Tại một số điểm nóng sốt đất, nhiều gia đình dân tộc thiểu số phát hiện mình bị mất hết thổ cư sau khi bán một phần đất và giao cho người mua tự đi làm thủ tục tách thửa, sang tên. Nhiều gia đình không rõ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hiện đang ở đâu, thửa đất có còn đứng tên mình hay không sau khi thực hiện các giao dịch bán một phần thửa đất.

Có những dấu hiệu cho thấy có tình trạng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân cũng như những lỗ hổng trong quy trình thực hiện các giao dịch về đất đai, nhất là tại vùng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa để lừa dối, thậm chí lừa đảo.

Gia đình bà H’ Bluên Niê, buôn Sút H’luốt, xã Cư Suê, huyện Cư M’gar có 3 sào đất, được cấp 400m2 thổ cư và đã xây căn nhà cấp 4 trên diện tích này. Cách đây hơn 1 năm, giá đất trên địa bàn tăng cao, gia đình bà H’ Bluên thoả thuận bán 1 sào đất (trong đó 240m2 thổ cư) với giá 590 triệu đồng cho một người ở Thành phố Buôn Ma Thuột.

Do thiếu hiểu biết về các quy định pháp luật nên bà đã giao các giấy tờ cho người mua đi thực hiện các thủ tục tách thửa và sang tên. Tuy nhiên, sau khi tách thửa xong, người mua trả lại bìa đỏ thì gia đình bà phát hiện không còn một mét thổ cư nào. Quá bức xúc, bà H’ Bluên không nhận lại bìa đỏ và yêu cầu người mua phải hoàn trả lại phần thổ cư 160m2 của bà như đã thoả thuận ban đầu.

Gia đình bà H’ Bluên Niê bán một phần đất nhưng mất hết thổ cư.

Cũng trong tình cảnh tương tự, gia đình bà H’Luyên Niê, buôn Sút H’luốt, xã Cư Suê đã bán 900m2 đất (trong đó có 300m2 thổ cư) cho một người ở TP Buôn Ma Thuột và giao giấy tờ cho người này đi làm các thủ tục. Tuy nhiên gần 2 năm trôi qua, người mua đất vẫn chưa trả lại bìa đỏ, gia đình bà H’Luyên rất lo lắng, không biết người mua đất đã làm gì với bìa đất của mình.

Bà H’Luyên nói trong ngậm ngùi, tất cả 400m2 thổ cư, họ mua 300m2 thổ cư, mình còn 100m2 thổ cư. Đi ký ở công ty bất động sản mà 2 năm rồi chưa thấy giấy tờ đâu, bây giờ đang  rất lo lắng. Họ làm hợp đồng nhưng toàn bộ hợp đồng họ thu hết, còn giấy tờ họ nói mượn để làm giấy tờ cho tới bây giờ vẫn chưa thấy đâu.

Trong buôn Sút H’luốt có nhiều trường hợp bán một phần đất nhưng mất hết  thổ cư. Nguyên nhân cơ bản là do các hộ dân thiếu hiểu biết về pháp luật cũng như các thủ tục giao dịch đất đai, bà con chỉ biết ký tên và điểm chỉ mà không rõ nội dung hợp đồng giao dịch cụ thể thế nào nên rất dễ bị lừa, bị gài bẫy. Buôn đang vận động các hộ cung cấp thông tin để tổng hợp báo cáo với các cấp chính quyền.

Hợp đồng đặt cọc, bà con thoả thuận chỉ bán một thổ cư.

Bà H’Đàn Niê, Buôn Trưởng buôn Sút H’luốt cho biết: Những vụ việc xảy ra thực sự là khó khăn cho bà con, không còn đất ở nữa. Nhà thì được xây dựng trước đây, trước lúc bán đất thì có đất ở, còn bây giờ coi như là nhà dựng trên đất nông nghiệp rồi. Do sự kém hiểu biết của bà con về luật đất đai, hợp đồng người ta ghi thì không đọc được chữ, nghe bên mua kêu ký là cứ ký.

Huyện Cư M’gar đang yêu cầu các xã, thị trấn tổng hợp, báo cáo, đồng thời chỉ đạo các cơ quan chuyên môn vào cuộc điều tra, xác minh, làm rõ xem có dấu hiệu lừa đảo hay không. Về phía các cơ quan chức năng, nếu có sai phạm, tiêu cực, tiếp tay cho việc tách hết đất thổ cư của bà con, huyện sẽ xử lý hoặc báo cáo cơ quan cấp trên xử lý nghiêm theo các quy định pháp luật.

Ông Nguyễn Công Văn, Phó chủ tịch UBND huyện Cư M’gar cho biết, huyện sẽ tiếp tục chỉ đạo cơ quan anh ninh cũng như UBND các xã, thị trấn nắm tình hình thực tế diễn ra tại cơ sở, xác minh rõ ràng cụ thể từng trường hợp, từng vụ việc, trên sở đó báo cáo về UBND huyện xem xét, chỉ đạo thực hiện đúng theo quy định. Những trường hợp lợi dụng sự nhẹ dạ, cả tin để thực hiện lừa đảo, nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì chắc chắn cơ quan điều tra sẽ phải vào cuộc, chứ không để tình trạng này kéo dài.

Sau sốt đất, nhiều gia đình ở xã Cư Suê nói riêng, tại tỉnh Đắk Lắk nói chung đang đứng ngồi không yên vì không rõ người mua đất đã làm cách nào để lấy hết thổ cư của mình. Trong khi đó, nhiều gia đình lại không rõ bìa đỏ giao cho người mua đất hiện đang ở đâu, thửa đất có còn đứng tên nữa hay đã bị sang nhượng, cầm cố. Bà con bị lừa dối, thậm chí bị lừa đảo mà không hề hay biết, và cũng chưa biết làm thế nào để đòi lại quyền lợi của mình./.

Kỳ sau “Thiếu hiểu biết và nhẹ dạ, buôn làng mắc bẫy đầu nậu?”

Công Bắc/VOV Tây Nguyên