Anai lĕ mông jơnum rim tal mơ̆ng Khul “Čem rông pơtô lăi ană bă klă” mơ̆ng grŭp đah kơmơi thôn 1, să Đưng K’Nơ̆, tơring glông Lạc Dương, tơring čar Lâm Đồng. Dưi pơdŏng amăng blan 8 thun 2012 hăng 10 čô mơnuih amăng khul, truh ră anai Khul hmâo laih 61 čô mơnuih. Amai Bon Niêng K’Pớt, Khua Khul brơi thâo, hlâo dih adơi amai đah kơmơi thôn 1 thâo anô̆ akă dưi ngă ba truh bruă bơwih brơi, čem rông pơtô lăi ană bă, pơjing sang anô̆ akă klă pơplih phrâo, mơ̆ng hrơi hmâo Khul truh kơ ră anai, adơi amai hmâo ƀơƀrư̆ pơđĭ tui tơlơi thâo hluh, hmâo tơlơi đing nao bơwih brơi kơ ƀing ană bă klă hloh:

“Dong mơ̆ng hrơi pơdŏng Khul truh ră anai lĕ adơi amai thâo laih bruă mă mơ̆ng đah kơmơi amăng tơlơi bơwih ƀong mơnuih mơnam hăng sang anô̆. Mrô mơnuih tơkeng ană tal 3 hrŏ trun lăp yap ba. Đưm hlâo năng ai ñu 50%, bơ̆ ră anai hmâo 10% đôč. Mrô ană ƀu ai buai ăt hrŏ trun mơn, hlâo kơ akă hmâo khul, mrô čơđai ƀu ai buai rơbêh kơ 45%. Mơnuih amăng khul leng kơ hmâo ană săng triăng, hrăm rơgơi, mrô pơdơi sang hră ƀah wư ăt plai ƀiă lu mơn”.

Hăng lu hơdră kah hăng: Bơkơtuai, tơña, lăi glăi, pơpha hyu hră hla pơ-ar lăi pơthâo, lăi pơhing hăng mơbah, tơlơi ngui mă gai... hăng pơhrua hrŏm lu bôh yôm lăi pơhing, Khul hmâo prăp lui laih kơ pô hơdôm bôh thâo phun kơ Tơlơi phiăn pơdô̆ rơkơi bơnai sang anô̆, tơkeng ană hmâo kơčăo bruă, ƀong huă kơ adơi amai pikian, hơdră bơwih brơi, čem rông pơtô lăi ană bă klă, tơnă hơbai hơdôm mông ƀong huă djop gơnam ngă bơbuă hăng hơdôm bruă pơgang pơgăn tơlơi duam ruă kiăng ană bă brô̆ prong suaih pral... Amai Rơ-ông K’Yồng, gah Khul lăi pơthâo:

“Hlâo adih akă gum hrŏm hăng Khul lĕ kơnong kơ hmâo añăm hla rok pioh huă asơi đôč, ră anai thâo tơnă hơbai kơ ană bă, hmâo bôh mơnŭ, bôh bip pô hơbai añăm kơ čơđai ƀong ñu hmâo anô̆ ngă hmâo pran hloh”.

Rơgao hơdôm mông jơnum, lu adơi amai khin hơtai hloh, gơgrong hlâo hơduah ĕp hơdôm bôh yôm kơ čem rông pơtô lăi ană bă, bơwih brơi sang anô̆, mơ̆ng anun mă yua amăng tơlơi hơdip mơda. Kơnang kơ anun sang anô̆ mơnuih amăng khul pơđao pran jua, yâo mơ-ak hloh. Amai Bon Niêng Kđơng, hmâo rơbêh kơ 1 thun jơnum ƀơi Khul lăi pơthâo:

“Dưi hmâo ƀing adơi amai lăi pơthâo kơ tơlơi găn rơgao čem rông pơtô lăi ană bă amăng sang anô̆, mơ̆ng anun thâo hmư̆ hăng thâo hluh pơsur ană bă kiăng djru ană bă yak rơgao hơdôm tơlơi tơnap”.

Ơi Bon Niêng Ha Krai, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Đưng K’Nơ̆ brơi thâo, thôn 1 ră anai hmâo 207 bôh sang anô̆ mơnuih ƀôn sang, 859 čô mơnuih hăng rơbêh kơ 90% lĕ neh wa djuai ania ƀiă. Mơ̆ng hrơi Khul mă bruă, hmâo djru pơplih laih tơlơi pơmin neh wa. Kơnang kơ anun, rơbêh kơ 10 thun rơgao, ƀơi thôn 1 ƀu dô̆ čơđai muai ƀu ai buai, ƀu hmâo čơđai sang hră pơdơi hrăm hră; 5 thun jê̆ hăng anai ƀu hmâo hlơi pơdô̆ rơkơi bơnai mơ̆ng muai, pơdô̆ giăm drah kơtăk, abih bang čơđai amăng hnưr thun leng kơ nao sang hră, abih bang sang anô̆ djơ̆ hăng sang anô̆ tâ̆o yâo.

“Amăng hơdôm hrơi rơgao, Khul anai hmâo lu bôh than, biă ñu amăng bruă čem rông pơtô lăi ană bă klă, huăi hmâo tơlơi taih amang amăng sang anô̆, tơlơi črih čruai mơnuih mơnam. Gưl dlông ăt hmâo mơn hră apah bơni, hră apah pri Khul anai. Amăng hơdôm hrơi tô̆ tui, hluai tui pơđĭ kyar mơ̆ng Khul anai lĕ pok prong truh hơdôm bôh plơi, lăng anai lĕ anih gơnang, pran pơtrut pioh lar hyu amăng hơdôm bôh plơi pla”.

Khul “Čem rông pơtô lăi ană bă klă” mơ̆ng grŭp đah kơmơi thôn 1, să Đưng K’Nơ̆ hmâo ngă tui ba glăi bôh tơhnal hăng lu bruă mă sit nik hăng jing jơlan tô nao rai djru adơi amai lăi pơthâo, tŭ mă hơdôm bôh thâo klă, tŭ yua kơ čem rông ană bă, ăt kah hăng tơlơi dŏ dŏng ƀong huă hăng sang anô̆ hăng mơnuih mơnam, djru pơjing plơi pla jai pơdrŏng asah klă hiam, sang anô̆ hơdôm mơnuih amăng khul đah kơmơi pơđao pran jua, yâo mơ-ak tui dong./.