Ti krĭng lăn hrah Bazan Čư̆ Mgar, adiê mđiă mtrang ti dŭm đang kphê mtah mda, Nguyễn Văn Bình dôk ruah pĕ dŭm asăr kphê ksă. Ñu brei thâo, dŭm thŭn giăm anei, ñu mđing êdi kơ bruă kah mbha asăr kphê mơ̆ng hrui pĕ mtam, dưm hlăm kdô mdê čiăng ba čhĭ kơ êpul hgŭm bruă hrui blei kphê mâo hnơ̆ng tŭ jăk:

“Ară anei kâo amâo čhĭ kphê mtah amâo dah kphê asăr mtŭk mtŭl ôh, kâo srăng bi hgŭm hŏng êpul bruă, anôk bruă duh mkra čiăng pla kphê mâo hnơ̆ng tŭ jăk. Khădah diñu kreh ksiêm dlăng klă klơ̆ng ƀiădah kâo čhĭ mâo ênoh hơĭt kjăp hĭn mơh.

Mơ̆ng dŭm đang kphê msĕ si gŏ sang mă bruă lŏ hma Bình, boh tŭ yuôm kphê dưi čuê truh ti dŭm sang maĭ mkra mjing. Ti Ƀuôn Ama Thuôt, Anôk bruă mguôp hnư Kphê An Thái mkŏ mjing leh sa wăl anôk duh mkra pla mjing kphê kluôm. Mơ̆ng hdră đeh kwă truh kơ bruă mkra kphê kpŭng, mkŏ mjing hdră mkra hbâo doh mơ̆ng djah kphê, lŏ mkăp wĭt kơ dŭm đang war. Nguyễn Xuân Lợi, Khua knơ̆ng bruă brei thâo:

 “Hmei mđing kơ dŭm hdră msir mkra mjing êlam lehanăn mñă klă bruă klam, boh tŭ yuôm mŏng hdră bi hgŭm kluôm, kyua mâo klei bi hgŭm kjăp kơh dưi mđĭ lar bruă klam čiăng mjing boh tŭ yuôm mnơ̆ng dhơ̆ng kluôm”.

Anôk bruă Minudo Farm – Care ti ƀuôn hgŭm Êa Kao, čar Dak Lak, mơ̆ng sa farm điêt hdră ngă tal êlâo bŏ hŏng klei dleh dlan ƀiădah dưi mâo leh kơhưm hlăm anôk bruă kphê jăk, dưi ba čhĭ ti wăl anôk mnia mblei Japon – sa hlăm dŭm wăl anôk mâo klei ksiêm dlăng kjăp. Lê Đình Tư, Khua anôk bruă brei thâo:

“ Ară anei hmei hưn mthâo kphê tŭ jăk mơ̆ng Ƀuôn Ama Thuôt lač hjăn, Việt Nam lač kluôm. Anei jing mta phŭn čiăng phung thơ̆ng kơ bruă, phung đeh kwă kphê, mnuih mnăm kphê khăp kơ kphê tŭ jăk, mơ̆ng anăn drei srăng hưn mthâo dŭm mta kphê jăk mơ̆ng Việt Nam truh kơ tar rŏng lăn”.

Hlăm 7 thŭn tui duah hdră mđing truh kơ kphê jăk, mđĭ boh tŭ yuôm, ƀĭng ngă lŏ hma, anôk bruă duh mkra lehanăn êpul hgŭm anôk bruă kphê ti Dak Lak dưi mâo leh dŭm knhuang nao jăk. Amâo djŏ ƀiă ôh anôk bruă duh mkra điêt dưi ba čhĭ kphê truh kơ wăl anôk mnia mblei mâo klei ksiêm dlăng kjăp. Hoàng Danh Hữu, Khua anôk bruă mguôp hnư đang ngă lŏ hma Miss Êđe brei thâo:

 “Leh mâo hnơ̆ng tŭ jăk, krĭng pla hơĭt kjăp dưi bi mklă lehanăn boh tŭ yuôm anăn knăl mtrŭt leh mnuih blei yua. Snăn phung blei tŭ ư tla jih prăk blei mnơ̆ng, bi hrô hŏng bruă mă mnơ̆ng êlâo lehanăn dôk guôn tla prăk êdei. Tơdah drei mâo dŭm klei găl snăn, drei amâo guôn jưh knang đei kơ prăk kăk”.

Hnơ̆ng mâo kphê thŭn 2024 mơ̆ng čar Dak Lak mâo êbeh 535.000 ton, ênoh prăk bi mnia mblei êbeh 915 êklăk USD, truh êbeh mkrah wah ênoh prăk bi mnia mblei mnơ̆ng dhơ̆ng hŏng ala tač êngao mơ̆ng čar. Kluôm čar ară anei mâo êbeh 240 anôk bruă mkra mjing kphê, hlăm anăn 25% dưi duh kluôm kơ kdrăp mrâo. Tă hdră êlan hlăm Hdră mtrŭn Klei bi kƀĭn bruă Đảng čar tal 1, wưng thŭn 2025 – 2030 mñă klă “Mkŏ mkra anăn knăl Kphê Ƀuôn Ama Thuôt, mđĭ kyar bruă mkra mjing êlam, ba Dak Lak jing anôk truh mơ̆ng kphê tar rŏng lăn”. Bruă mđĭ kyar anôk bruă kphê hluê hdră hơĭt kjăp, boh tŭ yuôm mâo čar mâo bi mklă jing mta phŭn. Nguyễn Thiên Văn, Kơiăng khua Anôk bruă sang čư̆ êa čar Dak Lak brei thâo:

“Dŭm gưl, dhar bruă nao hgŭm mkŏ mjing dŭm krĭng kphê mâo djăp hnơ̆ng čuăn djŏ guôp hŏng klei bhiăn mơ̆ng tar rŏng lăn. Tal dua, hlăm hdră mđĭ boh tŭ yuôm mơ̆ng anôk bruă gơ̆ siă suôr hŏng bruă mkra mjing êlam. Anôk bruă kphê brei maoa klei bi mguôp hŏng bruă mkăn lehanăn mâo hdră ngă bruă mrâo, mkăp djŏ hŏng klei čiăng mơ̆ng mnuih blei yua. Ƀiădah ăt brei krơ̆ng kjăp boh tŭ jăk mơ̆ng krĭng pla kphê mdê mdê kyua mâo mnâo mdê mơ̆ng grăp krĭng kwar”. 

Mơ̆ng krĭng pla truh kơ anôk đeh kwă, mơ̆ng ƀĭng ngă lŏ hma truh kơ anôk bruă duh mkra ti Dak Lak, dôk đru mguôp mơ̆ng hdră bi mlih mơ̆ng “Hnơ̆ng mâo lu” jing “Boh tŭ yuôm lu”. Grăp asăr kphê hruê anei jing klei bi êdah mơ̆ng bruă bi mlih klei mĭn mrâo, jih jang dôk đru bi mklă kơ anăn knăl kphê Việt – kjăp kơ hnơ̆ng tŭ jăk, hơĭt kjăp hŏng boh tŭ yuôm./.