VOV4.Jarai - Khă abih bang m[s amăng plơi Groi Hai, să Glar, tơring glông Đak Đoa, tơring ]ar Gialai anai leng kơ djuai ania Bahnar, tơlơi bơwih [ong gơnang kơ bruă đang hmua hai, samơ\ hăng pran jua thâo gơgrong mă pô, tơlơi gum hrom, mut hrom, neh wa hmâo gum hơgo#p giăm truh 2 klai prak hăng ha rơbâo hrơi bruă pioh tuh [ê tông abih bang hơdôm ara\ jơlan nao rai amăng plơi pla.

 

Plơi Groi Hai hmâo laih [o# mơta phrâo klă hiam, djru lăp yap ba amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo; hăng yôm phăn hloh le\ dưi hmâo tơlơi bơkơtưn hur har amăng đ^ kyar bơwih [ong mơnuih mơnam, pơđ^ tui tơlơi hơd^p mơda kơ m[s.

 

            “Tơlơi tơnap djop mơta m[s gơgrong ăt giong mơn”

           

Rơgao hăng anai akă hmâo 10 thun, ăt kah hăng lu plơi pla pơkon, abih bang hơdôm jơlan nao rai amăng plơi Groi Hai leng kơ jơlan lon hăng klung hu\p, đil đul, bơyan phang le\ [ui hlu\, bơyan hơjan le\ glu\t hlu\, ngă bruă nao rai, du\ pơgiăng gơnam mă mơng đang hmua mơng ană plơi tơnap tap biă.

           

Dong mơng thun 2011, lom Jơlan hơdră pơkă mơng lon ia kơ pơdo\ng plơi pla phrâo dưi pok pơhai, plơi Groi Hai ăt pơ phun jơnum ]rông lô kơ]a\o bruă pơkra jơlan nao rai.

 

Ơi Mlum (tơkeng thun 1962) – Khoa plơi Groi Hai – brơi thâo: “Blung a ăt hmâo lu mơn tơlơi gum pơhiăp hơngah yua kơ tơlơi bơwih [ong mơng ană plơi leng kơ hluai tui bruă ngă đang hmua, prak pơhrui glăi akă lu.

 

Samơ\ hăng pran pơsit khom pơkra jơlan nao rai agaih hiam, jơlan nao rai geh gal, djop m[s pơ plih laih tơlơi pơmin.

 

Biă `u lom hơdôm ]ra\n jơlan blung a pơkra giong, m[s jing hur har pran jua hloh, amra gum hơgo#p pioh pơkra dong hơdôm ]ra\n jơlan do# glăi”.

           

}ra\n jơlan blung a dưi pơkra le\ jơlan găn nao sang hră pơtô ]ơđai anet, yua kơ “anun le\ jơlan mơng [ing nai pơtô ]ơđai, [ing ]ơđai anet amăng plơi nao hrăm hră anun khom đing nao pơkra hlâo”.

 

Bruă gum pơ]ruh pơkra jơlan dưi pơ pha tui hơdôm rơnoh A, B, C (djơ\ hăng rơnoh bơwih [ong đ^ go\ amo\, hơnong `u, [un rin mơng hrim sang ano# yua kơ đơ đam plơi jơnum ruah mă”.

 

Tui hăng hrim rơnoh, hrim sang ano# amra gum pơ]ruh mơng 1 klak prak truh 2 klak 500 rơbâo prak sa wot pơkra jơlan. Hơdră ngă anai dưi hmâo m[s tu\ ư hrom biă.

 

 

 

{u djơ\ kơnong kơ gum pơ]ruh prak, djop mơnuih gum hrom pơkra jơlan ôh. Hơdôm bôh sang ano# amăng plơi dưi pơ pha jing 5 gru\p (30 bôh sang ano# sa gru\p), amăng [rư\ pơkra hrim ]ra\n jơlan [ơi plơi.

 

Bruă lăng tui yua kơ Khoa gru\p mơng hrim gru\p ngă tui. Kơnong kơ Khoa plơi ơi Mlum gơgrong ba bruă lăng tui gơnam pioh pơkra jơlan.

           

Ơi Mlum lăi pơthâo: “Hrom hăng ană plơi pơkra jơlan blung a, kâo pơ phun mă tu\ tơlơi găn gao. Rơdêh pơgiăng gơnam nao, tơngan pô khom pơkă, yap glăi, djo\p mrô gơnam phrâo ]ơkă mă, [u djop le\ tla glăi.

 

Kâo ăt brơi mơn rơdêh tuh [ơi hrim [ut ]uah anet rôk tui jơlan, laih anun kah mơng tuh bôh pơtâo đ^ hăng glông, tui anun djru neh wa pơkrem [ia\ pran luk ]uah hăng bôh pơtâo, [ia\ h^ hrơi mông mă bruă”.

           

Tơdơi kơ 5 thun gum hrom, neh wa plơi Groi Hai hmâo tuh laih [ê tông abih bang hơdôm ara\ jơlan nao rai amăng plơi, hăng rơwang ataih 4 km, abih bang prak mă yua rơbêh kơ 1 klai 500 klak prak.

 

Pơkă hlâo pơ\ anăp anai, neh wa amra gum hrom pơkra ]ra\n jơlan nao pơ\ ia ]ơnang pioh bruă nao mă ia hrim hrơi dưi amun hloh.

 

            Jơlan phrâo, [o# mơta phrâo

           

Dơng mơng bah amăng jang plơi, ơi Mlum tlao đuăi hyu rơdêh thut ba [ing gơmơi nao ]ua\ sa dar  plơi  gơ`u.

 

Đơ đam plơi Groi Hai hăng sang ano# hơđong rôk tui hơdôm ara\ jơlan [ê tông pă tơthar.

 

Dua bơnah jơlan dưi hmâo hơdôm bôh sang ano#  kih rơmet, djă pioh agaih gong.

 

Pơdơi [ơi glông kyâu hngô rơ-ơ\ hyom ]ra\n jơlan jum dar tơdron đă bôh lông mơng plơi, ơi Mlum ruai glăi: “}ra\n jơlan anai ataih năng ai `u 1,2 km, phrâo pơkra giong amăng rơnu] thun 2016 anun.

 

 

Khă jum dar tơdron đă bôh lông anai kơnong kơ hơdôm bôh sang ano# do# hơd^p mơda, samơ\ [ing gơmơi ăt pơkra jơlan [ê tông mơn kiăng `u agaih, yua kơ anai le\ anih neh wa nao ngui ngor bơkơja\p drơi jăn hrim hrơi, hăng pơ phun hơdôm bruă mă prong mơng plơi”.

           

Do# [ơi rêu gah anăp sang, ơi Mlum mơ-ak: “Djop mơnuih gum hrom pơkra jơlan kâo [uh mơ-ak biă.

 

Ră anai bruă nao rai, pơgiăng pơdai, kơ phê mơng đang hmua [u tơnap kah hăng hlâo dih dong tah.

 

Neh wa gơmơi hlơi hlơi leng kơ [uh mơ-ak, ta pơkra jơlan kơ pô ta nao rai hiưm le\”.

 

Bơ\ ơi Yim, hrim wot pơkra jơlan leng kơ gum pơ]ruh hăng rơnoh A (2 klak 500 rơbâo prak) sôh hăng gum hrom [u rơkut hrơi hơpă ôh, `u brơi thâo: “Jơlan nao rai agaih gong, plơi hiam klă hloh, bruă nao rai s^ mdrô bơwih [ong huă ăt geh gal hloh mơn”.

           

Plơi Groi Hai, să Glar, tơring glông Đak Đoa, hmâo 147 bôh sang ano#, giăm hmâo 700 ]ô mơnuih, amăng anun hmâo 20 bôh sang ano# [un rin.

 

Tơlơi bơwih [ong hluai tui bruă đang hmua, pơhrui glăi prak akă lu mơn, samơ\ neh wa thâo gơgrong mă pô mut hrom, ha pran jua pơkra hơdôm ara\ jơlan amăng plơi pla phrâo.

 

Ơi Nguyễn Kim Anh, Khoa Jơnum min m[s să Glar, pơdah pran jua: “M[s plơi Groi Hai hmâo pran jua lăp đăo biă lom gơgrong gum prak, pran pioh tuh [ê tông pơkra jơlan amăng plơi, djru bruă nao rai geh gal ăt kah hăng ngă pơplih [o# mơta plơi pla klă hiam, agaih hơdjă.

 

{u djơ\ tui anun đu] ôh, bruă pơkra jơlan mơng neh wa hmâo gum djru lu laih să Glar truh ako# hlâo plơi pla phrâo amăng thun phrâo rơgao”.

                                                          Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr