VOV4.Jarai-{ơi anăp kơ tơlơi tơnap tap klin Covid 19 [ă hyu amăng dêh ]ar, ngă tui tơlơi git gai mơ\ng Khua dêh ]ar ‘’Djop anom bruă, djop gưl hăng anom bruă kơđi ]ar ăt kơtưn răng kơđiăng glăm ba bruă mă [ơi anăp Ping gah, mơnuih [on sang; ngă tui khut khăt, tu\ yua hloh hơdôm hơdră pơhlôm pơgang kman klin’’, anom bruă ia jrao Daklak ăt kơtưn ngă tui lu hơdră bong glăi klin kheng lar hyu prong.

Tui hăng Ding jum ia jrao, Việt Nam glăk yak nao ]răn 3 amăng hơdră 5 ]răn pơhlôm pơgang klin Covid 19 mơ\ Ding jum ia jrao dăp lui hlâo. Anai le\ tơlơi pơtong glăi, jing hrơi blan mă bruă sit nik pơsit tơlơi tu\ yua hă [o# amăng bruă pơhlôm pơgang klin prong.

Tui hăng anun, djop anom bruă, djop gưl hăng djop sang bruă kơđi ]ar pơtum pran jua, pơgăn khut khăt mrô mơnuih tưp hăng mơnuih djai yua klin ngă. Tơring ]ar Daklak ăt glăk ngă tui ]răn 1, aka [u hơmâo mơnuih djơ\ kman ôh, khă hnun, hơdôm hrơi rơgao, tơring ]ar hơmâo pơtrut ngă tui hơdôm hơdră pơhlôm pơgang klin kah hăng:

Ako\ pơjing grup hyu sem lăng mơ\ng Khul khua mua git gai tơring ]ar pioh pel e\p bruă pơhlôm, pơgang [ơi tơring glông, plơi prong; ngă hrom djop gơnong bruă, anom bruă pơtô hrăm hơdră pơhlôm pơgang klin Covid 19 kơ djop kông ty rơdêh pơgu\ pơgiăng gơnam hăng pơgiăng tuai, ba tuai hyu ngui hăng pơtô hrăm kơ [ing khua pô pơtô djop tơlơi đăo brơi pơdơi abih jơnum pơtum lu mơnuih, tơlơi ngui ngor mơak, pơrơguăt drơi jăn, tơlơi ngă yang prong lu mơnuih.

Kơ bruă pơhlôm hlâo, Anom bruă sem lăng tơlơi duăm ruă tơring ]ar Daklak ako\ pơjing 7 grup hyu mă bruă pơhlôm, pơgang klin Covid 19, ngă tui bruă jao hrơi mlam, tu\ mă djop tơlơi pơhing phrâo kơ klin kheng; pơphun nao e\p lăng, mă drah ba pơ]rang hơdôm [ing rai mơ\ng anih hơmâo klin; pơtô brơi hơdră do\ pơ]lah hơjăn pơ sang ano\ [udah pơ]lah pơ anih pơtum ha bit.

Dơ\ng mơ\ng bơyan hơmâo klin truh ră anai, Daklak hơmâo pơ]lah h^ 256 ]ô mơnuih đing đăo [ă kman Covid 19 [udah juăt SARS-CoV-2 laih anun ră anai do\ pơ]lah h^ 35 ]ô. Tui hăng khua mua gơnong bruă ia jrao, [uh hăng pơ]lah hmao kru hơdôm [ing djơ\ kman SARS-CoV-2 le\ sa bruă mă yom pơphăn biă mă amăng bruă pơgăn klin kheng [ă hyu.

Anih do\ pơ]lah ha bit [ơi mrô sang 333 jơlan Hà Huy Tập, plơi prong {uôn Ma Thuôt, brơi mă yua dơ\ng mơ\ng lơ 10/3/2020, dưi djop kơ 100 ]ô mơnuih do\. Pơ anai, abih bang mơnuih brơi do\ pơ]lah hơmâo [ing ơi ia jrao, nai ia jrao, [ing hlăk ai pơyơr pran jua hăng ling tơhan djru ba, wai lăng tơlơi suaih pral, djru gơnam [ong huă hơđong. Bruă pel e\p drơi jăn, tơlơi suaih pral le\ dưi ngă tui re se. Sa ]ô mơnuih arăng brơi do\ pơ]lah lăi:

‘’Boh tu\ yua gah bruă ia jrao hăng mơnong [ong huă pơ anai klă biă. R^m mơguah hơmâo [ing ơi ia jrao rai pel e\p pơkă lăng drơi jăn laih anun tơ`a bla djop mơnuih hăng mă brơi asơi a`ăm huă [ong mơguah.

Yang hrơi dơ\ng hnun mơ\n rai tơ`a bla hăng brơi asơi a`ăm. Truh yang hrơi [ơi yông ]i tlam arăng sut atur sang hăng sut ia jrao rơgoh kman’’.

Rơngiao kơ anih do\ pơ]lah hơjăn sang mrô 333 jơlan Hà Huy Tập, anom bruă ia jrao prăp lui dơ\ng anih tal dua pioh brơi do\ pơ]lah anun le\ sang hră Văn Hóa 3, Ding jum kông an, [ơi phường Tân Hòa, plơi prong {uôn Ma Thuôt.

Djop anom bruă ia jrao pơyu\, Gơnong bruă ia jrao tơring ]ar, pơphun jơnum na nao mơ\ng ataih git gai lăng nao rai amăng tivi pioh pok pơhai bruă mă hăng lăi pơthâo hmao kru tơlơi pơhing kơ bruă pơhlôm pơgang klin kheng [ơi r^m plơi pla, tơring ]ar.

Laih dơ\ng, pơphun tal nao e\p lăng bruă pơhlôm pơgang klin [ơi djop tơring glông, nao e\p anih anom pơjrao tơlơi duăm ruă kiăng lăi pơthâo hơdră pơhlôm pơgang klin.

Anom bruă ia jrao pơ tơring glông ăt khom ngă tui djơ\ hơdră pơpha anih pơjrao, anih pơ]lah phara pioh mơnuih đing đăo djơ\ kman virus Sars-CoV-2, boh nik `u pơphun bruă hrăm ngă hlâo hơdră pơgang klin Covid 19 kiăng abih bang thâo hluh tong ten bong glăi klin kheng. Ơi ia jrao Đỗ Xuân Lộc, Khua anom bruă ia jrao tơring glông Ea Kar lăi:

‘’Amăng sang ia jrao, [ing gơmơi ako\ pơdong anih pơjrao pơ]lah dưm 10 boh sưng đih pơjrao djơ\ hăng tơloiư pơkă hăng prăp lui dơ\ng anih pơ]lah kơ 20 boh sưng đih pơjrao amăng sang ia jrao să Ea Đar.

Bruă ngă anai dưi hơmâo Khua mua jơnum min mơnuih [on sang tơring glông djru prăk kăk pioh ming pơkra glăi anih do\, dưm truă dăng hre\ apui lơtrik, đing ia, blơi sưng đih pơjrao, pơhlôm hlâo tơdah hơmâo mơnuih ruă ba nao pơjrao pơ]lah sa bih lu mơnuih mơ\ng 20-30 ]ô, gơmơi ba nao pơtum pơ anun’’.

{ơi sang ia jrao prong kual Dap kơdư, anom bruă ia jrao mơ\ Ding jum ia jrao brơi pơjrao mơnuih djơ\ kman Covid 19 amăng kual, pơpha laih anin pơjrao, anih pơkă lăng tơlơi ruă, ngă giong laih anih anom.

Sang ia jrao anun pioh lui anih pơkă lăng, pơjrao hơjăn [ing ruă jơlan suă jua, jing ruă jơlan rơkông đok.

Anih pơjrao duăm kraih ăt pơkra anih pơjrao pơ]lah phara mơ\n, pioh lui hlơi [ing arăng đăo đing djơ\ kman Covid 19. {ơi anom pơjrao tơlơi ruă [ă kman, hơmâo anih pơjrao pơ]lah dưm djop măi mok pơjrao tơlơi ruă.

Rơngiao kơ bruă hrawm lui hlâo hơdră pơkă lăng hăng pơjrao mơnuih [ă kman Covid 19, [ing ơi ia jrao, nai ia jrao amăng sang ia jrao anai do\ hrăm lu tơlơi thâo pơjrao je] ame] hăng pơ]lah mơtam [ing djơ\ kman Covid 19. Ơi ia jrao Võ Minh Thành, Kơ-iăng Khua sang ia jrao prong kual Dap Kơdư brơi thâo:

‘’{ing gơmơi tu\ ư sa hnong, [ing duăm ruă rai pơkă lăng [udah pơjrao je] ame] yua đing đăo djơ\ kman Covid 19 hă, [ing gơmơi mă yua rơdêh dơnong pơgiăng [ing ruă, ba nao pơ anih pơjrao [ing ruă [ă kman, [u ba nao tui jơlan glăk rô nao rai ră anai ôh.

Dua le\, gơmơi amra pok pơhai ta` hơdră pơjrao hơdră áp lực âm kơ [ing ruă kraih. Klâo le\, hăng bruă prăp lui khom pơkă lăng mơtam, sang ia jrap pok pơhai sa boh anih mă rup XQ dưi ba hyu dưm [ơi anih pơ]lah phara’’.

Kơ mơnuih mă bruă bơwih brơi pơjrao je] ame] tơdah klin kheng [ă hyu amăng tơring ]ar, Gơnong bruă ia jrao hơmâo pơkra hơdră jak iâu wơ\t 1000 ]ô ]ơđai sang hră gưl prong hrăm gah bruă ia jrao, [ing hrăm thun tal rơnu] [iă abih thun hrăm laih, djru hrom; jak iâu 500 ]ô khua mua, ơi ia jrao pơdơi abih thun bruă djru hrom pơhlôm pơgang klin kheng.

Gơnong bruă ia jrao tơring ]ar ăt gleng nao kơ bruă mă pơgang rơnuk rơnua [ing ơi ia jrao glăk mă bruă pơhlôm pơgang klin hăng pơkra hơdră pơgang tong ten kơ [ing anai. Ơi ia jrao Nay Phila, Khua Gơnong bruă ia jrao tơring ]ar Daklak brơi thâo:

‘’Gơnong bruă ia jrao hơmâo lăi pơthâo khua mua git gai [ơi tơring ]ar hơduah e\p mă yua sang jưh tuai amăng tơring ]ar ngă anih pơ]lah kơ [ing mă bruă, khua mua gah anom bruă ia jrao do\.

Tơdah hơmâo mơnuih [ă kman Covid 19, pô ơi ia jrao ngă bruă anun, amra brơi do\ pơ]lah phara hmao kru [ơi sang jưh tuai. Bruă anai kiăng pơgang tơlơi suaih pral kơ ơi ia jrao anun hăng be\ h^ hu\i [ă kơ mơnuih amăng sang ano\ gơ`u’’.

Amăng tal e\p lăng bruă mă bong glăi hăng klin duăm ruă [ơi tơring ]ar Daklak yua khul khua mua mơ\ng dêh ]ar git gai bruă pơhlôm pơgang klin Covid 19, Kơ-iăng Khua ding jum ia jrao, ơi Đỗ Xuân Tuyên, Kơ-iăng Khua git gai mơ\ng dêh ]ar pơhlôm pơgang klin lăng yom biă mă bruă ngă hrom tơpă hnong djơ\ tơlơi phiăn mơ\ng tơring ]ar Daklak ngă, tui hăng tơlơi pơtrun mơ\ng Khua dêh ]ar, Ding jum ia jrao, kiăng khom dưi h^ amăng bruă ngă blah glăi klin kheng lar prong, pioh pơgang tơlơi suaih pral, tơlơi hơdip mơda kơ mơnuih [on sang.

Nay Jek: Pơblang hăng pôr