VOV4.Jarai - Bruă man go\ lo\n mơng djuai ania Bahnar (glông Jơlâng) [ơi să Đak Tơre, tơring glông Kon Braih, tơring ]ar Kontum hmâo mơng sui laih, rơnuk anai to# tui rơnuk adih.

 

Go\ lo\n mơng djuai ania Bahnar lăng yôm mơn, hmâo ia ju\ [lit pha ra hăng pơđom pioh gru grua mơng bôh thâo ană mơnuih đưm.

           

{ơi anih pơdă prưng “Lu gơnam yôm” [ơi Hà Nội pơdă prưng lu mơta hơdôm gơnam tam mơng kual }ư\ Siăng bă kơ angin pơ-iă.

 

Hrom hăng sâm Ngọc Linh, tuai lăp djă pioh hăng kual pơdă prưng, lông lăng bruă man go\ lo\n mơng djuai ania Bahnar.

           

Gơnam man hăng lo\n mơng djuai ania Bahnar pha ra biă bơhmu hăng gơnam man hăng lo\n mơng djuai ania Yuan [udah hơdôm djuai ania pơkon.

 

{u hmâo lu gru ru\p mơ\ hrom sa djuai le\ [u hmâo go\ hơpă hru\p go\ hơpă ôh, pơjing rai amu` đo#].

 

Khă hnun hai, tơlơi pơjing rai ano# pha ra amu` lăng [uh anun le\ ia ju\ dơnar hiam biă mơng rim go\ man.

 

Ayong Nazan Hasharim, tuai mơng dêh ]ar Malaysia hor biă lom man lăng go\ lo\n brơi thâo:

           

“Phrâo lăng, kâo pơmin gơnam đưm rơgao hăng anai hơdôm rơnuk thun. Lăng `u mơ-ak biă hăng [u dleh tơnap ôh, lăng `u kah [ing amai man gơnam hăng lo\n mơn.

 

Kâo do# sa mông mơ\ kơnong dưi pơkra mă go\ anet aneo anai.

 

Hling hlang le\ gơ`u kơnong kơ yua gơnam [u yôm ôh. Hơdră ngă mơng gơ`u pha ra bơhmu hăng hơget kâo thâo”.

 

Gơnam man hăng lo\n mơng djuai ania Bahnar [ơi anih pơdă prưng pơ\ Hà Nội.

Amai Y Biêng brơi thâo bruă man go\ lo\n mơng djuai ania Bahnar [u thâo hmâo mơng hơbin ôh, kơnong kơ thâo lom do# anet [uh [ing am^, [ing amai mă bruă anai amăng bơyan phang [udah lom rơhông bruă đang hmua.

 

Man go\ lo\n [u tơnap mơn samơ\ kiăng hmâo tơlơi to\ng ten, gir run hăng rơngiă lu mông anun djơ\ biă hăng đah kơmơi.

           

Gơnam pioh man go\ amo\ le\ lo\n krăi, lo\n anun khom mă mơng kual hmâo ia ]roh hnoh Đak Tơbăng Giô ataih mơng plơi 2 km, yua kơ lo\n [ơi anai `u muan.

Amai Y Biêng [ơi anih pơdă “Lu mơta gơnam yôm” pơ\ plơi prong jưh jom Hà Nội.

Hlâo kơ mă lo\n, gơ`u juăt ngă yang sa drơi mơnu\ hăng sa get tơpai.

 

Drah mơnu\ hăng tơpai dưi a`ah jum dar kual lo\n hmâo ruah lui hlâo hăng phai yang rơkâo yang Prao…

 

Tơdơi kơ mă ba glăi, lo\n dưi ]ơhmu krô, tul anet laih anun poi tơng mă lo\n kah hăng tơpung.

 

Tơdơi kơ anun, lo\n dưi dưm amăng sa bôh atông kyâu, tuh nao ia laih anun pơpao luk nao rai, pơpoh kiăng `u muan hăng hmâo rơnoh [lit `u…

 

Glông hơdră man lo\n gah phun `u hru\p sôh, pơkra phun `u laih anun truh mơbah `u hăng tu\] rơnu] le\ pơkra tlôn `u.

  

Djuai ania Bahnar (djuai Jơlâng) kơnong yua sa phun kyâu [udah sa bôh sung bôh pơtâo dưm ku\p trun hăng rơbat đuăi dar tui jum dar go\ pơkra

Gru grua pha ra amăng bruă man go\ lo\n mơng djuai ania Bahnar le\ neh wa kơnong kơ yua sa dua mơta gơnam tam amu` đo#] anun le\ to\ kram, bơnal anet, sa, dua pok hla, bôh pơtâo.

 

Đah kơmơi djuai ania Bahnar yua sa ]ra\n phun kyâu [udah sa bôh sung top pơdai pioh klu\p trun, pioh dưm kơnar hăng bôh pơtih, ngă kơ[ang pioh lo\n man.

 

Kiăng pơjing drơi `u, pô đah kơmơi nao rai nao rai, jum dar tơlâo lo\n. Sa tơngan đôp gah rơngiao, tơngan gah adih [ư\ ngă amăng go\ truh kơ `u tơhung trun.

           

Sui sui le\ pô man go\ lo\n yua bơnal pơsah ruaih rơnang đ^ hăng dlông drơi go\ man kiăng pơhrua nao ia dong.

 

Giong man mơbah, go\ lo\n dưi ]ơhmu sa hrơi laih anun kah mơng pơkra tlôn `u. Lom anun gơ`u do# hơa`ua tơpă kiăng gơnam man [ơi bôh pơtih laih anun pơsir h^ tlôn `u khom krep.

 

Amai Y Biêng brơi thâo, bruă pơjing bơnga ru\p rơngiă mông hloh hăng kiăng ta run abih pran muan tơngan djă pioh tơngan, rơbat nao mơng tơkai, tơlơi lăng to\ng mơng mơta.

           

Lom man giong, pơkra giong, gơnam man giong pioh krô 3 hrơi amăng rơ-ơ\. Neh wa mă asar bôh pơtâo wil axah truh kơ `u dơnar hăng ba nao phang hăng apui [ơi apur go\ laih anun kah mơng ba nao kơhul.

    

Go\ man dưi phang hăng apui hlâo kơ ba nao kơhul

Ră anai, djuai anih Bahnar ăt do# djă pioh mơn hơdră kơhul go\ lo\n amăng apui to\ gah rơngiao, [ơi anih gôm angin, dăp djuh jum dar mrô go\ lo\n amăng lăm, gah rơngiao hăng [ơi dlông…

 

Hơdôm mơta go\ lo\n man mơng djuai ania Bahnar djuai Jơlâng [u lu mơta gah gru ru\p ôh hăng hmâo sa gru grua pha ra ha jăn.

           

Amai Thanh Ngọc, mơnuih mă bruă amăng Sang djă pioh gru grua tơring ]ar Kontum brơi thâo:

           

“Go\ lo\n [ơi anai le\ [u hmâo bơnga ôh. Djuai ania Bahnar pơjing mă ia `u hăng kơđuh kyâu iâu le\ Tnung.

 

Lom kơhul giăm giong, gơ`u mă go\ tơbiă gah rơngiao, yua kơđuh (hmok) kyâu Tnung ]om h^ `u, a`ru\ amăng ia pik đ^ hăng ro\ng go\.

 

Ngă tui anun mơng 3, 4 wot. Ngă tui anun kiăng go\ hmâo ia ju\ dơnar hăng kơja\p”.

    

Kơđuh kyâu Tnung yua pioh pit đ^ hăng go\ pơjing ia ju\ dơnar hăng kơja\p

Kiăng hmâo sa bôh go\ hiam leng kơ hmâo tơlơi pơgo#p hrom mơng lu bôh than kah hăng; ayuh hyiăng, anih anom, hơnong pơ-iă, hrơi mông hăng lu pran jua.

 

Abih bang hơdôm tơlơi anun kơnong kơ hmâo tơlơi thâo thăi [ia\, tơlơi găn rơgao mơng mơnuih pơkra `u đo#] thâo.

           

Amai Y Biêng ră ruai, khă ră anai djop gơnam leng kơ hmâo soh blơi mă mơng sang ]ơ samơ\ amăng rim bôh sang djuai ania Bahnar Jơlâng ăt khom hmâo mơn sa dua bôh go\ lo\n:

             

“Gơnam pô blơi tơnă `u [u jơman kah hăng hơdôm go\ lo\n anai ôh. Tơnă asơi jơman biă. Sang hlơi hlơi leng kơ hmâo hơdôm bôh tui anun. Tơdah [u tơnă asơi le\ tơnă asơi đie#u muan biă.

 

{udah yua pioh dưm rơpoi đ^ tơpai, dưm hra, dưm gơnam hơget le\ dưm. Tui phiăn juăt [u dưi lui lơi ôh”.

     

Go\ glăk kơhul mă tơbiă 3 wot pioh pit ia ju\.

Khă hnun hai, tơlơi mơ\ [ing mơnuih kah hăng Y Biêng bơngot hloh ră anai le\ đah kơmơi hlăk ai djuai ania Bahnar [u đing nao đơi ôh hăng bruă man lo\n tui phiăn juăt anai: “Ră anai [u hmâo lu mơnuih man pơkra dong tah. {ing hlăk ai [u hmâo mơnuih thâo ôh.

 

Ăt kiăng pơtô glăi mơn bruă man pơkra samơ\ [ing ană bă [u hor hrăm ôh hu^ kơ hlu\ tơngan.

 

Pơmin ]i lui lơi laih, samơ\ mơng hrơi sang djă pioh gru grua nao lok glăi bruă mă đưm laih anun lăi lui hlâo kiăng blơi gơnam pioh pơdă prưng. Yua anun [ing gơmơi glăi ngă dong brruă mă anai”.

           

Djă pioh gru grua đưm kiăng khăp dong tơlơi hơd^p mơda ră anai; thâo hluh kơ phun akha pô kiăng thâo pơ pu\ hăng đăo kơ bruă mă pơ]eh phrâo, tơlơi muan tơngan mơng djuai ania Bahnar đưm le\ bruă ngă kiăng biă.

 

Khă hnun hai, tui hăng amai Thanh Ngọc, mơnuih mă bruă gah bôh thâo tơring ]ar Kontum le\, tơlơi pơmin kơ phiăn juăt amăng djuai ania Bahnar yơh jing tơlơi pơgang rơđah gru hloh./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang hăng pôr