VOV4.Jarai - Greh gru` bơwih [ong huă, thâo gir run hrăm tui hơdră ngă phrâo, thâo pơkrem hăng mă yua ngăn rơnoh ba glăi bôh tơhnal, sang ano# ayong Y Diăm Byă (anăn juăt iâu le\ Ama Mjâo) pơ\ [ôn }ư\ Bhiăng, să Hoà Phong, tơring glông Krông Bông, tơring ]ar Daklak, tơtlaih mơng [un rin hrưn đ^ ngă pơdo\ng, djru neh wa amăng plơi gum hrom đ^ kyar bơwih [ong, pơdo\ng plơi pla phrâo.

            Ayong Ama Mjâo po\k phun tơlơi ruai hăng [ing gơmơi lom hur har ruai kơ hơdôm hrơi ngă ling tơhan. ~u lăi, dưi pơhra\m amăng khul ling tơhan, [ơi Tiểu đoàn 303 pơ\ tơring glông {ôn Đôn, tơring ]ar Daklak, jing tơlơi ư-ang, tơlơi bơni biă hăng `u. Ăt gơnang kơ anun mơ\ `u hmâo pran jua thâo gir run yak rơgao tơnap, [u kơdun yak anăp nao hăng djop bruă: Hlâo dih tơlơi hơd^p mơda kâo tơnap tap biă. Thun 1990 kâo nao ngă tơhan, truh thun 1993 tơbiă mơng tơhan. Ako# thun 1994 kâo do# bơnai, hyu mă bruă ara\ng apah pioh hơd^p mơda. Dưi hmâo kơnuk kơna brơi ]an prak djru hro\ trun rin rơpa, tơlơi hơd^p mơda [ơ [rư\ đ^ kyar, kơnuk kơna hyu lăi pơthâo lu jơlan hơdră bơkơtoai kiăng pơđ^ tui bôh thâo bơwih [ong huă, gơnang kơ anun kâo thâo mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă bơwih brơi kơ phun pla, hlô rông anun tơlơi hơd^p mơda sang ano# jai hrơi đ^ đăi hloh.

            ~u ruai glăi: Lom phrâo do# bơnai, am^ ama brơi dua rơkơi bơnai gơ`u 7 ar lon, biă `u pla kơtor, rơtă hăng năng ai `u ha rơtuh [e\ phun kơ phê. Blung a [u thâo hơdră pla ôh, kơ[ah tơlơi găn gao bơwih brơi, laih dong yua pơjeh hơđa\p dong pla, anun lon [u djop pioh rông mơnuih ôh. Rơkơi bơnai `u khom hyu mă bruă ara\ng apah pioh hmâo hmăi prak [ong huă.

            Hăng pran jua [u kơdun yak anăp nao tơnap tap, pơsit pran jua yăk rơgao rin rơpa, `u pơkrem amăng [ia\ amăng [ia\ prak hyu mă bruă ara\ng pioh hmâo prak tuh pơ plai đ^ kyar. Blung a, `u nao hơduah e\p hơdôm anih pơtô pơsur bruă đang hmua, hrăm tui hơdră bôh thâo phrâo bơwih brơi kơ phun kơ phê pioh mă yua kơ đang phun pla mơng pô. Gơnang kơ anun, đang kơ phê [ơ [rư\ mơtah hiam hăng hmâo lu bôh hloh. Tơlơi hơd^p mơda sang ano# `u ăt plai [ia\ mơng tơnap tap.

            Na nao tui anun, gir run pơkrem, gir hyu hrăm tui mă yua bôh thâo phrâo, `u [ơ [rư\ blơi dong lon, pla dong phun pla, ]an prak mơng kơnuk kơna mă kơmlai [ia\ pioh tuh pơ plai đ^ kyar bruă đang hmua. Truh ră anai, sang ano# `u hmâo laih rơbêh kơ 5 ektar lon, bruă bơwih [ong huă tui jơlan gah pla hơnong: 7 ar pla kơ phê, rơbêh kơ 1 ektar pla kơtor, 3 ektar pla hơbơi plum, do# glăi le\ hmua ia rah pơtem pơdai dua bơyan. Sang ano# `u rông rơmô ania tuh ană, mă yua eh rơmô pruai kơ đang hmua, pơkrem rah prak mă yua đ^ tui rah gơnam tam pơhrui glăi mơng phun pla. Tơlơi hơd^p mơda sang ano# `u jai hrơi jai hơđong hăng đ^ kyar hloh.

            Thun 2014 `u pơdo\ng laih sa bôh sang klă hiam, blơi prăp djop gơnam mă yua amăng sang ano#, rơdêh, bro#, tivi. Lăi nao kơ prak pơhrui glăi, thun hlâo ayuh hyiăng phang kho#t ngă prong, sang ano# `u ăt pơhrui hmâo mơn giăm truh 1 tơn ha mơkrah asar kơ phê krô, 15 tơn kơtor do# asăt, 70 tơn hơbơi plum hăng 4 tơn pơdai; hrom hăng mrô prak s^ mdrô, tơdơi kơ pơsir prak mă yua do# hmâo kơmlai truh rơbêh kơ 200 klak prak.

            Hmâo gơnam pioh lui, ayong Ama Mjâo pơtô brơi neh wa amăng [ôn hơdră bơwih brơi kơ phun kơ phê, rông rơmô pioh tơtlaih mơng [un rin, hrưn đ^ ngă pơdrong kah hăng `u pô. Sang ano# `u ăt gum hrom klă mơn bruă mơnuih mơnam, gum pơ]ruh prak pran, gơnam tam pioh gum tơngan hrom pơdo\ng plơi pla phrâo. Ơi Y-Kduôt Byă – Kơ-iăng Khoa Khul ling tơhan hơđăp să Hoà Phong, tơring glông Krông Bông, pơsit: Ama Mjâo ngă tui laih pran jua ling tơhan Wa Hồ, khin pơmin nao, khin ngă, yak rơgao tơlơi tơnap tap: Ama Mjâo thâo hơdră bơwih brơi kơ sang ano#, anun sang `u yâu mơ-ak biă [u hmâo tơlơi hne dih ôh, brơnôm hăng ngă gru hlâo. ~u thâo hơdră bơwih [ong huă hăng lăi pơthâo kơ neh wa hơdră bơwih brơi phun pla, hlô rông mơng bruă kơsem min hră pơ-ar hăng mă yua amăng sang ano#. Neh wa đăo gơnang biă kơ `u – sa ]ô ling tơhan hơđa\p ngă gru ba jơlan hlâo amăng să lăi hrom hăng amăng [ôn lăi ha jăn.

                                                                        Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr