VOV4.Jarai - Tơdơi kơ 5 thun đĭ plơi pla phrâo, să Dă Kho, tơring glông Dă Teh, tơring čar Lâm Đồng glăk pơplih djop mơta. Tơlơi bơwih ƀong huă tŏ tui pơđĭ kyar, sa, dua hơbô̆ bruă bơwih ƀong hơmâo akŏ pơjing hăng ba glăi tŭ yua prong prin …Lu glông jơlan tuh kơsu hiam hruah wŏt pla phun bơnga lăng hiam dua gah jơlan. Sang gru grua, sang hră, đang bơnga glăk man pơkra …Hơdôm tơlơi anai pơdah rai plơi pla phrâo ƀơi tơring glông Dă Teh, tơring čar Lâm Đồng.

Ƀing gơmơi nao truh pơ să Dă Kho, giăm yang hrơi dong, neh met wa hơdôm ƀut plơi pla 5, 6 ăt glăk gir kơtir mă bruă. Đa glăk rơmet agaih jơlan glông, đa glăk luk si măng, man dưm geč … kiăng kơ man pơkra đang bơnga ƀơi sang gru grua plơi. Yang hrơi dong, pơ-iă mă bruă mă gleh glar biă mă samơ̆ hăng pran jua hur har, ha pran sa jua lơ̆m ană plơi pla ƀiă hơmâo anih hiam agaih kiăng jơnum tum pơƀut yua anun neh met wa ăt abih pran jua amăng bruă mă mơng ƀing gơñu.

Hơdor glăi hơdôm hrơi blung a pơphun man pơdong plơi pla phrâo, yă Nguyễn Thị Hiền, Khua apăn bruă Ping gah ƀut plơi 6, să Dă Kho ăt hok mơ-ak brơi thâo: Lơ̆m pơphun bruă man pơdong plơi pla phrâo, să Dă Kho bưp lu tơlơi tơnap tap, ƀut plơi 6 lĕ ƀut plơi pla ƀun rin amăng să. Samơ̆, ră anai dua gah jơlan să, ƀut plơi pla, jơlan glông, hơdôm sang tôl tơ̆i hlâo adih ră anai hơdai nao man pơdong sang prong hiam yơh. Hơdôm jơlan juăt kơthul amăng bơyan phang, tơlut bor amăng bơyan hơjan hlâo adih ră anai tuh ƀêtông abih yơh, jơlan glông hiam hruah, bơnga ăt bluh hiam na nao dua gah jơlan.

Mơng hrơi pơphun man pơdong plơi pla phrâo, gong gai să hơmâo git gai, pơtô pơblang, pok pơhai ha amăng plĕ hơdôm hơdră bruă tơl rĭm plơi pla kiăng kơ wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar …. Ƀuh rơđah tơlơi gơgrong amăng bruă wai lăng anih dŏ hơdip jum dar lăi phara hăng bruă man pơdong plơi pla phrâo hnun mơn, mơnuih ƀon sang hơmâo gir run gum pơgôp amăng lu bruă sit nik kiăng kơ plơi pla mơtah mơda, agaih hiam. Lu sang anŏ amăng plơi pla hơmâo pơplih phun pla, pla phun kyâo dưi pơhrui glăi hơmâo hmăi, pla phun kyâo hơ-ui mơtah mơda kiăng kơ ngă rơ-ơ̆. Djop khul grup pơphun lu tal pơtô hrăm kiăng kơ ană plơi pla thâo wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar, kah hăng thâo anŏ sat pơglăi mơng asuk ruk.

Ơi Nguyễn Trọng Hiệp, Kơ-iăng Khua apăn bruă Ping gah să Dă Kho brơi thâo: Tơdơi kơ 5 thun pok pơhai, jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo jing bruă mă hơmâo djop anih anom hăng abih bang mơnuih, biă mă ñu lĕ ană plơi pla amăng să dong yua. Mơnuih ƀon sang hơmâo ngă tui hăng tơlơi gơgrong mơng ƀing gơñu, lĕ akŏ phun amăng man pơdong plơi pla phrâo anun lĕ: Gum tơngan hrŏm man pơkra anih anom tui tơlơi jak iâu “Mơnuih ƀon sang man pơkra, Kơnuk kơna djru brơi čuah pơtâo”; gum tơngan hrŏm ngă pơgiong hơdôm hơnong pơkă să plơi pla phrâo tui gru hle, biă mă ñu lĕ hơnong pơkă kơ wai lăng anih dŏ hơdip jum dar.

Kiăng kơ ngă tui hơnong pơkă amăng bruă wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar, Ping gah să Dă Kho hơmâo git gai rĭm boh anom bruă, khul grup kơđi čar- mơnuih mơnam kiăng pơjing ƀiă biă mă ñu sa hơbô̆ bruă wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar. Jơnum min mơnuih ƀon sang să ăt pơjing hơdră bruă pơtô pơblang, pơtrut pơsur mơnuih ƀon sang lĕ ƀing mơnuih djru amăng bruă wai pơgang anih hơdip jum dar hluai tui hơdôm bruă mă yua să, ƀut plơi pla pơphun. Mơng anun, ƀing apăn bruă, mơnuih ƀon sang amra juăt tui amăng bruă wai pơgang anih hơdip jum dar, kơtuai tui jơlan glông.

Pơhmutu lĕ, Khul mơnuih ngă hmua să Dă Kho glăk hơmâo 2 hơbô̆ bruă wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar hơmâo bruă pơƀut glăi kơtung kơsu, get ia jrao pruih pơgang phun pla hăng hơbô̆ bruă pơjing asuk ruk giong prăk kak; hơbô̆ bruă pla bơnga dua gah jơlan yua Khul pơlir hơbit đah kơmơi să pơphun; hơbô̆ bruă jơlan wai lăng mă mơng Khul hlăk ai să glông 7 km lĕ jơlan pơkuh nao rai djop plơi pla. Hơdôm hơbô̆ bruă anai hơmâo pơhưč 4.500 čô mơnuih mut hrŏm. Laih dong, Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam hăng hơdôm khul grup amăng să Dă Kho ăt pơphun pơtô pơblang na nao, pơtrut pơsur ƀing ding kơna hăng mơnuih ƀon sang mut hrŏm amăng bruă wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar hluai tui tơlơi jak iâu: Sang anŏ 5 mơta tơlơi ƀu ngă, 3 agaih rơnăk. Pơjing glông jơlan ƀu hơmâo asuk ruk; Jơlan bơnga mơt-agaih-hiam…

Yua anun, truh ră anai, đơ đam să hơmâo laih rơbêh 50% mrô jơlan amăng să, ƀut plơi pla hơmâo glông pơđoh đuăi ia hăng pla phun kyâo prong hơ-ui ƀudah bơnga, phun kyâo hiam dua gah jơlan. Rơbêh 85% mrô sang anŏ rông hlô mơnong amăng să hơmâo drông war kiăng pơhlôm agaih jum dar plơi; 100% mrô anih anom bơwih ƀong sĭ mơdrô amăng să pơsir hĭ ia khŭ ƀâo brŭ mơng pơkra pơjing, ia pơđoh đuăi brơi djơ̆ hăng tơlơi pơkă hăng pơhlôm hơđong kjăp. Asuk ruk yua amăng sang anŏ, asuk ruk khăng mơng đang hmua juăt ƀuh amăng să hơmâo duñ pơƀut glăi hăng kĕ pơrai hĭ tui tơlơi pơkă.

Ơi Nguyễn Trọng Hiệp, Kơ-iăng khua git gai Ping gah să Dă K’ho lăi pơtong: “Kiăng bruă wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar klă ƀiă dong, pơ anăp anai, Dă K’ho kiăng tŏ tui wai pơgang, rơmet agaih na nao amăng plơi pla. Laih dong, pơtrut kơtang amăng bruă pơtô pơblang kiăng mơnuih ƀon sang thâo hluh rơđah hăng ngă tui hơdôm bruă wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar, rông hlô mơnong, plơi pla. Tŏ tui ngă na nao bruă rơmet pơagaih pơphun amăng rĭm hrơi tơjuh  ƀơi hơdôm ƀut plơi pla, sang hră, sang čơ ….”

Siu Đoan: Pơblang