VOV4.Jarai- Lăi nao kơ tơlơi adoh đưm mơng djuai ania Êđê le\ arăng thâo nao kơ tơlơi kưt hăng Eirei.

 

Tơdah adoh Kưt `u rơnang, ur krao, [u hơmâo er, jua tơ tư\ sa hơnong ôh, yua dah adoh kah hăng ta ră ruai mă hơjăn, pơdah rai mơng lăm pran jua kiăng pơhmư\ brơi kơ arăng thâo ano\ ta kiăng lăi le\, tơlơi eirei sa tơlơi adoh er `u hmar jua tơtư\ `u kơtang, jing sa tơlơi bơtưh nao rai mơak biă mă mơng dua bơnah.

 

Dong mơng đưm đă ră hlâo, tơlơi adoh eirei jing h^ gru grua boh thâo kơ mơnuih [on sang djop plơi pla djuai ania Êđê [ơi kual }ư\ Siăng.

 

Eirei hơmâo er adoh, jua yu\ `u hmar, mơak biă mă, adoh hơdư\ kiăng, juăt `u adoh [ơi anih jơngum lu mơnuih.

 

Adoh eirei adoh hăng boh pia bơtưh soh, Êđê pia klei duê, pơjing rai boh pia tơlơi adoh, yu\ mơ`i hơmâo tom tơlơi pơtưh rơ răk kiăo tui er gông bro#.

 

Hăng hơdră bơ ră ruai adoh tui anun, boh pia `u pơtưh mơng ako\ truh pơ klôn, mơng phun truh pơ tơdu\ ke\ ph^ hrom hơbit krep mơtam.

 

Hlâo adih, sit adoh eirei, arăng juăt adoh amăng mông mơak ngă yang, huă [ong ngui ngor mơak amăng plơi pla djuai ania Êđe; sit adoh amăng mông djai bru\ arăng ayup đing năm.

 

Tơdơi anai, tơlơi adoh soang ană plơi pơtrut brơi yua đing năm pioh pơđu\ mă er tơlơi adoh eirei kiăng hmư\ mơak hloh.

 

Bơ Kưt le\ arăng juăt ayup đing buôt-]ok, đing ayup pơko\n hăng gong đưm đơ đa.

 

Bơ adoh eirei juăt `u kơnong adoh hăng đing năm đô], [udah hơmâo mơnuih adoh kiăo tui  klôn đok mơdua. Pô thâo adoh đưm Ơi Tuôr, do\ pơ [on Drai Hling, să Hòa Xuân, plơi prong {uôn Ma Thuôt, tơring ]ar Daklak, brơi thâo:

 

‘’Ră anai arăng adoh eirei le\ khom hơmâo mơnuih ayup đing năm. Samơ\ đưm hlâo lu mơnuih adoh eirei [u tơguan ayup đing năm ôh.

 

Kơnong adoh pơtưh đô]. Kah hăng ta adoh soh sel hnun lah. Hmư\ `u [u mơak đơi ôh. Sit hơmâo ding năm adoh eirei mơak hloh, hmư\ hiăp adoh rah, hơmâo jua đing năm dong mơak biă mă.

 

Kah hăng arăng adoh pe\ gông mơn hơmâo mơnuih pe\ kiăo tui er adoh `u mơak biă mă yơh ho\’’.

 

Tơlơi adoh eirei gah djuai ania Êđê lu biă, boh pia hăng tơlơi pơtưh soh, pơtưh nao rai dua ]ô. Hơmâo klâo mơta adoh eirei, adoh pơtưh nao rai tơdăm dra, adoh bơni kơ tơlơi hơdip mơda, bruă mă, pơtô lăi ană tơ]ô… laih anun pơđao nao rai.

 

Ano\ pha ra adoh eirei le\ [u djơ\ kơnong adoh bơtưh nao rai tơdăm dra đô] ôh, `u do\ hơmâo tơlơi adoh đah rơkơi pơtưh nao rai tơdroă đah rơkơi.

 

Tơlơi anai hrup ta bơ ră ruai nao rai samơ\ pơdah jua hăng tơlơi adoh, yôm hloh dong tơlơi bơtưh, kiăng lông lăng ia rơgơi tơlơi kơhnâo hlơi pô hroaih hloh, bơtưh djơ\ rơ-oa lu mơnuih hor hmư\.

 

Tui hăng pô thâo adoh đưm Êđê yă ~uăn do\ pơ să Ea Tul, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak, adoh eirei le\ [u amu` ôh, [u djơ\ hlơi lêng kơ thâo adoh ôh.

 

Kơnong [ing mơnuih gir hrăm, hơmâo yang brơi mơn mơng thâo. Gơ`u thâo kiăo tui er adoh, thâo bơtưh, tơlơi pơmin hmar, pơ[uh nao pơ anăp lu mơta anun ta` lăi glăi bơtưh hăng er tơlơi adoh tui ano\ ta kiăng lăi nao. Yă ~uăn brơi thâo:

 

‘’Amăng plơi tơdah hơmâo tơlơi huă blăm mnăm thun Êđê juăt pia jing hơmâo tơlơi ngui ngor [ong mơ`um ngă yang kơbao, rơmô [udah hơmâo tơlơi djai bru\, [ing tha juăt kưt, [ing tơdăm dra le\ juăt adoh eirei mơ`um rah tơpai ]eh.

 

Laih tơpai ruă ]uă tơba adoh ayup đing năm hmư\ jai mơak tui. Adoh pơtưh kơ pô anai, pô adih hmư\ khom pơtưh glăi.

 

Bơhmutu dra hor kơ tơdăm pơpă thơ `u adoh kơ pô anun, pô anun lăi glăi hăng tơlơi adoh bơtưh mơn, ăt dong mơng anun mơn tơdăm dra jing h^ ung mo# rơkơi bơnai sit nik, hor yua mơng tơlơi khăp adoh bơtưh tơdăm dra’’.

 

Adoh eirei hrom hăng bơtưh nao rai dua klâo ]ô, arăng adoh hơjăn tu\ mơn, adoh kah hăng ră ruai hơge\t tơlơi amăng pran jua pô adoh kiăng lăi nao, `u lăi pơthâo tơlơi `u ]ăng, hơdor glăi bruă mă mơng phun, tơlơi mơak, tơlơi hning rơngôt, lok glăi gơyut gơyâo, adoh bơni kơ sang ano\, plơi pla pin ia, adoh pơtă pơtăn kơ ană tơ]ô  mô yâo ….

 

er tơlơi adoh eirei ăt do\ djă hơnong đô], samơ\ tơlơi adoh mơng r^m ]ô laih anun pha ra kual ăt pha ra mơn, yua dah tơlơi adoh eirei jing sa tơlơi thâo pơ]eh phrâo mơng r^m mơnuih, pô adoh.

 

Hlâo adih, adoh eirei juăt `u adoh krah jơlan nao pơ hmua, adoh amăng mông huă lui pơsat [udah amăng mlăm jôk atâo djai. Tha plơi, ơi Khon pơ [on Dho, să }ư\ Pơ\ng, tơring glông Krông {u\k, tơring ]ar Daklak brơi thâo:

 

‘’Hlâo adih, sit hơmâo mơnuih djai amăng plơi, arăng nao jôk atâo djai arăng adoh eirei, hơmâo mơnuih ayup đing năm.

 

Arăng pơbưp nao rai [ơi sang hơmâo mơnuih djai, adoh eirei kiăng pơdah nao rai tơlơi khăp tơdroă, ră ruai glăi tơlơi hơdip mơda kơ mơnuih phrâo rơngiă ăt hơmâo mơn’’.

 

Adoh eirei amăng mông djai bru\ le\ kiăng pơhiăp juh alum pô sang, pơ]lah hăng pô djai. Tui hăng tơlơi pơmin mơng djuai ania Êđê, adoh eirei amăng mông djai bru\ kiăng pơdah tơlơi ]ang rơmang ană mơnuih djai bơngăt `u glăi hăng ơi yă laih anun yun `u tơma glăi amăng mơnuih phrâo tơkeng dong jing mơnuih djai kơnong djai mă drơi jăn samơ\ bơngăt jua `u ăt do\ na nao.

 

Ră anai yua kơ bơwih brơi bruă ]ơkă tuai hăng mut phung jar kơmar, mơnuih [on sang adoh eirei pơ djop anih, pơpă anih nao plao do\.

 

Adoh hăng er adoh jua mơak, pơsuh pran jua, adoh hmar, [ơi ano\ arăng adoh amăng mông pơdo\ rơkơi bơnai, mông huă [ong djă kông hăng hrơi ngă yang plơi pla…

 

Er tơlơi adoh eirei, sa tơlơi adoh mơak biă mă lu mơnuih thâo pơ]eh tơlơi adoh soang hor pơ]eh, kiăo tui kơ yu\ er tơlơi adoh eirei kiăng pơ]eh tơlơi adoh phrâo.

 

Lu tơlơi adoh pơ]eh glăi kơ Daklak, kual }ư\ siăng kah hăng tơlơi adoh mơng Nguyễn Cường pô pơ]eh ‘’Còn thương nhau thì về {uôn Ma Thuôt’’, tơlơi adoh ‘’H’Zen lên rẫy’’….

 

Khă hnun, ăt kah hăng tơlơi akhan hri mơn, adoh kưt, atông ]ing hơgor…adoh eirei mơng mơnuih [on sang djuai ania Êđê glăk dong [ơi anăp ]i rơngiă đut djuai yơh yua lu ]ơđai, tơdăm dra rơnuk anai [u hor ôh kơ tơlơi adoh đưm djuai ania pô.

 

Tui hăng amai Linh Nga Niê Kdăm pô pơ]eh tơlơi adoh lăi, bruă djă pioh, pơtô glăi tơlơi adoh eirei tơnap biă mă, yua kơ[ah anih pơdah glăi `u, mrô mơnuih thâo adoh đưm jai hrơi [iă tui.

 

Eirei jing sa tơlơi adoh pơtô glăi, hlơi tu\ mă ta` le\ hơdor pioh, hlơi [u pơđing nao le\ rơngiă soh đô].  Kơnong hlơi `u hor biă mă, khăp kơ gru ama grua am^, ơi yă ta pioh glăi kah thâo.

 

Truh ră anai, kiah hơmâo 2 tơlơi adoh ‘’Ơ hơh }ư\ Ju\ hăng tơlơi adoh {uôn Dur Kmăn’’ đô] dưi ]ih pioh hăng pơblang glăi tơlơi Yuan. Amai Linh Nga Niê Kdăm pô pơ]eh tơlơi adoh brơi thâo:

 

‘’Hlâo adih amăng plơi pla sit hơmâo mơnuih ngă soh glăi arăng đu\ tui tơlơi phiăn đưm lêng pơhiăp hăng bơtưh soh.

 

Rơngiao kơ đu\ bơtơhmal mơnuih soh, arăng rok ruai kơđi, bưp nao rai yua hăng tơlơi bơtưh soh, bơtưh hăng adoh kưt, adoh eirei….

 

Hơdôm tơlơi anun ră anai [u do\ dong tah. Khom hơmâo tơlơi ngui ngor ngă yang, hnun kah hơmâo mông pơdah tơlơi thâo adoh bơtưh nao rai, pơplông ia rơgơi tơlơi kơhnâo…

 

samơ\ ră anai [u hơmâo anih pioh pơdah tơlơi adoh soang, [u hơmâo pô pơtô, dong [ơi anăp tơlơi rơngiă đut djuai yơh’’.

 

Tơlơi hơdip mơda phrâo rơnuk anai kiăo tui kơ lu tơlơi khom pơmin, tơlơi kiăng bơ ră ruai hăng tơlơi pơhiăp bơtưh, er adoh sit nik ăt do\ kiăng đô], yua dah ngă pơhiam tui tơlơi hơdip mơda do\ dong [ong huă thâo rơgơi djă pioh gru ama grua am^ djuai ania Êđê.

 

Hơdôm tơlơi ră ruai, akhan đưm hăng tơlơi bơtưh, adoh eirei dưi djă pioh hă [o# ăt kơnang kơ r^m ]ô ană tơ]ô djuai ania Êđê, jing pô kơ tơlơi adoh mơak pơsuh pran jua tơma amăng dlô ako\ ană mơnuih mơnam ta.

Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr