Cá trôi suối (tiếng Tày gọi là pa-ban) thường tập trung ở sông suối thuộc 2 xã Lục Hồn và Húc Động. Loại cá này được người dân đánh giá không chỉ ngon mà còn rất bổ dưỡng.

Bà Vi Thị Nũi, ở xã Lục Hồn, bảo: “Món này quen thuộc của chúng tôi rồi. Cá trôi suối ăn với muối, cơm nguội và lá ổi, ăn hay lắm ấy chứ. Khách ở xa họ khen lắm nhé. Cứ có khách quý đến nhà là lại phải cố tìm bằng được món này để đãi khách”.

Món cá chua pa-ban, món ăn dân dã của người Tày

Món cá chua được làm từ 4 nguyên liệu chính: cá trôi suối, muối, cơm nguội và lá ổi. Theo kinh nghiệm của đồng bào Tày nơi đây, cá chua nếu muốn ngon thì phải chọn loại cá trôi sinh sống tự nhiên ở suối. Cá này thịt sẽ dai, săn chắc, ngọt, lại ít tanh.

Sau khi làm sạch, người ta dùng khăn sạch lau khô cá, thái thành từng khúc. Tiếp đó, đem gạo tẻ nấu chín thành cơm, xới ra để nguội. Cơm nguội chính là yếu tố quyết định sự khác biệt và tạo nên vị chua, hương vị đặc trưng của món ăn dân dã này. Từng miếng cá được xát muối trắng rồi trộn với cơm nguội, xếp vào lọ rồi chèn lá ổi lên phía trên, đậy kín nắp.

Bà Vi Thị Nhàn chia sẻ bí quyết: “Khi ủ chua phải úp ngược lọ cá lại, nước từ cá sẽ chảy ngược xuống không làm cá bị hỏng, nhão. Việc ủ chua cá có thể mất từ 7-15 ngày hoặc có thể lâu hơn nữa, tuỳ thuộc vào thời tiết nóng hay mát, cũng như sở thích của những người ăn”.

Đây là món ăn quen thuộc trong các mâm cơm ở Bình Liêu 

Tham quan cảnh đẹp núi rừng "Sapa của Quảng Ninh", du khách có thể trải nghiệm quy trình bắt cá trôi suối nơi đây, chế biến món cá chua. Ông Nguyễn Văn Thắng, từ Hải Phòng đến, phấn khởi khi được cùng người dân địa phương bắt cá về làm món ăn:

“Tôi từng được thưởng thức món cá này lần đầu tiên khi đi công tác tại Bình Liêu mùa hè năm trước. Tôi khá ấn tượng với món cá bùi mà lại rất thơm, mát. Từ đó, gần như lần nào về đây, tôi cũng gọi thêm món này để ăn. Lần này, được tham gia bắ tcá suối về để chuẩn bị món ăn, thật là thú vị”.

Cá chua là món ăn thường được người Tày dùng thết đãi khách quý. Khi lấy cá ra ăn, cá chua có màu trắng, vị thơm hấp dẫn. Món này ăn kèm với lá lốt và lạc rang, chấm với mắm ớt, măng chua mới thưởng thức hết độ ngon của cá.

Mỹ Dung/VOV-Đông Bắc