ̆t jang hơdai păng hơtŏk tơiung, tơdrong vei đei dôm tơdrong ‘lơ̆ng hơiă joh ayŏ joăt joe ‘noh gĭt kăl. Yua thoi noh, hơnăp jang đơ̆ng đe nghệ nhân, đơ̆ng kơdih rim tơpôl vang vei răk gô tơgop pơjing tơdrong joh ayŏ Việt Nam ‘lơ̆ng, ƀĕnh tơdrong hơiă kơ hơdrĕch hơdrŭng.