VOV4.Jarai - Ayuh hyiăng pơplih, biă `u amăng bơyan rơ-o\t, ]ơđai muai le\ mơnuih amu` hmâo tơlơi ruă pơtuk drap, amăng anun biă `u bơdjơ\ nao jơlan suă jua gah ngo\.

Anai le\ tơlơi ruă juăt bưp biă, khă [u hu^ rơhyư\t mơn, samơ\ bơdjơ\ nao tơlơi suaih pral, tơlơi bro# prong drơi jăn hăng pran jua mơng ]ơđai muai.

Nô Lê Anh Khoa (3 thun) do# [ơi phường Tân An, plơi prong {uôn Ama Thuo#t, tơring ]ar Daklak pơjrao tơlơi ruă bơbrah jơlan sua jua gah ngo\ [ơi Anom pơjrao tơlơi ruă lu mơta gah ]ơđai muai, Sang ia jrao prong kual }ư\ Siăng hăng tơlơi brơi [uh pơtuk, suă jua grek grok, pơ-iă drơi na nao.

Khă hơdôm tơlơi brơi [uh anai [u kơtang, samơ\ yua kơ tơlơi ruă juăt ngă lok nao lok rai anun sang ano# nô anet anai ba nao pơ\ sang ia jrao pơjrao.

Amai Nguyễn Thị Bích Huệ (am^ nô Khoa) lăi:

“Rơgao hăng anai sa rơwang hrơi tơjuh le\ `u pơ-iă drơi, pơ-iă drơi sa hrơi giong abih, hmâo tom pơtuk.

Sang ano# ba nao pel e\p lăng [ơi anih pơjrao gah rơngiao samơ\ yua truh kơ dua wo\t [u hlao ôh mơ\ jai [uh pơtuk lu hloh dong anun mơng ba nao pơ\ sang ia jrao.

Sa thun ană kâo ruă tui anun hmâo 2 wot, biă `u le\ hơdôm hrơi ayuh hyiăng pơplih bơyan”.

Sa ]ô mơnuih pơkon dong le\ nô Đinh Gia Khang, [ơi să Dak Rô, tơring glông Krông Nô, tơring ]ar Daknông. Khă akă truh 2 blan samơ\ `u hmâo tơlơi ruă pơtuh drap laih.

Amai Trần Thị Ngọc Đào, am^ nô Khang, brơi thâo hlâo kơ nao pơ\ sang ia jrao `u brơi [uh pơtuk, suă jua grek grok, [u mem:

“Hrơi hlâo [uh `u pơtuk lu, pơtuk kơtang tui, tơnap suă jua, lăng [uh `u kah hăng hmâo ia khăk [ơi rơkông đok, rim wot pơtuk [u dưi tơbiă rai ôh anun [o# mơta `u bro\p abih anun kâo ba nao pel e\p lăng”.

 Jơlan suă jua gah ngo\ anun le\: Adung, amăng uk đok, rơkông đok, hăng to\ng suă jua.

Anai le\ hơdôm anih anom gah rơngiao [ơi anăp juăt bưp angin rơ-o\t, `u hmâo bruă ruah mă, phang pơđao ayuh hyiăng kiăng ba mut amăng kơso#.

Yua anun, hơdôm anih anom anai ta` bơdjơ\ nao biă yua kơ hơdôm ayuh hyiăng jum dar.

Bơbrah jơlan suă jua gah ngo\: bơbrah rơkông đok, bơbrah to\ng suă jua, bơbrah uk đok, uk adung, rơ-o\t, biă `u  yua kơ kơman ba truh.

Ră anai [ơi Daklak, khă pơ phun bơyan phang laih samơ\ sui sui ăt hmâo mơn hơdôm tal hơjan anet, ayuh hyiăng pơplih jing rơ-o\t, ayuh hyăng hmâo tơlơi pơplih lu kơplah wah tơhrơi hăng mlăm mơmot ngă ]ơđai amu` hmâo tơlơi ruă, biă `u tơlơi ruă gah jơlan suă jua gah ngo\.

Ơi ia jrao Nguyễn  Văn Mỹ - Kơ-iăng Khoa Anom pơjrao tơlơi ruă lu mơta gah ]ơđai muai, Sang ia jrao prong kual }ư\ Siăng brơi thâo:

“Ră anai [ơi Anom pơjrao tơlơi ruă lu mơta gah ]ơđai muai hmâo giăm truh 200 ]ô ]ơđai ruă le\ giăm hmâo 1/3 ]ô ]ơđai hmâo tơlơi ruă jơlan suă jua gah ngo\, rơđah biă `u bơbrah rơkông đok, bơbrah amăng rơngia, bơbrah to\ng kơso# hăng amra lar truh pơ\ kơso#, hngo\t to\ng kơso#, hăng hơdôm mơta tơlơi brơi [uh kah hăng pơ-iă drơi jăn, phơha`, [le\ ia adung, kơtang hloh le\ pơ-iă drơi na nao, suă jua ta`, suă jua hruă tơda hăng anai le\ ]ra\n kơtang hloh laih.

Kâo pơtă [ing am^ ama ]ơđai ta` thâo krăn gru nam ruă kraih kiăng ba nao pơ\ sang ia jrao ta`, biă `u [ơi [ing ]ơđai [ia\ hloh kơ 6 blan”.

Bơbrah jơlan suă jua gah ngo\ dưi pơsit le\ [u hu^ rơhyư\t ôh, lu `u tơlơi ruă amra suaih tơdơi kơ 8-10 hrơi.

Samơ\ hmâo sa, dua ]ô mơnuih tơdah [u dưi pơsir djơ\ amra bơdjơ\ nao glông jơlan suă jua gah yu\ ngă bơbrah kơso#, bơbrah to\ng kơso#.

Kơtang hloh le\ amra ba truh bơbrah glô, bơbrah to\ng bôh [leh… biă `u [ơi [ing ]ơđai [ia\ hloh sa thun, ]ơđai tơkeng ta`, [u ai buai, ]ơđai tơdu\ trun pran kơdo\ng glăi.

Ră anai, bruă pơjrao tơlơi ruă bơbrah jơlan suă jua gah ngo\ hmâo lu jơlan gah samơ\ kơnong kơ glăk pơdơi glăi [ơi rơnoh pơjrao ano# pơdah gah rơngiao mơ\ akă dưi pơjrao pơđut ôh phun `u.

}ơđai hmâo tơlơi ruă lu wot amu` ba truh tơdu pran kơdo\ng glăi, [u ai buai, bơdjơ\ nao bruă hrăm hră…

Yua anun, [ing am^ ama ]ơđai khom gơgrong hlâo amăng bruă pơgang tơlơi ruă kơ ]ơđai muai.

Yua anai le\ tơlơi ruă lar tưp tui jơlan suă jua anun klă hloh anăm pioh ]ơđai nao giăm anih hmâo tơlơi ruă amu` tưp le\ hơdôm mơnuih hmâo tơlơi ruă; ngă tui klă bruă agaih rơmet drơi jăn kơ ]ơđai muai, rao tơngan na nao hăng ia ]ơ[u pơdjai kơman. Gôm khăn [ơi mơbah hăng adung lom tơbiă [ơi jơlan [udah giăm [ơi anih hmâo lu mơnuih.

Pơhlôm brơi kơ ]ơđai hmâo pran kơdo\ng glăi klă hăng hơdră [ong mơ`um djop gơnam ngă bơbuă; brơi ]ơđai tla#o ia jrao pơgang hlôm hlâo djop tui jơlan hơdră tla#o pơgang tơlơi ruă mơng lo\n ia pioh pơjing rai pran kơdo\ng glăi tơlơi ruă; djă pioh pơđao kơ ]ơđai muai, [u pioh ]ơđai pơ-iă [udah rơ-o\t đơi, djă pioh pơđao drơi jăn lom hyu [ơi jơlan, djă pioh pơđao [ơi tơkuai kơ ]ơđai muai lom đih pit le\ hơdôm bruă [u tơnap ôh samơ\ djru brơi ]ơđai muai pơgang tơlơi ruă ba glăi bôh tơhnal.

Lom hmâo hơdôm tơlơi brơi [uh mơng tơlơi ruă anăm ro\ng hyu blơi mă ia jrao pơjrao mă pô ôh mơ\, khom ba ]ơđai muai nao pơ\ sang ia jrao pioh pel e\p, pơtô bơwih brơi hăng pơjrao djop hơdră pơkă./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang hăng pôr