Được trực tiếp trải nghiệm hoạt động làm gốm thủ công của người Mnông Rlăm tại xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk trong chuyến du lịch tại Việt Nam, bà Catherine Salois, du khách đến từ Canada bày tỏ thích thú. Đây là lần đầu tiên bà được nhìn thấy một cách làm gốm thủ công mà cả quá trình hoàn thiện sản phẩm giống như một điệu nhảy với sự trơn tru, tỉ mỉ, thuần thục của những nữ nghệ nhân.

"Tôi chưa bao giờ thấy điều đó, tôi chưa bao giờ làm điều đó, nhưng đó là một trải nghiệm phong phú để hiểu cách sống của đồng bào khi chế tác ra các sản phẩm gốm. Và tôi thấy rằng những người phụ nữ làm việc rất chăm chỉ. Đối với chúng tôi, cách làm này rất độc đáo, rất mới lạ, gần như là họ đang thực hiện một điệu nhảy khi mà họ đi vòng quanh để tạo hình. Có lẽ nếu có một chút âm nhạc thì nó sẽ rất giống một điệu nhảy." - Bà Catherine Saloischo biết.

Là nghề thủ công lâu đời của người Mnông và Êđê ở Đắk Lắk nhưng hiện nay nghề làm gốm chỉ còn tồn tại duy nhất tại buôn Dơng Bắk, xã Yang Tao, huyện Lắk. Số nghệ nhân biết nghề cũng chỉ còn vỏn vẹn hơn chục người, số người đang làm nghề thì còn ít hơn.

Những năm gần đây, với sự phát triển của hoạt động du lịch trải nghiệm, nghề gồm dường như được “hồi sinh”. Theo nghệ nhân H Phiết Uông, ở buôn Dơng Bắk, nhờ có sự phát triển của du lịch mà ngày càng nhiều người biết đến nghề làm gốm thủ công, buôn Dơng Bắk tiếp đón ngày càng nhiều đoàn khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm. Cũng từ đây, có thêm nhiều chị em mong muốn học và giữ nghề.

Nghệ nhân H Phiết Uông chia sẻ: "Đây là những giá trị từ đời ông bà để lại. Như ngày xưa thì chỉ làm chén bát, nồi niêu, chõ hấp, nồi nấu nước hay hũ đựng gạo. Nhưng bây giờ còn có thêm hình tượng các loài vật như voi, trâu, lợn, bò, rất nhiều hình tượng mới lạ mà mình có thể nghĩ ra và tạo hình được. Nhờ có du lịch, du khách đến và có nhu cầu thì chúng tôi sẽ làm ra sản phẩm như họ muốn".

Không chỉ ở buôn Dơng Bắk, tỉnh Đắk Lắk, phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa hiện đang là hướng đi được nhiều buôn làng ở các tỉnh vùng Tây Nguyên quan tâm, nhằm cụ thể hóa các nội dung theo Nghị quyết số 23 năm 2022 của Bộ Chính trị về Phát triển vùng Tây Nguyên đến năm 2030; tầm nhìn đến năm 2045.

Theo đó, mục tiêu đề ra là phát triển các trung tâm du lịch lớn, hình thành các tuyến du lịch, sản phẩm du lịch gắn với bản sắc văn hóa các dân tộc Tây Nguyên. Với hướng đi này, các tỉnh trong khu vực đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực hỗ trợ bà con bảo tồn cồng chiêng và các di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch tại các địa phương.

Bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cho hay: "Có những cơ chế chính sách đặc thù của tỉnh để hỗ trợ mô hình này phát triển, nhất là phát triển theo chiều sâu, gắn với bản sắc văn hóa. Trong đó, cộng đồng các dân tộc ở tại làng bản đó, họ là những chủ thể và chính họ là những người góp phần làm nên sản phẩm du lịch tốt nhất và gắn với việc giữ gìn bản sắc văn hóa của cộng đồng các dân tộc".

Với nhiều nỗ lực và các hoạt động phong phú trong năm 2023, du lịch tại các tỉnh Tây Nguyên bắt đầu hồi phục sau thời gian “ngủ đông” vì đại dịch Covid-19.  Ngày hội Văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Tây Nguyên lần thứ nhất tại tỉnh Kon Tum; Tuần lễ Văn hóa, du lịch tỉnh Gia Lai; Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Đắk Lắk; Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8... đều là những hoạt động lớn, thu hút hàng trăm nghìn du khách. Cả 3 tỉnh, trong năm đều đón trên dưới 1,2 triệu du khách, tăng từ 16 đến hơn 22% so với năm 2022.

Cùng với các lễ hội văn hóa, người dân các địa phương đã mạnh dạn tạo ra những sản phẩm du lịch mới từ đặc trưng văn hóa cộng đồng. Những sản phẩm du lịch này dần bắt kịp xu hướng và thị hiếu của du khách.

Nghệ nhân ưu tú A Biu, ở làng Klếch, xã Ngọc Bay, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum chia sẻ, hiện ông cũng đang làm du lịch tại nhà để quảng bá du lịch Tây Nguyên. Người thân, gia đình, bạn bè và nhất là du khách đã cho ông động lực để ông thực hiện. 

"Khi họ qua nhà tôi thì cả gia đình, từ cháu còn bú nó cũng cảm âm được chiêng, chơi được cái chèng chèng, khi mẹ đang địu nó cũng lắc được cái mông. Chắc chắn bà con sẽ nhìn thấy được sự đoàn kết chặt chẽ nội bộ ở trong cộng đồng. Thứ hai là mình cũng khôi phục lại tiếng chiêng. Bảo tồn văn hóa gắn với du lịch thì không chỉ các tỉnh trong nước mà cả du khách nước ngoài họ rất thích". - Ông nói.

Những sản phẩm du lịch từ chính cộng đồng, do người dân tạo ra đang ngày càng được nhiều người dân và du khách biết đến. Điều này không chỉ tạo ra chuỗi sản phẩm văn hóa độc đáo thu hút khách du lịch mà còn góp phần bảo tồn, tôn vinh các di sản văn hóa vùng Tây Nguyên.

Từ đây, nhiều giá trị văn hóa truyền thống được “đánh thức”, tạo ra sức hút để phát triển du lịch, tận dụng được các tiềm năng, lợi thế sẵn có ở các địa phương vùng Tây Nguyên.