VOV4.Jarai - Lu mơnuih ruă rơka pruăi tha tơdah gir pơjrao hăng djơ\ hăng ơi ia jrao pơtă, amra suaih mơtăm. Khă hnun, 10% mrô mơnuih ruă [u pơjrao klă, nam rơka kaih grăng laih anun amu` ruă glăi dong tơdơi kơ pơjrao giong, yua ngă soh amăng mông pơjrao.

Aka [u thâo hluh rơđah kơ tơlơi ruă

Hơmâo mơn pô ruă kơtang, khă mơng hơmâo ơi ia jrao pơtă kiăng pơplih ming gơnam [ong mơ`um, yua ia jrao djơ\ lăp, samơ\ pơmin mă [ing gơ`u huăi ruă kơtang lơi.

{ing gơ`u ăt [ong mơ`um tui hloai c\i mhao yơh, [ong lu gơnam hăng, ngă hang amăng drơi jăn, mơsăm, pơ-iă, mơ`um lu tơpai [ier, ia mih hơmâo gas, kơphê rim hrơi.

Lơm pơjrao lăng plai [iă yơh ruă le\ [ing gơ`u rong c\i pơdơi [u mơ`um jrao dong tah, [u tơ`a ôh ơi ia jrao.

{ing gơ`u pơmin huăi ruă kơtang ôh, lơm ruă le\ nao pơ ơi ia jrao c\ih anăn blơi jrao mơ`um hơdôm hrơi suaih mơn. Tơlơi anai jing ngă tơlơi ruă kơtang hloh, ngă kman HP kơdong ia jrao.

Pơjrao mă hơjăn pơ sang

Lu mơnuih mă kơ`it, ia hơni pơjrao ruă hlung asơi. Kơ`it hăng hơni klă biă hăng hlung asơi, samơ\ [u dưi kơdong glăi kman đơi ôh.

Yua tơlơi thâo thăi mơng đưm hlâo pioh glăi, arăng lăi [ong kơ`it săt jai lu jai klă hloh. Kơ`it săt hăng kơsol `u đo\ đom kuit amăng hlung asơi ngă hang kian pruăi laih anun bơbrah hruh hlung asơi tơdah mă yua lu amăng sui hrơi.

Tơpung kơ`it pơkra mă pô ta [u dưi mă h^ ôh ia măt ngă sat kơ drơi jăn. Bruă djă pioh [u klă ăt amu` hơmâo kman, pơmao măt ngă sat kơ kian pruăi mơn. Yua anun, kơnong dưi yua mă [iă đôc\, yua kơ`it hăng ia hơni ngă hang hir amăng drơi jăn biă.

Yua aka [u ngă tui djơ\ hăng tơlơi pơtă pơtăn mơng ơi ia jrao

Đa le\ yua thun tha, yua bruă mă, yua hu\i tơwol hăng lu tơlơi pơko\n dong, sa, dua c\ô hơmâo tơlơi ruă anai juăt wơr rơbit hơdră yua jrao pơjrao rơka hlung asơi, juăt `u mơ`um jrao hlâo hăng tơdơi kơ mông [ong huă.

Djơ\ ano\ `u jrao kiăng mơ`um kiăo tui mông pơkă, yua anun lu mơnuih juăt wơr mơ`um [udah mơ`um [u djơ\ mông.

Hơmâo mơn pô ruă wơ\t rơbit mơ`um mơng guah le\ pơ[ut glăi ia jrao mơ`um amăng yang hrơi tlam [udah mơmot lơm `u hluh c\i mơ`um jrao, `u pơmin le\ mơ`um tui anun kiăng djơ\ hăng mrô ia jrao kiăng mơ`um amăng sa hrơi.

Bruă [u ngă tui tơlơi pơtă pơtăn pơjrao tơlơi ruă djơ\ hơdră le\ yua lu mơta tơlơi. Sa, dua tơlơi pơhmu nao kah hăng:

Pơdơi mơ`um jrao lơm glăk mơ`um mă hơdôm hrơi đôc\ [udah lăng plai [iă laih ruă. Tơdơi kơ pơdơi mơ`um jrao lăng ruă glăi dong le\ mă mơ`um glăi jrao hơđăp dong.

Lơm [uh nam ruă pơko\n mơng tơlơi ruă anai le\ [u lăi pơthâo kơ ơi ia jrao ôh, mơ\ rong c\i nao blơi ia jrao [udah mơ`um thim ia ia jrao tui hră ơi ia jrao c\ih.

Mă hră blơi ia jrao hơđăp lơm ruă glăi: Hơmâo lu biă mơnuih ruă [u nao khăm glăi ôh, kiăng ơi ia jrao mơng thâo tơlơi ruă, [ing gơ`u rong mă hră blơi jrao hơđăp, djơ\ ano\ rơgao hơdôm thun laih.

Mă yua hră blơi jrao mơng pô pơko\n: hơmâo lu pô ruă tơ`a mă hră blơi jrao mơng gơyut gơyâo, sang ano\ `u mơng hlâo adih hơmâo tơlơi ruă hrup anai mơn samơ\ pơjrao klaih yơh [udah glăk plai [iă yơh ruă, c\i nao blơi mă kơ pô gơ`u.

{ing gơ`u [u hluh ôh tơlơi ruă đa djơ\ hro\m [udah [iă c\i djơ\ hro\m mơn, samơ\ hơdră pơjrao hăng rim c\ô mơnuih [u dưm knar ôh.

Yua anun, pô hơmâo tơlơi ruă kiăng mă yua djơ\ hăng tơlơi pơtă pơtăn, hơdră pơjrao hăng nao khăm glăi dong lơm abih hrơi mơ`um jrao.

Pô ruă anăm rong c\i pơjrao mă hơjăn ôh mơ\ [u hơmâo ơi jrao pơtô brơi, kiăng be\ h^ tơlơi [u klă mơng ia jrao ngă kơ ta.

Yua tơlơi mơ`um [ong

Lu mơnuih ruă hlung asơi yua kiăo tui tơlơi juăt, yua anih ngă bruă juăt mơ`um tơpai [ier lu. Lu mơnuih juăt krong mlăm, pit aset, mơ`um kơphê kuit đơi, dju\p hot, ăt bơbec\ kơkang biă amăng bruă pơjrao ruă hlung asơi.

Khă mơng pơjrao djơ\ tơlơi pơtă pơtăn, djơ\ jrao, djơ\ mông hai ăt [u tu\ yua lơi lơ\m ta ăt mơ`um tơpai [ier, dju\p hot mơn.

A` [ong mơguah, [ong [u djơ\ mông, [ong jec\ đơi, [ong krah mlăm, [ong giong nao hlao [u pơdơi pơdă, [ong giong đih hlao, ăt jing hơdôm mơta tơlơi ngă tơlơi ruă rơka hlung asơi pơjrao [u thâo hlao.

                                                              Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr