VOV4.Jarai - Nghệ nhân ưu tú A Tân do\ [ơi plơi Kon Smluh, să Đăk Tờ Re, tơring glông Kon Braih, tơring ]ar Kon Tum pơjing hơdôm tơlo\ kyâo krô jing rup trah kar hăng mơnuih hơdip. Yua khăp kơ rup trah, `u pioh sa blah lo\n mơng sang ano\ `u pioh trah rup hăng pơdă rup trah kah hăng tơlơi ră ruai djop kơ tơlơi hơdip mơng djuai ania Bahnar.

Yang hrơi đ^ jing mông ơi A Tân yong kơthung pioh gơnam phă, khuer kyâo…ba nao pơ đang pơdong rup trah. Do\ mơng ataih, `u lăng glăi hơdôm [e\ kyâo `u trah, giong anun pơphun trah rup đah rơkơi atông đing tơ rưng aka [u giong. Amăng bah `u [ơ [eo ju\ yap, `u lăi: “Kâo trah rup năng ai `u rơbêh 10 thun laih. Ră anai tha baih, tơkai tơngan [u hơdec\ tui mơng hlâo dong tah samơ\ trah rơgơi hloh, ngă amu` hloh mơn”.

Ơi A Tân [u hơdor dong tah `u hrăm trah rup mơng hrơi hơbin. Kơnong hơdor, lơ\m do\ anet, yua amuaih trah rup yua hnun truh yang hrơi tlam, lơ\m gơyut gơyâo `u ngui le\ `u kiăo tui [ing tha amăng plơi hrăm trap rup.

Hơdor glăi hơdôm hrơi blung a nao hrăm trah rup, `u tlao: “Lơ\m hơmâo [ing tha brơi trah lăng kyâo blung a, tơkai tơngan kâo tơtư\ abih, hu\i ngă răm kyâo”. Mơng tơlơi sư\ rơbư\ blung a, triăng hrăm, gir lăng tui arăng, amăng [rư\ `u thâo trah. Mơng anun, lơ\m huă asơi, nao pit đih, lơ\m nao pơ hmua `u lêng pơmin kơ bruă trah rup kyâo soh.

~u pơmin amăng ako\ dlô rup kiăng trah, rek lui hlâo hăng gai c\ih mơng anun trah kiăo tui glông rek. Ơi Tân hơdor glăi: “Blung a kâo ngă răm kyâo mơ-ai. Mơng anun kơđiăng tui. Djơ\ hrơi gir trah mơng mơguah truh mơmot, tơngan pơtuh abih, mơta thu hang, bung ro\ng kar hăng joh abih. Lơ\m ngă le\ glêh samơ\ lơ\m lăng glăi rup trah giong, hơmâo pran biă, amuaih ngă dong mơn”.

Anun le\ tơlơi ră ruai mơng đưm, ră anai phara laih. {u kiăng rek gru hlâo ôh, `u him mă đôc\, giong anun trah. {u kơnong trah rup kyâo yua amuaih ôh, `u trah brơi kơ ană plơi dong. Lu mơnuih nao pơ `u, lăi pơhmư\ tơlơi kiăng trah, jao kơ `u ngă, tơguăn rup `u trah huăi bơngơ\t hơget ôh. Kơnong hơmâo gai khuer, gai phă tơngan `u yong đ^ yong trun mơ\ sa [e\ kyâo jing rup hiam.

Ơi A Tân pơtô brơi ană đah rơkơi `u trah rup.

{ing tha thâo trah rup rơngiă tui laih, [ing thâo trah rup le\ pioh mông ngă hmua pla pơjing yua hnun [ơi să Đăk Tờ Re ăt [u gir lơi hăng bruă trah rup. Khă glêh tơnap mă bruă e\p asơi ia, prăk kăk c\em rông kơ ană bă, c\rông lô brơi sang ano\, samơ\ ơi A Tân ăt djă pioh mơn pran jua amuaih trah rup kyâo. ~u lăi: “Hrơi [u hơmâo trah rup le\ hrơi anun [u mơhao [ong huă hơget ôh. Mơng mơguah le\ kho\m trah h^ [iă [ơ\i kah mơng nao mă bruă. Khă nao pơ hmua glăi kaih, samơ\ ăt nao pơ anih pioh rup trah, lăng h^ [ơ\i kah mơng pit mơ-ak”.

Ba [ing gơmơi nao lăng rup pô đah rơkơi djă tơbăk prong dlông, drơi jăn kơdil, ơi A Tân lăi, anun le\ rup sa c\ô mơnuih arăng đăo gơnang amăng plơi. Ơi A Tân ră ruai: “Hlâo adih, pô hlơi c\i mut nao amăng plơi, lêng nao bưp hăng rơkâo pô anai soh, tơdah pô anai brơi kah mơng dưi mut. Mơng tơlơi ră ruai glăi mơng ơi yă, kâo pơmin mă giong anun trah rup”.

Ơi A Tân pơ[uh rup yua tơngan `u trah pơdong [ơi sang rung amăng plơi.

Nao c\uă lăng [ơi lu anih, hơduah e\p lu rup trah hăng kyâo, samơ\ aka [u hơmâo anih hơpă ôh ngă gơmơi pơhưc\ pơhac\ amăng pran jua tui hăng đang pioh rup mơng ơi A Tân. Rim [e\ kyâo trah kah hăng thâo pơhiăp, ră ruai kơ tơlơi hơdip ngă yang, boh thâo gru grua, tơlơi hơdip rim hrơi mơng djuai ania Bahnar.

Anun le\ rup sa c\ô đah rơkơi djă jong nao pơ hmua, rup sa c\ô đah rơkơi djă hrăo…pơdah rai tơlơi triăng kơtang, gir run, dưi pơgăn glăi ayuh hyiăng lo\n adai c\i man pơjing tơlơi hơdip trơi pơđao yâo mơ-ak; rup sa c\ô đah kơmơi mơ`am mrai, tăp pơdai pơ[uh ano\ triăng, thâo prăp rơmet kơ sang ano\; rup sa c\ô đah rơkơi do\ djă đơhot pơ[uh ano\ do\ pơmin, do\ ting kơ tơlơi hơdip…

Ră ruai hăng [ing gơmơi, `u lăi, trah rup, tơnap hloh le\ trap [ô| mơta. Juăt `u rơngiă mơng 2 truh 3 hrơi c\i trah giong ha boh rup, samơ\ bruă trah [ô| mơta, alăk mơta rơngiă 2/3 mrô mông pioh trah. “Lu mơnuih nao lăng bơni rup kâo trah hiam, kar hăng hơmâo bơngăt. Phrâo anai, hơmâo anih rơkâo blơi 30 boh rup trah djă ba pơ Măng Đen (tơring glông Kon Plong)”.

Ăt yua trah rup hiam mơn, yua hnun `u nao pơ[uh [ô| [ơi lu mông jơnum ngui boh thâo gru grua, rim wơ\t nao `u djă glăi pri yôm biă kơ bruă trah rup. Hăng tơlơi rơgơi, rơguăt bruă hăng pioh glăi lu tơlơi lăp hơdor amăng rim rup `u trah, thun 2019, ơi A Tân hơmâo pơpu\ anăn “Nghệ nhân ưu tú”. Samơ\ ơi Tân ră ruai, `u kơnong kơ mơ-ak biă mă le\ lơ\m hơmâo pô kiăng hơduah e\p gru grua rup trah hăng kyâo, pel e\p kơ boh thâo gru grua djuai ania. Laih anun, amra pơtô glăi kơ [ing hlăk ai amuaih hrăm.

K’Brọp: C|ih – Siu H’Mai: Pơblang