Gia đình bà Phạm Thị Lại, thôn Quảng Tiến, xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông, sinh sống ở ngay sau đập thủy lợi Đắk N’ting, cách chỉ khoảng 200m. Hơn nửa tháng nay trời mưa liên tục, nước trong hồ thuỷ lợi dâng cao, trong khi các khối nứt vỡ tại thân đập có dấu hiệu mở rộng. Cả ngày lẫn đêm, gia đình bà Lại nơm nớp lo đập thuỷ lợi vỡ, tính mạng bị đe doạ.

“Bà con ở đây bữa nào mưa to là thấy lo lắng lắm, nước nó tích nhiều mà đập thì càng ngày càng nứt thêm ra. Theo dòng suối này cũng nhiều dân lắm, đến khi không may ra một cái, lúc đấy làm sao kịp xử lý. Nhiều khi đêm tối sợ lắm, người rồi tài sản không kịp xử lý thì lúc đấy không biết như thế nào” - bà Phạm Thị Lại.

Nhà cách đập thuỷ lợi Đắk N’ting chừng 500m ở phía hạ nguồn, anh K’Thu, dân tộc M’Nông, thôn Quảng Tiến, xã Quảng Sơn, đã chủ động đưa vợ và 2 con nhỏ ra nhà ngoại ở trung tâm xã để đề phòng tình huống vỡ đập bất ngờ. Một mình anh K’Thu ở lại trông nhà, làm vườn và thường trực nỗi lo.

 “Bà con sống ở sau đập thuỷ lợi này lo lắm, mưa suốt thế này nó có thể vỡ đập bất cứ lúc nào. Đề nghị các cấp chính quyền nếu không sửa chữa, khắc phục được sự cố sạt lở thì phá luôn đập để bà con đỡ lo. Chứ đập thuỷ lợi này mà vỡ thì mấy hộ dân ở sau đập bị cuốn đi hết”- anh K’Thu.

Ông Vũ Tiến Lư, Bí thư Huyện uỷ Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông cho biết, tháng 8/2023, sau khi xảy ra sự cố sạt trượt, nứt gãy thân đập thuỷ lợi Đắk N’ting, xã Quảng Sơn, huyện đã triển khai di dời 34 hộ dân phía hạ nguồn. Sau một thời gian, người dân đã quay trở về nhà để sinh sống và canh tác. Hiện nay, lại bước vào cao điểm mùa mưa, nguy cơ với đập thuỷ lợi này rất khó lường, cần sớm khắc phục để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân.

“Thủy lợi Đắk N’ting 1 năm nay rồi sau khi hư hại thì cũng chưa xác định được nguyên nhân. Vì vậy, tôi cũng đề nghị là sớm phải đánh giá nguyên nhân rồi khắc phục công trình này” - Ông Vũ Tiến Lư.

Việc khắc phục, sửa chữa công trình thuỷ lợi Đắk N’ting bị sạt trượt và nứt gãy được xác định là cấp bách. Tuy nhiên, ông Phạm Tuấn Anh, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Nông cho rằng đang có sự lúng túng và chậm xác định nguyên nhân cũng như sửa chữa công trình này. Đã tròn 1 năm nhưng vẫn chưa xác định được nguyên nhân là do thiết kế, thi công hay do thiên tai. Theo ông Phạm Tuấn Anh, có tình trạng các nhà thầu tư vấn “né” tham gia xác định nguyên nhân sự cố công trình.

“Vấn đề khó khăn nhất là tìm được đơn vị tư vấn có đủ năng lực, nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ này. Trong quá trình làm, chúng tôi mời rất nhiều đơn vị đến để khảo sát nhưng họ đến khảo sát rồi họ âm thầm rút lui, dẫn đến làm rất chậm. Mãi đến gần đây Viện Khoa học thuỷ lợi họ mới nhận lời, hiện nay cũng đã thống nhất được sẽ ký hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ này” ông Phạm Tuấn Anh.

Dự án hồ chứa nước Đắk N'ting có tổng mức đầu tư 137 tỷ đồng, từ nguồn vốn chương trình mục tiêu biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016 - 2020 và nguồn đối ứng từ ngân sách địa phương. Dự án do Ban quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh Đắk Nông làm chủ đầu tư.

Đầu tháng 8/2023, công trình bị sạt trượt, nứt gãy thân đập khi đã tích đầy nước. Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai do Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó Trưởng ban dẫn đầu đã trực tiếp đi kiểm tra và chỉ đạo các giải pháp cấp bách cũng như lâu dài. UBND tỉnh Đắk Nông cũng liên tục chỉ đạo khẩn trương xác định nguyên nhân và khắc phục công trình, nhưng đến nay vẫn dậm chân tại chỗ.

Ông Hồ Văn Mười, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông cho rằng, có tình trạng thiếu tích cực, thiếu trách nhiệm trong việc xử lý, khắc phục công trình thuỷ lợi Đắk N’ting.

“Họp nhắc nhở bằng văn bản, nói bao nhiêu lần không làm, nếu Đắk N’ting mùa này sạt lở, xảy ra sự cố ảnh hưởng đến tính mạng con người, tài sản ai chịu trách nhiệm. Mà hơn 1 năm nay rồi, đến bây giờ mới tìm được đầu mối để thẩm định, mà thẩm định vào mùa mưa này nữa là cả một câu chuyện” - Hồ Văn Mười.

Trung ương chỉ đạo khẩn, tỉnh liên tục hối thúc, thế nhưng việc xác định nguyên nhân và khắc phục sự cố sạt trượt, nứt gãy thuỷ lợi Đắk N’ting, xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông, lại trì trệ. Trong khi đó, nguy cơ với đập thuỷ lợi này rất khó lường trong cao điểm mùa mưa lũ, tính mạng và tài sản người dân hạ nguồn bị đe dọa./.