Anŏ yôm phara mơng tơlơi ngă yang hlâo nao hơpuă pơdai mơng djuai ania Êđê
Chủ nhật, 06:00, 22/09/2024 Zawut/Siu Đoan Pơblang Zawut/Siu Đoan Pơblang
VOV4.Jarai-Tơlơi ngă yang gah ngă hmua lĕ sa amăng hơdôm tơlơi ngă yang yôm phara mơng djuai ania Êđê. Mơnuih djuai ania Êđê hơmâo lu tơlơi ngă yang bơdjơ̆ hăng phun pơdai anun lĕ ngă yang brơi pơjeh, ngă yang pruih ia, ngă yang huă asơi hle…Amăng anun hơmâo sa tơlơi ngă yang hơmâo ƀiă đôč mơnuih thâo anun lĕ ngă yang hlâo kơ hơpuă pơdơi (djuai ania Êđê iâu lĕ ngă “Ngă yang trŭn piôt”) pơdah tơlơi pơpŭ boh than ba glăi mơng sa bơyan ngă hmua, pơpŭ bơni yang rơbang hơmâo pơgang brơi sa bơyan pơdai jor kơtor mơboh hăng ngă pơlir hơbit amăng mơnuih mơnam.

Ƀing ta phrâo hmư̆ tơlơi ngă yang hlâo kơ nao hơpuă pơdai mơng djuai ania Êđê ƀơi ƀuôn Bhung, să Čư̆ Pui, tơring glông Krông Bông, tơring čar Dak Lak hơmâo pơƀuh amăng Jơnum ngui gru grua čing hơgor tơring čar Dak Lak thun 2024. Pơjâo Y-Rây Ƀuôn Yă (arăng juăt iâu lĕ Ơi Doai) brơi thâo:

“Tơlơi ngă yang ƀing ta phrâo hmư̆ lĕ kâo pơpŭ kơ yang čư̆, yang ia, ia kyâo pơtâo, yang wai lăng đang hmua amra brơi neh met wa phun  tơmun mơkai, kơtor pơdai bluh đĭ hiam, mơboh, huăi čim brĭm, tơkuih prŏ phă, truh bơyan pơhrui pơdơi kơtor bă blai pơdjai. Bơngač pơdai, kơtor mơng ơi yă glăi pơ đang hmua ngă kơ phun pla mơtah mơda, mơboh hiam…”.

Mơng đưm đă ră hlâo, mơnuih djuai ania Êđê pơmĭn asar pơdai ăt hơmâo bơngăt. Mah pơdai pơ hmua hơpuă glăi dưm amăng pơdjai tơdah ƀu pơphun ngă yang, bơngăt pơdai amra đuăi hĭ, sang anŏ amra ngă hmua pơhrui glăi ƀu hơmâo ôh. Yua anun djop bruă mơng tơjŭ pla, bơwih brơi, yuă hơpuă truh pơ huăi asơi hle, bruă blung a lêng kơ ngă yang; tui hluai tơlơi gal, anet pơphun kơnong amăng sang anŏ, prong jak iâu ană plơi pla. Pơjâo Y-Rây Ƀuôn Yă brơi thâo, bruă ngă hmua lĕ kiăng pơpŭ yang rơbang wai pơgang đang hmua hăng hơdor kơ ơi yă hơmâo djă pioh pơjeh pơdai brơi rơnuk tơdơi.

“Mơnuih djuai ania Êđê ngă hmua pơdai yuă hơpuă hơmâo hmăi. Lơm djuai ania Êđê hơpuă pơdai amra ngă yang hăng 2 drơi mơnŭ, 1 drơi un. Neh met wa hok mơ-ak yua yang rơbang hơmâo pơgang brơi pơdai jor kơtor mơboh, huăi rơmon rơpa dong tah, hăng amra pơphun ngă yang, anun lĕ tơlơi hok mơ-ak mơng neh met wa amăng plơi pla. Pô hmua ăt hok mơ-ak yua boh boh than ba glăi tơdơi kơ sa bơyan tơjŭ pla, pơdai bă pơdjai, sang anŏ suaih pral”.

Ơi Y-Puên Niê (arăng juăt iâu lĕ Ama Phiu) dŏ amăng ƀuôn Bhung, să Čư̆ Pui, tơring glông Krông Bông, tơring čar Dak Lak brơi thâo, djuai ania Êđê juăt pơphun ngă yang amăng mơguah hăng pơphun abih ha hrơi. Neh met wa amăng plơi pla hơmâo jak iâu abih bang mơnuih tum pơƀut glăi hrŏm hăng kơnung djuai prap lui un, mơnŭ, tơpai čeh, hơdôm añăm ƀong jơman hơbai mơng añăm tam pĕ mơng glai rưng…Pơjâo lĕ mơnuih pơ ala brơi ană plơi pla kơwưh đĭ yang rơbang, lăi pơthâo tơlơi rơkâo mơng ană plơi pla.

“Đưm hlâo adih djuai ania Êđê juăt pơphun ngă yang hlâo kơ hrơi nao hơpuă pơdai (djuai ania Êđê juăt iâu lĕ “Ngă yang trŭn puôt”). Ngă yang kiăng pơpŭ yang čư̆, yang glai, yang wai lăng đang hmua, ơi yă hơmâo pơgang brơi sa bơyan pơdai jor kơtor mơboh. Djuai ania Êđê hơmâo lu pơjeh pơdai phara, samơ̆ arăng ngă yang hlâo kơ hrơi nao hơpuă pơdai mơng blan 10 truh blan 12 rĭm thun, tui hluai pơjeh pơdai tơsă tañ hăng kaih. Tơdơi kơ ngă yang ăt ƀu nao hơpuă hlao ôh mơ̆ dŏ tơguăn mơng 3-4 hrơi kah mơng nao hơpuă”.

Tơdơi kơ kơ abih tơlơi iâu lăi, pơjâo amra iâu pô sang mơñum tơpai čeh phrâo ngă yang giong, tŏ tui lĕ iâu tuai hăng neh met wa amăng plơi pla nao mơñum hrŏm hăng ƀong lu añăm ƀong jơman amăng hrơi ngă yang anai. Amăng hrơi mông mơ-ak dik jua čing ding jua hơgor hrŏm hăng tơlơi adôh suang dik dak mơ-ak, tơlơi pơhiăp hmač pơlăi nao rai boh than ba glăi amăng sa bơyan rơgao, pơlăi nao rai tơlơi găn rơgao amăng bơwih ƀong ngă hmua kah hăng amăng tơlơi hơdip mơda.

Ơi Mai Văn Hải, Khua anom bruă gru grua pôr pơhing tơring glông Krông Bông, tơring čar Dak Lak brơi thâo, anai ăt lĕ sa amăng hơdôm tơlơi ngă yang yôm phara mơng djuai ania Êđê kiăng pơdah tơlơi gum pơgôp hăng tơlơi gir run anăp nao sa bơyan dong. Yua anun yơh kiăng biă mă tơlơi gum hrŏm mơng djop gưl, gơnong bruă hrŏm hăng neh met wa djuai ania Êđê amăng bruă djă pioh hăng tŏ tui.

“Nao jơnum ngui hrŏm tal anai, tơring glông Krông Bông hơmâo 4 tơlơi adôh suang, amăng anun hơmâo hơkrŭ glăi tơlơi ngă yang hlâo kơ nao hơpuă pơdai mơng djuai ania Êđê. Ƀing ta kiăng rơkâo hơmâo hơdră djă pioh hăng tŏ tui. Ăt čang rơmang mơng jơnum ngui tal anai djop gưl, gơnong bruă hơmâo đing nao kơ bruă djă pion gru grua hăng amra hơmâo hơdôm bruă mă kiăng kơ djă pioh gru grua klă ƀiă dong”.

Zawut/Siu Đoan Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC