Đọt mây (tức ngọn mây) vốn là thứ thức ăn thường thấy trong bữa cơm của người Mạ. Nay thì đọt mây đã trở thành đặc sản ở một số địa phương. Đến các khu chợ thuộc huyện Đạ Huoai, Bảo Lâm (Lâm Đồng), bạn có thể thấy những bó mây được đồng bào ở những làng lân cận đem ra bán.

Anh K’Viên cho biết có khoảng 10 loại đọt mây ăn được. Mỗi loại có vị khác nhau. Có loại đắng nhiều, có loại nhâm nhẩm đắng, có loại lại ngọt. Người Mạ cũng có nhiều cách chế biến món đọt mây, nhưng ở Cát Tiên quê anh, thì món canh bồi được đồng bào ưa dùng nhất:

"Mây làm canh bồi thì rất là ngon. Vật liệu để làm thì có mây, gạo, một loại lá rừng giã chung cho nhuyễn rồi chế thành canh bồi. Nấu tựa như cháo vậy nhưng mình có thể cho nó đừng đặc quá hay loãng quá thì nó rất là ngon. Nó có vị ngọt ngọt đắng đắng, người ta rất là thích".

Trong những lễ cúng của người Mạ, đọt mây là thứ không thể thiếu. Ảnh:dantri.com

Cùng với canh bồi thì món đọt mây nướng cũng đem lại trải nghiệm mùi vị rất ấn tượng với những ai từng có dịp thưởng thức. Đọt mây nướng thơm, bùi, khi nhai cảm thấy đắng, nhưng sau vị đắng đó, lại là vị ngọt nhẹ kết hợp với vị mặn và cay của muối hột dầm ớt:

"Nướng thì người ta để cả vỏ. Nướng cho cháy vỏ ngoài, làm sao nó cháy đều đều chứ đừng cháy quá. Nướng xong bóc cái vỏ ngoài ra chấm muối ăn ngon lắm. Sau khi lấy nó về, muốn để lâu khoảng 5, 6 ngày thì người ta để cả vỏ cứng của cây mây đấy" - anh K'Viên bảo.

Theo lời tiến sĩ Ngọc Lý Hiển, trưởng Phòng Di sản, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng, đọt mây ăn nhiều không bị nặng bụng như ăn măng. Đọt mây khó lấy, nhưng có thể khai thác quanh năm, trở thành món ăn nuôi lớn bao thế hệ người Mạ. Đồng bào Mạ còn cho rằng những lúc vào rừng, ăn uống không đảm bảo vệ sinh mà kèm đọt mây thì có thể ngừa được đau bụng:

"Theo tôi những cái có vị đắng đa phần tốt cho tì, vị, cho gan. Chưa có nghiên cứu khoa học nào liên quan đến giá trị dược liệu của đọt mây, tuy nhiên theo tiếp xúc cá nhân thì đọt mây là thứ ẩm thực khá là đặc biệt dễ ăn và trong môi trường cư trú ngày xưa, những thức ăn nào được lấy ở rừng, nó được thẩm định bởi truyền thống, những đứa bé tí nó được ăn và trở thành thói quen về mặt ẩm thực".

Hoàng Minh/VOV4