VOV4.Jarai - Djuai ania Bơnông [ơi kual }ư\ Siăng hmâo lu tơlơi adôh đưm pha ra, jing tơlơi ngă mơ-ak amăng pran jua yôm phăn biă amăng tơlơi hơd^p mơda rim hrơi, laih anun jing glông tô nao rai hăng yang rơbang dong.

Mơng tơlơi hơd^p mơda mă bruă rim hrơi pơjing rai hơdôm tơlơi adôh [u tơnap mơn, samơ\ hmâo pran jua kơtang hrơi blan.

Biă `u hăng hơdôm er adôh pơmui mơng djuai ania Bơnông lu mơta, [u djơ\ kơnong kơ hơdôm tơlơi adôh pơmui ană, yă pơmui tơ]ô, amai pơmui adơi ôh mơ\ do# hmâo wot hơdôm tơlơi adôh mơng ama, mơng ơi pioh kơ tơ]ô dong.

Adôh pơmui mơng djuai ania Bơnông hmâo hơdôm er adôh phun: er adôh Têt ta wêu, Yu\n yơ\ hăng tâm pât (adôh lom hor adôh)…

Samơ\ hơdôm tơlơi adôh pơmui leng kơ hmâo bôh yôm pơtô pơhra\m, rông pran jua ]ơđai muai hăng hơdôm gru ru\p lăi nao kơ dlai klô, phun kyâu rok to\k, ia krông ]roh hnoh… hăng tơlơi pia amu` ame\, ber tui đok adôh pơmui mơ-ak mơng [ing yă, [ing am^, [ing amai pơmui ană amôn, ană tơ]ô, adơi đeh pô.

Wa H’ Plơ nghệ nhân ưu tú [ơi [on Sapa, să Thuận An, tơring glông Dak Mil, tơring ]ar Daknông, ruai kơ hơdôm er adôh pơmui djuai ania Bơnông:

“Tơlơi adôh đưm pơmui adơi mơng djuai ania Bơnông ăt hmâo lu er adôh lu mơta biă, hmâo tơhnal adôh [ơi plơi pla, rim mơnuih, rim kual hmâo hơdră adôh pha ra, kual anai adôh er pha ra, kual adih er adôh pha ra… hmâo kual le\ adôh pơmui tui er adôh Têt ta wêu, hmâo kual le\ adôh er Yu\n yơ\, er Tâm pât… Er adôh Tâm pât [udah Yu\n yơ\ le\ pok blung ara\ng adôh ư ừ oh/ ư ừ oh… bơ\ er Tết ta wêu le\ “Tết ta wêu oh ơ/ Tết ta wêu ơi oh”, samơ\ bôh yôm `u leng kơ adôh pơmui adơi, pơmui tơ]ô, ană amôn sôh”.

Tơlơi adôh đưm djuai ania Bơnông hmâo hơdôm er adôh pha ra hru\p hăng hơdôm djuai hăng anih do#. Djuai ania Bơnông hmâo djuai Bơnông Preh hăng djuai Bơnông Nong, Bơnông Gar… Hơdôm er adôh pơmui ăt tui anun mơn hmâo hơdôm gru adôh pha ra.

{u hmâo hlơi hơdor kơ er adôh pơmui hmâo mơng hơbin, kơnong kơ thâo le\ tơlơi adôh bôh pia anun [ong dơlăm amăng tơlơi pơmin mơng rim mơnuih Bơnông, găn rơgao hơdôm tơlơi adôh rơnang ngă ]ơđai muai amu` pit. Tơlơi pơmui jing adôh rơnang sôh, ngă ngơ nge\ mơhao pit….

Adôh pơmui juăt le\ yă adôh pơmui tơ]ô, am^ adôh pơmui ană, amai adôh pơmui adơi, samơ\ hăng đah rơkơi Bơnông lom wa\n, glăi pơ\ sang [a\ ană brơi bơnai tơnă asơi, ăt [a\ ană adôh pơmui mơ\ [u pha ra ôh hăng am^ adôh pơmui.

Tơlơi pơmui mơng ama hmư\ pơđao, pơtô ană kơ abih bang [ơi ro\ng lo\n tơnah prong prin anai, ama akhan brơi ană hmư\ kơ bruă dưm [ơ\i hlô, wah akan… ngă ]ơđai mưn [uh tơlơi pơgang ba, tơlơi pơđao mơng ama.

Tơlơi adôh pơmui amra adôh [ơi djop anih, [ơi djop mông, pơ\ hmua, pơ\ đang, [ơi ia ]roh hnoh ro\ng [a\ ană lom glăk do# mă bruă anun [ia\ hmâo gông bro# nao hrom, samơ\ lom mông wa\n, brơi ană pit giăm, tơngan am^ rơngaih mơ`ăm mrai, am^ adôh pơmui rah, ama do# ber ayup đing djrao rah kiăng tơlơi pơmui ngă `ơ `ip mơhao pit mơ-ak hloh.

Ră anai, [ơi anăp tơlơi pơmut rai lu er adôh mơng anih anom pơkon, rơnuk hlăk ai [u gan đơi dong tah hăng er adôh djuai ania, ăt kah hăng [ing yă, [ing am^ ăt [ia\ adôh pơmui hloh mơn.

Hơdôm er adôh pơmui mơng djuai ania Bơnông amra rơngiă tui tơdah neh wa hơdôm bôh plơi pla ala [ôn [u thâo djă pioh hăng ngă tui. Nghệ nhân ưu tú H’ Plơ ]ang rơmang:

“Rơkâo Ping gah, Kơnuk kơna đing nao hloh dong kiăng djă pioh bôh thâo djuai ania, e\p jơlan djă pioh rơđah rơđông kiăng ba glăi bôh tơhnal hloh, kah hăng djă pioh dong tơlơi pơke\ hrom pơtô tơlơi adôh đưm plah nao amăng hơdôm jơlan hơdră pơtô pơhra\m [ơi sang hră, kiăng [ing ]ơđai tu\ mă gru grua bôh thâo mơng djuai ania pô dong mơng sang hră mơtăm, kiăng [ing ]ơđai thâo hluh, juăt pơjing rai tơlơi hor hăng er adôh đưm mơng djuai ania pô, kiăng [u rơngiă h^”./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang hăng pôr