Chỉ tình cờ quen nhau qua điện thoại sau vài lần gặp gỡ, em Lầu N L sinh năm 2008 học lớp 9 và em Lầu T T sinh năm 2009 học lớp 8 ở một xã biên giới huyện Kỳ Sơn đã nên duyên vợ chồng. Quyết định bỏ học để lấy nhau khi tuổi đời mới 14-15 được các em đưa ra thật chóng vánh và đơn giản “Bỏ học, lấy nhau rồi sau đó sẽ theo bố mẹ vào Nam làm công nhân”

Trẻ con nghĩ sao và làm vậy, còn những người làm cha mẹ thật khó đưa ra quyết định hay ngăn cấm các em. Anh Lều Nênh K ở xã Huồi Tụ cũng có con gái sinh 14 tuổi (đang học lớp 9) vừa lấy chồng sinh năm 2005 ở một xã khác. Mặc dù đã rất nhiều lần khuyên nhủ, động viên con, nhưng gia đình cũng không dám làm căng vì sợ con nghĩ quẩn.

Tình trạng học sinh nghỉ học để lấy chồng lấy vợ diễn ra từ lâu ở các bản làng vùng cao Kỳ Sơn. Theo thống kê của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện từ đầu năm học 2022-2023 đã có 154 em học sinh trung học cơ sở bỏ học, trong đó có gần 60 em bỏ học để lấy vợ, lấy chồng.

Ban Dân tộc miền núi tỉnh, miền núi huyện, cũng như tư pháp huyện, tư pháp xã, già làng trưởng bản đều vào cuộc cùng với nhà trường nhưng vẫn có hiện tượng học sinh bỏ học vẫn nhiều và thậm chí năm sau còn nhiều hơn các năm trước.

Tệ nạn tảo hôn bắt đầu từ yếu tố tập tục, tập quán lạc hậu và quan niệm về tình yêu hôn nhân gia đình của học sinh dân tộc thiểu số nơi đây. Ngoài dư âm của tập tục cướp vợ đang dần được xóa bỏ thì các em lại tiếp nhận thông tin xấu độc từ mạng xã hội quá sớm mà không có sự kiểm soát.

Chỉ tính riêng 2 tháng đầu năm 2023, tại xã Nậm Cắn huyện biên giới Kỳ Sơn đã có tới 18 trường hợp tảo hôn. Các xã khác như Huồi Tụ, Nậm Cắn cũng trong tình trạng tương tự.

Ông Mùa Bá Giờ, Chủ tịch UBND xã Huồi Tụ cho biết, đối với cái cặp vợ chồng chưa đủ tuổi kết hôn, theo quy định của luật thì chúng tôi không đăng ký kết hôn. Hệ lụy đầu tiên là ảnh hưởng đến quyền lợi của cặp vợ chồng đó; hệ lụy nữa khi sinh con là ảnh hưởng đến quyền lợi của đứa trẻ. Đó là thực trạng khó khăn nhất cho cấp ủy chính quyền địa phương mà hiện nay việc tháo gỡ rất khó khăn.

Kỳ Sơn là huyện có tỷ lệ tảo hôn trong đồng bào dân tộc còn cao. Chính quyền các cấp, ngành chức năng và địa phương cũng đã có nhiều giải pháp, quyết liệt đẩy lùi tình trạng tảo hôn. Gần đây nhất là việc tăng cường rà soát đến từng xã, bản, kịp thời có biện pháp ngăn chặn, xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật. Thế nhưng, xử phạt rồi liệu có ngăn được tảo hôn không hay vẫn để tồn tại, đó là vấn đề nan giải, chưa bao giờ là dễ./.